Σαν μικρό παιδί, θυμάμαι κάθε φορά με πόση ανυπομονησία περίμενα να γυρίσει σπίτι η μητέρα μου και να μου κάνει για μία ακόμα φορά έκπληξη ένα βιντεοπαιχνίδι της Lara Croft. Η σειρά Tomb Raider ήταν αυτή που στιγμάτισε την παιδική μου ηλικία και στο μυαλό μου βιντεοπαιχνίδι σήμαινε διασκέδαση. Τα βιβλία όμως, ήταν και διασκέδαση και μόρφωση μαζί και τελικά με κέρδισαν ολότελα. Από κάποια στιγμή και έπειτα το βιντεοπαιχνίδι έμεινε απλά μια γλυκιά ανάμνηση. Μέχρι τα 24 χρόνια μου είχα διαβάσει τόσα βιβλία (βάλτε μαζί και το διάβασμα για το σχολείο και μετά για το πανεπιστήμιο) που έφτασα στο σημείο να θέλω να ασχοληθώ επιτέλους και με κάτι άλλο. Και αυτό ήταν αφορμή να ανακαλύψω το Papers, please!
Και να λοιπόν το «Papers, please!»
Το οποίο ανακάλυψα εντός της πρώτης καραντίνας.
Το Papers, please! είναι ένα παζλ βιντεοπαιχνίδι του Lucas Pope που βγήκε στην αγορά τον Αύγουστο του 2013 και γνώρισε μεγάλη επιτυχία από κοινό και κριτικούς ενώ βραβεύτηκε και πολλές φορές. Το παιχνίδι δημιουργήθηκε εξολοκλήρου από τον Lucas και τα γραφικά του είναι φτιαγμένα με pixels θυμίζοντας ρετρό παιχνίδια της δεκαετίας του ’90.
Η πλοκή διαδραματίζεται στο 1982 σε μια φανταστική χώρα, την Αρστότσκα όπου η δικτατορία του προλεταριάτου έχει μετατραπεί σε ολοκληρωτικό καθεστώς. Μετά από έναν 6χρονο πόλεμο, οι σχέσεις της Αρστότσκα με τη γειτονική χώρα, την Κολέχια, εξακολουθούν να είναι τεταμένες γεγονός το οποίο δίνει ευκαιρία στην κυβέρνηση της Αρστότσκα να επιβάλλει ολοένα και αυστηρότερα μέτρα. Κεντρικός ήρωας είναι ένας απλός και φτωχός οικογενειάρχης που καλείται από την κυβέρνηση να εργαστεί ως επιθεωρητής σε ένα σημείο ελέγχου στα σύνορα. Τα πάντα λοιπόν είναι μέσα από την οπτική ενός εργαζομένου στα σύνορα. Δεν γνωρίζουμε τί γίνεται πέρα από αυτά παρά μόνο ακολουθούμε κατά γράμμα τις εντολές του υπουργείου. Σκοπός σου λοιπόν μέσα στο παιχνίδι είναι να εξετάζεις προσεκτικά και παράλληλα γρήγορα όλα τα έγγραφα των μεταναστών που περιμένουν έξω από το γραφείο σου και να αποφασίσεις ποιοι θα περάσουν τα σύνορα, ποιοι θα γυρίσουν στην πατρίδα τους και ποιοι θα συλληφθούν. Πάντα με βάση φυσικά τις εκάστοτε οδηγίες που σου δίνονται. Χρειάζεται αρκετή προσεκτικότητα και ταχύτητα ώστε να μπορείς κάθε μέρα να εξυπηρετείς όσους περισσότερους μετανάστες γίνεται για να μπορείτε να επιβιώσετε κι εσύ και η οικογένειά σου. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, θα εμφανιστούν διάφορες επιπλέον αποστολές τις οποίες αν αποφασίσεις να επιλέξεις, πρέπει να τις διεκπεραιώσεις σωστά και χωρίς να σε υποψιαστεί η κυβέρνηση.
Η έμπνευση του παιχνιδιού
Είναι ξεκάθαρο ότι ο δημιουργός του Papers, please! φτιάχνει έναν τελείως δικό του κόσμο ο οποίος όμως είναι εμπνευσμένος από ιστορικά γεγονότα και ιστορικά συστήματα διακυβέρνησης της νεότερης ιστορίας. Το κόκκινο σύμβολο της Αρστότσκα, η έντονη παρουσία στρατού παντού, η λέξη «σύντροφε»που χρησιμοποιείται μεταξύ όλων των πολιτών, οι αυστηρές ποινές τιμωρίας για «ψύλλου πήδημα» κ.α., θυμίζουν τη Σοβιετική Ένωση έτσι όπως διαμορφώθηκε την εποχή του Στάλιν. Ο 6ετής πόλεμος μεταξύ της Αρστότσκας και της Κολέχιας μπορούμε να πούμε ότι μοιάζει με τον 6ετή Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η εχθρότητα, ο διαχωρισμός και η ασφυκτικά δύσκολη μετανάστευση από τη μία χώρα στην άλλη μοιάζει πολύ με την κατάσταση της ηττημένης και διαιρεμένης Γερμανίας καθώς και με τη δημιουργία του τείχους του Βερολίνου μετά την έλευση των σοβιετικών. Η Αρστότσκα θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι εμπνευσμένη από τη Ρωσική Σοβιετική Ένωση και την υπό το σοβιετικό καθεστώς Ανατολική Γερμανία. Η Κολέχια από την άλλη, είναι η υπόλοιπη, διαιρεμένη πλέον Γερμανία υπό το καθεστώς της Γαλλίας, της Βρετανίας και των Η.Π.Α. Το κύμα μεταναστών από τη μία χώρα στην άλλη και οι βαθιές κρίσεις και ανελευθερίες που το προκαλούν, θυμίζουν ακόμα περισσότερο αυτή την ταραγμένη για την Ευρώπη περίοδο.
