Το παρόν άρθρο, με τίτλο Ο ρόλος της πρώιμης παρέμβασης: Γιατί είναι σημαντική; θα παρουσιάσει γιατί είναι σημαντικό να παρεμβαίνουμε νωρίς, τα σημάδια καθηστερημένης ανάπτυξης που μπορούν να προσέξουν οι γονείς και τον ρόλο της διεπιστημονικής ομάδας.
Η πρώιμη παρέμβαση αποτελεί το σημαντικότερο δώρο που μπορούμε να προσφέρουμε σε ένα παιδί που αντιμετωπίζει αναπτυξιακές δυσκολίες. Όταν οι δυσκολίες εντοπίζονται νωρίς –από τη βρεφική μέχρι τη νηπιακή ηλικία –οι πιθανότητες κατάκτησης των δεξιοτήτων στις οποίες υστερεί το παιδί αυξάνονται δραματικά. Ως εκ τούτου, ο απώτερος στόχος των γονέων και των ειδικών θεραπευτών ο οποίος είναι η ομαλή κοινωνική ένταξη του παιδιού και η αυτονομία του στην καθημερινότητα, μοιάζει πιο εφικτός.
Τί είναι η πρώιμη παρέμβαση;
Ο όρος “πρώιμη παρέμβαση” χρησιμοποιείται για να περιγράψει το σύνολο των υπηρεσιών που παρέχονται σε ένα παιδί από τη γέννηση μέχρι την ηλικία των 6 ετών στην περίπτωση που το παιδί δεν έχει τις προαπαιτούμενες δεξιότητες για την ηλικία του. Με πιο απλά λόγια, η πρώιμη παρέμβαση είναι ο τρόπος με τον οποίο θα βοηθηθεί το παιδί να αναπτύξει τις δεξιότητες που θα έπρεπε ήδη να έχει κατακτήσει με βάση τη χρονολογική του ηλικία.
Η πρώιμη παρέμβαση περιλαμβάνει την πρόληψη, την αξιολόγηση και τον σχεδιασμό ενός θεραπευτικού πλάνου από τον επαγγελματία ο οποίος είναι υπεύθυνος για την επίτευξη αυτού του στόχου. Βασική προϋπόθεση, ωστόσο, συνιστά και η ανάμειξη και εκπαίδευση της οικογένειας, αφού μια επικεντρωμένη σε αυτήν προσέγγιση θα επιφέρει γενίκευση στο φυσικό περιβάλλον του παιδιού των μαθημένων στο θεραπευτικό πλαίσιο δεξιοτήτων.
Είτε η παρέμβαση είναι έμμεση, μέσω της παρακολούθησης της αναπτυξιακής πορείας του παιδιού, είτε άμεση μέσω της εφαρμογής συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, πάντα λαμβάνεται υπόψη το πολιτισμικό υπόβαθρο της οικογένειας και η μοναδικότητα του κάθε παιδιού, ώστε η διαδικασία να είναι κατάλληλη, αποδεκτή και ωφέλιμη τόσο για το παιδί όσο και για την οικογένειά του.
Γιατί είναι καλό να ξεκινάμε νωρίς την παρέμβαση;
Τα πρώτα δύο χρόνια της ζωής ενός παιδιού είναι καθοριστικά για την ανάπτυξη του και η παρέμβαση σε αυτήν την ηλικία θεωρείται εξαιρετικά παραγωγική. Αυτό συμβαίνει γιατί εκμεταλλεύεται τη γρήγορη νευρική εξέλιξη και το δυναμικό μάθησης του νεαρού εγκεφάλου. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά με κίνδυνο εμφάνισης αναπτυξιακών διαταραχών λόγω παραγόντων όπως είναι το οικογενειακό ιστορικό ή οι επιπλοκές της κύησης, μεταξύ άλλων, επωφελούνται ακόμη περισσότερο από την έγκαιρη παρέμβασης, καθώς εστιάζει στην πρόληψη της εμφάνισης των δυσκολιών. Επομένως, όσο νωρίτερα ξεκινήσει η παρέμβαση, τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα υπάρχει να αναπτύξει το παιδί τις δεξιότητες που αλλιώς θα δυσκολευόταν να κατακτήσει.
Στις περιπτώσεις των παιδιών που έχουν ήδη εμφανίσει αναπτυξιακά ελλείμματα, η προσέγγιση αυτή ενισχύει την προσαρμογή των νέων πλέον δεξιοτήτων στην καθημερινότητά τους, αποφεύγοντας έτσι δυσκολίες στη μάθηση και προετοιμάζοντας, μετέπειτα, την ομαλότερη μετάβαση στο σχολικό πλαίσιο.
