Ένα στα 2 παιδιά με ΔΕΠΥ αντιμετωπίζουν συναισθηματικά προβλήματα

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Ένα στα 2 παιδιά με ΔΕΠΥ αντιμετωπίζουν συναισθηματικά προβλήματα, αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή του πρωτότυπου άρθρου: University of Cambridge. (2024, May 22). One in two children with ADHD experience emotional problems. ScienceDaily. Retrieved April 25, 2025 from www.sciencedaily.com/releases/2024/05/240522130405.htm

Επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ έχουν δείξει ότι τα προβλήματα ρύθμισης του συναισθήματος — τα οποία μπορούν να εκδηλωθούν ως κατάθλιψη, άγχος και εκρήξεις — μπορεί να αποτελούν βασικό σύμπτωμα της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature Mental Health, η ομάδα διαπίστωσε ότι έως και ένα στα δύο παιδιά με ΔΕΠΥ εμφανίζουν σημάδια συναισθηματικής δυσλειτουργίας και ότι η Ριταλίνη — το φάρμακο που συνταγογραφείται συνήθως για την αντιμετώπιση της διαταραχής — φαίνεται να είναι λιγότερο αποτελεσματική στη θεραπεία αυτού του συμπτώματος.

Η ΔΕΠΥ επηρεάζει περίπου έναν στους 14 νέους κάτω των 18 ετών και σε περίπου τις μισές από αυτές τις περιπτώσεις επιμένει και στην ενήλικη ζωή. Η διαταραχή προκαλεί προβλήματα όπως υπερκινητικότητα, παρορμητικότητα και δυσκολία στην εστίαση της προσοχής. Γίνεται όλο και πιο σαφές ότι ορισμένα άτομα με ΔΕΠΥ έχουν επίσης προβλήματα αυτοελέγχου, επηρεάζοντας την ικανότητά τους να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους.

Advertisements

Για παράδειγμα, ένα στα 50 (2,1%) παιδιά με τη διάγνωση της ΔΕΠΥ έχουν επίσης μια διαταραχή της διάθεσης, όπως η κατάθλιψη, ενώ περισσότερα από ένα στα τέσσερα (27,4%) έχουν μια αγχώδη διαταραχή. Πολλά έχουν επίσης λεκτικές ή σωματικές εκρήξεις λόγω αδυναμίας ρύθμισης των συναισθημάτων τους.

Αυτά τα προβλήματα θεωρούνταν ότι ήταν αποτέλεσμα άλλων συμπτωμάτων που σχετίζονται με τη ΔΕΠΥ, όπως προβλήματα με τη γνωστική λειτουργία και το κίνητρο. Αλλά η νέα μελέτη δείχνει ότι η συναισθηματική δυσλειτουργία συμβαίνει ανεξάρτητα από αυτά.

Οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα από τη Μελέτη ABCD, μια μεγάλη διαχρονική κοόρτη που ακολουθεί την ανάπτυξη του εγκεφάλου και την ψυχική υγεία παιδιών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεδομένα για τα συμπτώματα ΔΕΠΥ ήταν διαθέσιμα για λίγο περισσότερα των 6,000 από αυτά τα παιδιά, επιτρέποντας στους ερευνητές να αποδώσουν μια βαθμολογία σε κάθε άτομο που υποδεικνύει την πιθανότητα να έχει ΔΕΠΥ.

Μια ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο Fudan στη Σαγκάη της Κίνας και το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ εντόπισε 350 άτομα εντός της ομάδας που είχαν υψηλές βαθμολογίες συμπτωμάτων που πληρούσαν το κλινικό όριο για τη ΔΕΠΥ. Τα δύο τρίτα (65,7%) αυτών ήταν άνδρες. Οι γονείς ή οι κηδεμόνες των παιδιών και των εφήβων της ομάδας είχαν προηγουμένως συμπληρώσει μια σειρά ερωτηματολογίων, τα οποία περιελάμβαναν ερωτήσεις που σχετίζονταν με τη συναισθηματική συμπεριφορά των παιδιών τους, για παράδειγμα:

• Όταν το παιδί μου είναι αναστατωμένο, δυσκολεύεται να ελέγξει τις συμπεριφορές του.
• Όταν το παιδί μου είναι αναστατωμένο, ξέρει ότι μπορεί να βρει έναν τρόπο να νιώσει τελικά καλύτερα.
• Όταν το παιδί μου είναι αναστατωμένο, αρχίζει να νιώθει πολύ άσχημα για τον εαυτό του.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα μισά (51,4%) άτομα στην ομάδα με τα υψηλά συμπτώματα εμφάνισαν σημάδια συναισθηματικής δυσλειτουργίας ανεξάρτητα από τα γνωστικά και τα κινητρογόνα προβλήματα.

Μεταξύ των παιδιών με μόνο χαμηλά συμπτώματα ΔΕΠΥ τόσο στις ηλικίες 12 όσο και 13 ετών, εκείνα με υψηλά σκορ συναισθηματικής δυσλειτουργίας στην ηλικία των 13 ετών είχαν 2,85 φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν αναπτύξει υψηλά συμπτώματα ΔΕΠΥ μέχρι την ηλικία των 14 ετών σε σύγκριση με εκείνα με χαμηλό σκορ συναισθηματικής δυσλειτουργίας.

