ΔΕΠΥ και εμμηνόπαυση: Η αλληλεπίδρασή τους
Το να ξεχνά κανείς, το να έχει εναλλαγές στη διάθεσή του και το να έχει φτωχή ποιότητα ύπνου μπορεί να είναι σημάδια της ΔΕΠΥ ή της εμμηνόπαυσης.
Μια νέα μελέτη από το King’s College London (KCL) διερεύνησε πώς τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ και της εμμηνόπαυσης αλληλελοεπικαλύπτονται. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Journal of Attention Disorders και οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ενώ η εμμηνόπαυση δεν φαίνεται να επιδεινώνει τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ συνολικά, ο τρόπος με τον οποίο γίνονται αντιληπτά και αναφέρονται τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τη διάγνωση και τη χρήση φαρμάκων.
Η ΔΕΠΥ και η εμμηνόπαυση επηρεάζουν την υγεία και τη διάγνωση των γυναικών
Η ΔΕΠΥ κάποτε θεωρούνταν μια διαταραχή της παιδικής ηλικίας. Ωστόσο, τώρα είναι σαφές ότι επηρεάζει τους ανθρώπους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Στις γυναίκες, η διαταραχή συχνά δεν αναγνωρίζεται. Η διάγνωση καθυστερεί, μερικές φορές για δεκαετίες, καθώς τα τυπικά κριτήρια αναπτύχθηκαν έχοντας κατά νου τους άρρενες.
Τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ στις γυναίκες είναι επίσης πιο πιθανό να καλυφθούν από το άγχος, την κατάθλιψη ή άλλες διαταραχές. Ως αποτέλεσμα, οι γυναίκες με ΔΕΠΥ συχνά έρχονται αντιμέτωπες με χειρότερες ακαδημαϊκές και επαγγελματικές επιδόσεις, υψηλότερα ποσοστά προβλημάτων ψυχικής υγείας και χαμηλότερη ποιότητα ζωής.
Εν τω μεταξύ, η εμμηνόπαυση φέρνει μακροπρόθεσμες ορμονικές αλλαγές –συμπεριλαμβανομένης της πτώσης των οιστρογόνων. Τα οιστρογόνα βοηθούν στη ρύθμιση της ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή ο οποίος εμπλέκεται στην προσοχή, το κίνητρο και τη μνήμη.
Καθώς τα επίπεδα των οιστρογόνων μειώνονται, η ντοπαμίνη μπορεί επίσης να μειωθεί, ενδεχομένως επιδεινώνοντας τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ. Αυτή η σύνδεση υποστηρίζεται καλά σε μελέτες εμμηνορροϊκού κύκλου, όπου τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ αυξάνονται κατά τη διάρκεια της χαμηλότερης φάσης των οιστρογόνων.
Ωστόσο, αυτές οι μελέτες έχουν επικεντρωθεί σε σύντομους, μηνιαίους κύκλους, σε σύγκριση με τη μετάβαση στην εμμηνόπαυση, η οποία μπορεί να διαρκέσει πάνω από μια δεκαετία.
«Η έρευνα για τη ΔΕΠΥ μέχρι σήμερα δεν έχει καταγράψει τις πιο μακροχρόνιες ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της ζωής μιας γυναίκας, δηλαδή όταν αυτή δεν είναι πλέον στην αναπαραγωγική της ηλικία», ανέφεραν οι συγγραφείς.
Η νέα μελέτη είναι η πρώτη που εξετάζει άμεσα πώς αλληλεπιδρούν η ΔΕΠΥ και η εμμηνόπαυση –σε όλα τα συμπτώματα, τη χρήση φαρμάκων και το στάδιο της εμμηνόπαυσης.
ΔΕΠΥ, συμπτώματα εμμηνόπαυσης και φαρμακευτική αγωγή
Στη μελέτη συμμετείχαν 656 γυναίκες στο Ηνωμένο Βασίλειο, ηλικίας 45-60 ετών. Χωρίστηκαν σε 3 ομάδες: 411 χωρίς ΔΕΠΥ, 107 με ΔΕΠΥ οι οποίες λάμβαναν φαρμακευτική αγωγή και 138 με ΔΕΠΥ οι οποίες δεν λάμβαναν φαρμακευτική αγωγή.
