Η Υποστηρικτική Τεχνολογία μπορεί να αντισταθμίσει τις δυσκολίες ενός μαθητή με προβλήματα όρασης στην σχολική τάξη. Ως άτομα µε μειωμένη όραση ή χωρίς όραση, χαρακτηρίζονται τα άτομα µε διαταραχές ή μειονεξίες στην οπτική λειτουργία, οι οποίες αφορούν την αντίληψη του φωτός και την αίσθηση του σχήματος, χρώματος και μεγέθους του οπτικού ερεθίσματος. Τα άτομα µε προβλήματα στην όραση μπορούν να ομαδοποιηθούν στις παρακάτω υποκατηγορίες, λαμβάνοντας υπόψη την ένταση του προβλήματος:
- τυφλούς, άτομα δηλαδή που δεν αντιλαμβάνονται το οπτικό ερέθισμα
- άτομα με μειωμένη όραση, τα οποία μπορούν να διαβάσουν ένα κείμενο ή να αντιληφθούν το περιεχόμενο μιας εικόνας µε την ενίσχυση ενός υλικού ή λογισμικού μεγέθυνσης χαρακτήρων
- άτομα με λοιπές διαταραχές όρασης, όπως για παράδειγμα διαταραχές του οπτικού πεδίου ή αχρωματοψία.
Υποστηρικτική Τεχνολογία για μαθητές με προβλήματα όρασης
Το σύνολο των τεχνολογιών που χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη των τυπικών εργασιών των μαθητών με προβλήματα όρασης ονομάζονται “υποστηρικτικές τεχνολογίες” (assistive technologies). Οι τεχνολογίες αυτές είναι σχεδιασμένες, ώστε να επιτρέπουν στους τυφλούς χρήστες να εκτελούν τις εργασίες αυτές με άνεση και ευκολία. Οι υποστηρικτικές τεχνολογίες διακρίνονται σε υψηλής και χαμηλής τεχνολογικής στάθμης (high/low-tech). Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονται ηλεκτρονικές συσκευές και λογισμικό, όπως για παράδειγμα πληκτρολόγια ειδικού τύπου για άτομα με προβλήματα όρασης. Στην δεύτερη κατηγορία εντάσσονται μηχανικές και ηλεκτρικές κυρίως συσκευές, όπως χαρτί με ανάγλυφες γραμμές κ.λ.π.
Οι υποστηρικτικές τεχνολογίες παρεμβαίνουν, είτε για να προσαρμόσουν κοινές τεχνολογίες στα μέτρα των τυφλών χρηστών (adaptive assistive technologies), είτε για να αντικαταστήσουν πλήρως τα μέσα με τα οποία τα άτομα αυτά ολοκληρώνουν καθημερινές διαδικασίες (alternative assistive technologies). Οι υποστηρικτικές τεχνολογίες υψηλής στάθμης επιτρέπουν στους μαθητές με προβλήματα όρασης να έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές και να εκτελούν τυπικές εργασίες ή να αναζητούν ηλεκτρονική πληροφόρηση.
Οι παράγοντες που επιδρούν στην επιλογή της κατάλληλης υποστηρικτικής συσκευής είναι η ποιότητα, η καταλληλότητα της συσκευής σε συνάρτηση με τον τύπο και την βαρύτητα της ανάγκης του μαθητή με προβλήματα όρασης, και το κόστος. Τα κύρια προβλήματα που προσπαθούν να λύσουν εδώ οι εφαρμογές των νέων τεχνολογιών απορρέουν από την αδυναμία των τυφλών και μερικώς βλεπόντων να έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρονικό υπολογιστή ή διαδίκτυο, καθώς και στην έντυπη πληροφορία.
Κατηγορίες Υποστηρικτικής Τεχνολογίας στο Σχολείο
Υπάρχουν χιλιάδες προϊόντα τα οποία µπορούν να ταξινοµηθούν ως Υποστηρικτική Τεχνολογία στην Εκπαίδευση:
• Γνωστικές ή Εκπαιδευτικές συσκευές, π.χ. παιχνίδια ελεγχόµενα µε διακόπτες, Η/Υ και λογισµικό
• Συσκευές κινητικότητας, π.χ. αµαξίδια, scooters, ορθοστάτες, οποιαδήποτε συσκευή που εξυπηρετεί το άτοµο στην κινητικότητα στο περιβάλλον του.
• Συσκευές Εναλλακτικής επικοινωνίας, π.χ. επικοινωνιακοί πίνακες ή ηλεκτρονικοί πίνακες επικοινωνίας (talkers), βοηθήµατα ακοής
• Συσκευές ελέγχου περιβάλλοντος, π.χ. βοηθήµατα αυτόνοµης διαβίωσης, επικοινωνιακά βοηθήµατα αρχιτεκτονικές τροποποιήσεις, τεχνολογίες ψυχαγωγίας.
Βοηθήµατα Όρασης (Visual Aids) για την εκπαιδευτική διαδικασία
Αυτά περιλαµβάνουν την ενίσχυση της αντίθεσης σε οπτικό ερέθισµα (contrast), τη µεγέθυνση εικόνων και τη χρήση απτικών και ακουστικών συσκευών. Συσκευές που µπορούν να βοηθήσουν την όραση περιλαµβάνουν οπτικούς ή ηλεκτρονικούς µεγεθυντές, συστήµατα τηλεόρασης κλειστού κυκλώµατος για ανάγνωση/γραφή, µαγνητόφωνα, πληκτρολόγια, εκτυπωτές και υλικό σε Braille, λογισµικό ή συσκευές ανάγνωσης κειµένου από ηλεκτρονικό υπολογιστή (συνθέτες φωνής), συσκευές φωτοαντιγραφής που ενισχύουν την αντίθεση στο κείµενο.
Ψυχαγωγία, Ελεύθερος χρόνος και παιχνίδι
Οι συσκευές Υποστηρικτικής Τεχνολογίας για ψυχαγωγία και παιχνίδι περιλαµβάνουν διαφορετικά λογισµικά, όπως ζωγραφικής, ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Οπτικό πληκτρολόγιο
Το Πληκτρολόγιο οθόνης είναι ένα βοηθητικό πρόγραµµα που εµφανίζει ένα εικονικό πληκτρολόγιο στην οθόνη και επιτρέπει στους χρήστες µε κινητικά προβλήµατα να πληκτρολογούν δεδοµένα µε τη βοήθεια µιας συσκευής κατάδειξης ή joystick.
