Κρίση και αναπηρία. Πρόκειται για δύο λέξεις που συνδέονται άρρηκτα κάτω από διαφορετικά πρίσματα. Η οποιαδήποτε κρίση είναι αμείλικτη, όπως κι η αναπηρία.
Τα άτομα με αναπηρία ανήκουν στις πρώτες ομάδες του πληθυσμού που εκτίθενται άμεσα στις συνέπειες οποιασδήποτε κρίσης (περιβαλλοντικής, οικονομικής, ανθρωπιστικής κ.α.). Πρόκειται για μία δυσάρεστη πραγματικότητα αλλά η κρίση σαν φαινόμενο δε διαθέτει κοινωνικές ευαισθησίες.
Περιβαλλοντική κρίση και αναπηρία
Έχει εντυπωθεί στο μυαλό μας ότι η εκδήλωση ακραίων καιρικών φαινομένων και των συνεπειών που επιφέρουν αυτές, συνδέονται με την καταστροφή του περιβάλλοντος. Σε ποιο βαθμό μπορεί μια περιβαλλοντική κρίση να επηρεάσει τη ζωή ενός ατόμου με αναπηρία;
Η κοινωνική συμμετοχή ενός ατόμου με αναπηρία, θεμελιωδώς βασίζεται στον προγραμματισμό των δραστηριοτήτων του. Ένα απρόβλεπτο καιρικό φαινόμενο θα ματαιώσει την οποιαδήποτε προγραμματισμένη δραστηριότητα του ατόμου, προς χάριν της ασφάλειας. Αντίστοιχα, ένα έντονο ή ακραίο καιρικό φαινόμενο για όσο χρονικό διάστημα διαρκέσει θα αποκλείσει το άτομο με αναπηρία από οποιαδήποτε εξωτερική δραστηριότητα.
Ένα καλοκαιρινό ή φθινοπωρινό μπουρίνι, θα ακυρώσει τη μετακίνηση ενός χρήστη ηλεκτροκίνητου αναπηρικού αμαξιδίου. Η αυξημένη συχνότητα εκδήλωσης, η ένταση κι η διάρκεια του εν λόγω καιρικού φαινομένου θα περιορίσει σημαντικά τις μετακινήσεις του ατόμου.
Σε ένα χωριό που βρίσκεται στους πρόποδες βουνού, κατά την εκδήλωση μιας κατολίσθησης λόγω παρατεταμένης ή έντονης βροχόπτωσης, πώς θα ειδοποιηθεί έγκαιρα ένα άτομο με απώλεια ακοής; Αντίστοιχα, κατά την εκδήλωση μιας χιονοστιβάδας ή κατά τη διάρκεια μιας χιονοθύελλας, πώς θα κατευθυνθεί ένα άτομο με απώλεια όρασης, ώστε να βρει ένα ασφαλές σημείο για να προστατευθεί;
Η μεταφορά σκόνης, οι υψηλές ή πολικές θερμοκρασίες, η συχνή και παρατεταμένης διάρκειας εκδήλωση έντονων ή ακραίων καιρικών φαινομένων (καταιγίδες, τυφώνες, κυκλώνες), απαιτούν τη λήψη έκτακτων κι ενίοτε μη επιθυμητών μέτρων.
Συνήθως, ο περιορισμός των μετακινήσεων είναι το πρώτο μέτρο και ισχύει για όλους. Τι συμβαίνει όμως όταν η άμεση μεταφορά κρίνεται αναγκαία; Πώς θα εξασφαλιστεί η ασφαλής μετακίνηση ενός ατόμου με αναπηρία κάτω από συνθήκες άμεσης εκκένωσης ενός χώρου ή ενός οικισμού; Ποια μέριμνα θα έχει προβλεφθεί ώστε ο χώρος που θα υποδεχτεί το άτομο, να πληροί τις βασικές προϋποθέσεις για ένα ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης;
Κρίση και αναπηρία: Πρόληψη
Μπορεί να φαίνεται αστείο, αλλά όσοι διαμένουν με άτομα με αναπηρία θα πρέπει να έχουν εκπονήσει έκτακτα σχέδια για διάφορες περιπτώσεις. Μία χαρακτηριστική περίπτωση (που δεν συνδέεται με καιρικό φαινόμενο) για την οποία πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι, είναι η εκδήλωση ενός σεισμού. Θα πρέπει να έχουμε σκεφτεί τις πιθανές οδούς διαφυγής, τα σημεία συγκέντρωσης καθώς κι οτιδήποτε άλλο χρειάζεται ώστε να επιλύσουμε πιθανά προβλήματα.
Σε περιπτώσεις άμεσης εκκένωσης, ενδεχομένως, το σχέδιο που έχουμε καταρτίσει να μην υλοποιηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό. Οφείλουμε όμως να είμαστε προετοιμασμένοι, κυρίως για να μην αντιδράσουμε κάτω από πανικό.
Κρίση και αναπηρία: Λύσεις για όλους;
Εκτός από την εκδήλωση ακραίων καιρικών φαινομένων, οι συνέπειες μιας περιβαλλοντικής κρίσης μπορεί να επηρεάσουν ποικιλοτρόπως την ανθρωπότητα, συνολικά ή/και τμηματικά. Είναι αντιληπτό ότι οι άμεσες λύσεις που θα εφαρμοστούν, δεν θα εξυπηρετούν το σύνολο αλλά την πλειοψηφία.
Η ρεαλιστική εκτίμηση μιας κατάστασης στην οποία τίθεται σε άμεσο ή έμμεσο κίνδυνο ένα άτομο με αναπηρία θα βοηθήσει στην ικανοποιητική αντιμετώπιση αρκετών εμποδίων που θα ανακύψουν.
Ας μην ξεχνάμε, ότι η οποιαδήποτε κρίση δε φημίζεται για τις κοινωνικές της ευαισθησίες.