Όταν οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα απεικόνισης εγκεφάλου που ήταν διαθέσιμα για ορισμένους από τους συμμετέχοντες, ανακάλυψαν μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου γνωστή ως pars orbitalis, η οποία ήταν μικρότερη μεταξύ των παιδιών που σημείωσαν υψηλά σκορ για ΔΕΠΥ και συναισθηματικά προβλήματα. Η περιοχή pars orbitalis βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του εγκεφάλου και παίζει σημαντικό ρόλο στην κατανόηση και την επεξεργασία των συναισθημάτων και της επικοινωνίας, καθώς και στον ανασταλτικό έλεγχο της συμπεριφοράς, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει ορισμένες από τις συμπεριφορές που παρατηρούνται στη ΔΕΠΥ.

Η Καθηγήτρια Barbara Sahakian από το Τμήμα Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου του Cambridge και μέλος της Clare Hall δήλωσε: «Η περιοχή pars orbitalis είναι μία καλά συνδεδεμένη περιοχή του εγκεφάλου και, αν δεν έχει αναπτυχθεί σωστά, μπορεί να δυσκολέψει τα άτομα να ελέγχουν τα συναισθήματά τους και να επικοινωνούν με τους άλλους κατάλληλα, ειδικά σε κοινωνικές καταστάσεις.

Advertising

«Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί συχνά λένε ότι έχουν προβλήματα στον έλεγχο των παιδιών με ΔΕΠΥ και ότι αυτό θα μπορούσε να συμβαίνει όταν τα παιδιά δεν μπορούν να εκφραστούν καλά – όταν αντιμετωπίζουν συναισθηματικές δυσκολίες – δεν είναι σε θέση να ελέγξουν τα συναισθήματά τους και έχουν ένα ξέσπασμα αντί να επικοινωνούν με τον γονέα, τον δάσκαλο ή με το άλλο παιδί».

Η Καθηγήτρια Sahakian ελπίζει ότι η αναγνώριση της δυσρύθμισης των συναισθημάτων ως βασικό μέρος της ΔΕΠΥ θα βοηθήσει τους ανθρώπους να κατανοήσουν καλύτερα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το παιδί με ΔΕΠΥ. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στη χρήση αποτελεσματικών θεραπειών για τη ρύθμιση των συναισθημάτων, όπως η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία.

Τα ευρήματα μπορεί επίσης να υποδεικνύουν πιθανούς τρόπους για να βοηθηθεί το παιδί να διαχειριστεί τα συναισθήματά του, για παράδειγμα χρησιμοποιώντας γνωστικές συμπεριφορικές τεχνικές για να μάθει να σταματά και να σκέφτεται πριν αντιδράσει και να εκφράζει τα συναισθήματά του λεκτικά, ή χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως η άσκηση ή η χαλάρωση για να ηρεμήσει τον εαυτό του ή να ανακουφίσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης και του άγχους.

Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η Ριταλίνη, το φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη διαχείριση των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ, δε φαίνεται να αντιμετωπίζει πλήρως τα συμπτώματα της συναισθηματικής δυσλειτουργίας. Ο εντοπισμός του προβλήματος νωρίτερα θα επέτρεπε εναλλακτικές, πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις για να βοηθήσει το παιδί να διαχειριστεί καλύτερα τα συναισθήματά του, ενδεχομένως βοηθώντας το άτομο στην ενήλικη ζωή.

Ο Καθηγητής Qiang Luo από το Πανεπιστήμιο Fudan και ισόβιο μέλος στο Clare Hall του Cambridge, δήλωσε: «Εάν αντιμετωπίζετε πρόβλημα με τον έλεγχο των συναισθημάτων σας, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα με τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, τα οποία επιδεινώνουν περαιτέρω οποιαδήποτε κατάθλιψη ή άγχος που μπορεί να έχετε. Μπορεί επίσης να σημαίνει ότι λέτε ή κάνετε πράγματα που επιδεινώνουν μια κατάσταση αντί να την ηρεμείτε. Η διδασκαλία σε ευάλωτα άτομα από μικρή ηλικία πώς να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους και να εκφράζονται θα μπορούσε να τα βοηθήσει να ξεπεράσουν τέτοια προβλήματα αργότερα».

Ενώ δεν είναι σαφές τί ακριβώς προκαλεί αυτά τα προβλήματα εξαρχής, οι ερευνητές βρήκαν σημάδια σύνδεσης με πιθανή δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, με τα άτομα που εμφάνισαν σημάδια δυσλειτουργίας των συναισθημάτων να εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά ορισμένων τύπων ανοσοκυττάρων.

Ο Καθηγητής Sahakian πρόσθεσε: «Γνωρίζουμε ήδη ότι τα προβλήματα με το ανοσοποιητικό σύστημα μπορούν να συνδεθούν με την κατάθλιψη και έχουμε δει παρόμοια μοτίβα σε άτομα με ΔΕΠΥ που βιώνουν δυσλειτουργία των συναισθημάτων». 

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Ένα στα 2 παιδιά με ΔΕΠΥ αντιμετωπίζουν συναισθηματικά προβλήματα, αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή του πρωτότυπου άρθρου: University of Cambridge. (2024, May 22). One in two children with ADHD experience emotional problems. ScienceDaily. Retrieved April 25, 2025 from www.sciencedaily.com/releases/2024/05/240522130405.htm

Βιβλιογραφία