Όλες οι συμμετέχουσες συμπλήρωσαν μια σειρά ερωτηματολογίων τα οποία κάλυπταν τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ (Κλίμακα Αυτοαναφοράς ΔΕΠΥ Ενηλίκων) και διάφορες πτυχές της εμμηνόπαυσης, συμπεριλαμβανομένων των σωματικών, γνωστικών και συναισθηματικών επιπτώσεων.
Δεν βρέθηκαν σαφείς διαφορές στις ενοχλήσεις από την εμμηνόπαυση μεταξύ εκείνων με και χωρίς ΔΕΠΥ, ακόμη κι όταν έλαβαν υπόψη το αν κάποια ήταν προ-, περι- ή μετεμμηνοπαυσιακός, και η λήψη φαρμακευτικής αγωγής ΔΕΠΥ δεν φάνηκε να το αλλάζει αυτό.
Ωστόσο, όταν εξετάστηκαν οι συσχετίσεις των συμπτωμάτων σε ολόκληρο το δείγμα, οι γυναίκες με περισσότερα συμπτώματα της ΔΕΠΥ ανέφεραν επίσης πιο σοβαρές ενοχλήσεις στην εμμηνόπαυση. Αυτή η σύνδεση ήταν ισχυρότερη στις γυναίκες χωρίς κάποια επίσημη διάγνωση της ΔΕΠΥ.
Για όσες λάμβαναν φαρμακευτική αγωγή, τα υψηλότερα συμπτώματα της ΔΕΠΥ συνδέονταν με χειρότερη ευεξία, περισσότερα προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης και περισσότερες διαταραχές από εξάψεις. Στην ομάδα που δεν λάμβανε φαρμακευτική αγωγή, η σύνδεση αφορούσε κυρίως το άγχος, την κατάθλιψη και τα προβλήματα μνήμης.
Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι οι γυναίκες με ΔΕΠΥ μπορεί να ερμηνεύουν ορισμένα συμπτώματα, όπως η θολούρα του εγκεφάλου ή το ότι ξεχνούν, ως μέρος της ΔΕΠΥ και όχι της εμμηνόπαυσης. Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί επίσης να διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο γίνονται αντιληπτά ή διαχειρίζονται τα συμπτώματα.
Η μελέτη δεν βρήκε σαφή στοιχεία ότι η εμμηνόπαυση επιδεινώνει τα συμπτώματα ΔΕΠΥ συνολικά. Ωστόσο, η επικάλυψη μεταξύ των δύο είναι περίπλοκη. Πολλά συμπτώματα μπορεί να ανήκουν σε οποιαδήποτε από τις δύο καταστάσεις ή και στις δύο, καθιστώντας τη διάγνωση και τη θεραπεία πιο δύσκολη, ειδικά για τις γυναίκες οι οποίες αναζητούν υποστήριξη για τη ΔΕΠΥ στη μέση ηλικία.
Advertising
Η υποστήριξη κατά την εμμηνόπαυση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τόσο τις ορμονικές αλλαγές όσο και τις νευροαναπτυξιακές διαταραχές. Μια γυναίκα μπορεί να μην χρειάζεται περισσότερη φαρμακευτική αγωγή για ΔΕΠΥ –μπορεί να βρίσκεται σε περιεμμηνοπαυσιακή ηλικία.
«Αυτή είναι μια πρώτη μελέτη η οποία εξετάζει τις εμμηνοπαυσιακές εμπειρίες στη ΔΕΠΥ, η οποία καταδεικνύει ότι η παρουσία της ΔΕΠΥ μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες αντιλαμβάνονται και αποδίδουν τις εμπειρίες τους κατά την εμμηνόπαυση», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας Δρ. Έλι Ντόμετ, Καθηγήτρια Νευροεπιστήμης στο KCL.
Βιβλιογραφία
Chapman L, Gupta K, Hunter MS, Dommett EJ. Examining the link between ADHD symptoms and menopausal experiences. J Atten Disord. 2025:10870547251355006. doi: 10.1177/10870547251355006