Ποια σημάδια καθυστέρησης ή δυσκολίας πρέπει να προσέξουν οι γονείς;
Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού υπάρχουν συγκεκριμένα αναπτυξιακά ορόσημα τα οποία αναμένεται να έχει κατακτήσει. Η καθυστέρηση στην απόκτηση αυτών μπορεί να ανησυχήσει τους γονείς, παρόλα αυτά πάντα είναι απαραίτητη η συζήτηση με τον παιδίατρο ή τους ειδικούς θεραπευτές προκειμένου να λάβουν σωστή ενημέρωση και στοχευμένη καθοδήγηση.
Μερικά σημάδια μπορεί να είναι:
- Η καθυστέρηση της ανάπτυξης της ομιλίας (παιδί το οποίο δε μιλά στα 2 έτη της ζωής).
- Η δυσκολία στην κίνηση, ιδιαίτερα στο περπάτημα ή το τρέξιμο.
- Η μειωμένη βλεμματική επαφή και αδυναμία απόκρισης στο άκουσμα του ονόματός του.
- Η απουσία του λειτουργικού παιχνιδιού και η μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση με τους συνομιλήκους.
Ποιοι επαγγελματίες συμμετέχουν στην πρώιμη παρέμβαση;
Η πρώιμη παρέμβαση αποτελεί μια ολιστική προσέγγιση στην οποία λαμβάνουν μέρος τα μέλη μίας διεπιστημονικής ομάδας με εξειδικευμένες γνώσεις γνωστικής, επικοινωνιακής, κινητικής και κοινωνικής συμπεριφοράς που αναμένεται να παρατηρηθεί με βάση την τυπική αναπτυξιακή πορεία ενός παιδιού.
Αυτοί οι επαγγελματίες ειναι:
- Οι λογοθεραπευτές οι οποίοι παρεμβαίνουν θεραπευτικά στην ανάπτυξη του λόγου και της επικοινωνίας του παιδιού.
- Οι εργοθεραπευτές οι οποίοι υποστηρίζουν τις κινητικές δεξιότητες και την αυτονομία του παιδιού.
- Οι φυσικοθεραπευτές όπου υπάρχουν κινητικές δυσκολίες του παιδιού.
- Οι παιδοψυχολόγοι οι οποίοι υποστηρίζουν την οικογένεια και τις κοινωνικές και γνωστικές δεξιοτήτων του παιδιού.
- Οι ειδικοί παιδαγωγοί οι οποίοι στοχεύουν στην ομαλή μετάβαση στο σχολικό περιβάλλον και στην ενίσχυση της μάθησης του παιδιού.
Αυτοί οι επαγγελματίες συνεργάζονται με τους γονείς ώστε η παρέμβαση να είναι συνεχής και πολυδιάστατη και να καλύπτει όλες τις ανάγκες του παιδιού, τόσο σε αναπτυξιακό όσο και σε κοινωνικό και συναισθηματικό επίπεδο.
Advertising
Η συμμετοχή της οικογένειας στην πρώιμη παρέμβαση: Γιατί είναι σημαντική;
Το δίδυμο αλληλεπίδρασης γονέα-παιδί είναι ένα ιδιαίτερο και ισχυρό πλαίσιο για την πρώιμη παρέμβαση, παρέχοντας μια ευκαιρία να επεκτείνει και να υποστηρίξει τις εμπειρίες και των δύο μελών. Η ενεργή στάση των γονέων μέσω της συμμετοχής τους στις συνεδρίες, αλλά και οι ειδικοί σύμβουλοι στο οικογενειακό πλαίσιο του παιδιού είναι υψίστης σημασίας.
Η θετική ενέργεια, η υπομονή και η επιμονή είναι τα στοιχεία που θα δημιουργήσουν ένα σταθερό περιβάλλον αμοιβαίας εμπιστοσύνης, όχι μόνο μεταξύ των γονέων και των θεραπευτών, αλλά και μεταξύ του παιδιού και των θεραπευτών. Στο τέλος της ημέρας, ο στόχος είναι κοινός για όλους: η βελτίωση των αναπτυξιακών κενών του παιδιού.
Η πρώιμη παρέμβαση δεν είναι “ταμπέλα” για το παιδί αλλά ευκαιρία. Είναι ένα πρώτο και πολύ σημαντικό βήμα προς την μεγιστοποίηση των ικανοτήτων του. Για αυτό ειναι σημαντικό οι γονείς να εμπιστεύονται τη διαίσθηση τους, αλλά και τους ειδικούς και να αναζητούν έγκαιρα βοήθεια για την καλύτερη αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Με την κατάλληλη υποστήριξη κάθε παιδί μπορεί να πετύχει σημαντική πρόοδο και να χτίσει ένα δικό του μοναδικό μέλλον.
Βιβλιογραφία
Owens, R. E. (2016). Γλωσσικές διαταραχές: Μια πρακτική προσέγγιση στην παρέμβαση και αξιολόγηση (Μ. Πάγκαλος, Μετ.). Εκδόσεις Γκότση.
Shipley, K. G., & McAfee, J. G. (2009). Εγχειρίδιο λογοθεραπείας (Μετ. Ε. Παπαδοπούλου). Εκδόσεις Τόπος.