Το βιντεοπαιχνίδι ως απαραίτητο μέσο εκπαίδευσης
Το Papers, please! Είναι αδιαμφισβήτητα ένα από τα πολλά βιντεοπαιχνίδια που θα μπορούσαν να ενσωματωθούν στα σχολικά μαθήματα. Κι όμως, αν και η τεχνολογία μέσα σε λίγες δεκαετίες εξελίχθηκε απότομα, το εκπαιδευτικό σύστημα έμεινε πεισματικά και οπισθοδρομικά πίσω.
Τα βιντεοπαιχνίδια και οι υπολογιστές είναι σχετικά πρόσφατες εφευρέσεις οι οποίες ακόμα και σήμερα εξακολουθούν να βελτιώνονται ολοένα και περισσότερο. Είναι ευρέως γνωστό ότι το καινούριο και το καινοτόμο πάντα αντιμετωπιζόταν και αντιμετωπίζεται με μεγάλη καχυποψία και επιφύλαξη. Όμως αυτό δεν δικαιολογεί το γεγονός ότι βρισκόμαστε πια στον 21ο αιώνα και έχοντας κατακτήσει τις επιστήμες αρνούμαστε πεισματικά να τις χρησιμοποιούμε στο έπακρο. Αυτό λοιπόν κάνουμε και με οτιδήποτε εικονικό μας παρέχει η τεχνολογία και κυρίως τα βιντεοπαιχνίδια τα οποία αντιμετωπίζουμε μηδενιστικά επειδή χρησιμοποιούνται από μεγάλη μερίδα της νεολαίας ως μέσο διασκέδασης. Και οτιδήποτε είναι διασκεδαστικό αυτόματα για το σύστημα και τους περισσότερους ανθρώπους παύει να είναι εκπαιδευτικό.
Και γιατί να μη συνδυάσουμε επιτέλους τη διασκέδαση με τη μάθηση; Αντί να απαιτούμε από το παιδί να αποστηθίζει στείρες γνώσεις (που μετά το διαγώνισμα θα ξεχάσει) από βιβλία αμφίβολης εγκυρότητας γιατί να μην το προσεγγίσουμε σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά του συνδυάζοντας τη γνώση με την οθόνη και το game pad; Το Papers, please! Είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα για να μάθουν ο μαθητής και η μαθήτρια ιστορία με διασκεδαστικό τρόπο. Και συγκεκριμένα την ιστορία της μεταπολεμικής Ευρώπης την οποία δικαίως δεν μπορούν εύκολα να κατανοήσουν και να αγαπήσουν όταν λείπει ο διαδραστικός τρόπος εκπαίδευσης. Όταν το παιδί κρατάει το game pad και παίζει το πολύ ενδιαφέρον παιχνίδι, θα ενδιαφερθεί αυτόματα να μάθει και τις ιστορικές (ή οτιδήποτε άλλο) βάσεις πίσω από αυτό.
Πιστεύω ακράδαντα ότι πριν τη γνώση έρχεται η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης, της κοινής λογικής και της συνείδησης, πράγματα βασικά για την υγιή συνύπαρξη των ανθρώπων σε μια κοινωνία. Πράγματα που όμως φαίνεται να περισσεύουν στα σχολεία. Πέρα από τις επιστημονικές γνώσεις, το Papers, please! όπως και πολλά άλλα βιντεοπαιχνίδια – διαμάντια παρουσιάζει μια ρεαλιστική εικόνα του πως ζουν και αισθάνονται οι «άλλοι», στην προκειμένη οι μετανάστες κι όλοι όσοι ζουν σε ένα καθεστώς στο οποίο δεν έχουν πολλές επιλογές. Ένας άλλος τρόπος λοιπόν (πέρα από τον εθελοντισμό) για την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης στα παιδιά, θα μπορούσε να είναι το εικονικό βίωμα.
Μπορούμε μόνο να ελπίζουμε ότι στα επόμενα χρόνια το εκπαιδευτικό σύστημα θα αλλάξει ως προς το καλύτερο και θα συμβάλλει τα μέγιστα για την καλλιέργεια των νέων γενεών. Μέχρι τότε, ως εκπαιδευτικοί, ως γονείς, ως συγγενείς, ως φίλοι κτλ. μπορούμε να προτρέπουμε τα παιδιά να παίζουν βιντεοπαιχνίδια όπως το Papers,please!
