Όλοι μας, γατόφιλοι και μη, έχουμε ακούσει μια γάτα να γουργουρίζει. Το γουργουρητό είναι αναμφισβήτητα ο πιο χαρακτηριστικός ήχος αυτού του είδους. Συνήθως κάθεται κάπου αναπαυτικά ή πλησιάζει κάποιο πόδι για «επίθεση τριψίματος». Αν τύχει αυτό το πόδι να είναι το δικό σου, ακούγοντας το γουργουρητό που σταδιακά κλιμακώνεται, θα σκεφτείς (μάλλον) πως το χαριτωμένο γατάκι που σου τρίβεται θέλει χάδια και ανυποψίαστος θα απλώσεις χέρι. Ανυποψίαστος γιατί δεν ξέρεις πως είναι πιθανό αυτό, το κατά τ’ άλλα χαριτωμένο γατάκι μπορεί ταυτόχρονα να σου επιτεθεί με νύχι, δόντι και ό,τι φονικό όπλο διαθέτει.
Μα τι έπαθε; θα σκεφτείς και δικαίως. Αφενός γιατί είθισται το γουργουρητό μιας γάτας να είναι συνδεδεμένο με χαλάρωση και χάδια κι αφετέρου γιατί προσπαθείς (και δεν είσαι ο μόνος) να ερμηνεύσεις τη συμπεριφορά μιας γάτας με βάση τα ανθρώπινα και τα σκυλίσια χαρακτηριστικά. Μέγα λάθος!
Πριν βγάλεις το όποιο συμπέρασμα για τα μυστήρια αυτά πλάσματα, σου έχω νέα: η επιστήμη ακόμα δεν έχει ερμηνεύσει πολλά στοιχεία της συμπεριφοράς των γατών. Ένα από αυτά είναι και το γουργουρητό.
Η απάντηση της επιστήμης για το γουργουρητό της γάτας
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Το πρώτο ερώτημα που απασχόλησε είναι το πώς. Η ερμηνεία που επικράτησε για χρόνια είναι πως το γουργουρητό της γάτας προκαλείται από τη ροή του αίματος στη δεξιά πλευρά της καρδιάς. Ωστόσο, νέες έρευνες δείχνουν πως ο ήχος αυτός προέρχεται από τους μύες στο λάρυγγα της γάτας. Η κίνηση των μυών συστέλλει και διαστέλλει τη γλωττίδα, το τμήμα του λάρυγγα που περιβάλλει της φωνητικές χορδές. Έτσι, ο αέρας που εισέρχεται με την αναπνοή δονείται. Το αποτέλεσμα αυτής της δόνησης; Το γουργουρητό!
Το επόμενο ερώτημα είναι το τι προκαλεί το γουργουρητό. Η απάντηση εδώ είναι ακόμα υπό συζήτηση. Επιστημονικές μελέτες δείχνουν πως είναι πιθανό το γουργουρητό μιας γάτας να προκαλείται από έναν νευρωνικό ταλαντωτή που υπάρχει στον εγκέφαλο της γάτας, ο σκοπός του οποίου δεν έχει βρεθεί ακόμα. Σε αυτό το σημείο καλείται να δώσει απαντήσεις και η ψυχολογία. Συνδέεται το γουργουρητό της γάτας με μια συγκεκριμένη ψυχολογική κατάσταση;
Το γουργουρητό της γάτας είναι σημάδι ευχαρίστησης; Όχι πάντα!
Συνήθως, καταλαβαίνουμε ότι μια γάτα γουργουρίζει, όταν την χαϊδεύουμε σε σημεία που της αρέσει. Όμως δεν είναι πάντα αυτός ο λόγος. Μια γάτα γουργουρίζει ακόμη κι όταν δεν υπάρχει κάποιος άνθρωπος κοντά της. Η Marjan Debevere, φωτογράφος σε καταφύγιο γατών στο Λονδίνο , μεταπτυχιακή φοιτήτρια στην ψυχολογία αιλουροειδών και μαμά τεσσάρων γατών λέει πως το γουργουρητό είναι κάτι που διαφέρει από γάτα σε γάτα και αποτελεί ένα μοναδικό στοιχείο της προσωπικότητας της καθεμιάς. Κάποιες γάτες δεν γουργουρίζουν ποτέ, ενώ κάποιες άλλες διαρκώς. «Έχω φωτογραφίσει πάνω από 3.000 γάτες σε καταφύγια και δεν βρήκα ούτε δύο που να γουργουρίζουν με τον ίδιο τρόπο», λέει η Debevere.
Τα αναπάντητα ερωτήματα είναι περισσότερα από αυτά που έχουν ήδη απαντηθεί
«Είμαστε ακόμα σε αρχικό στάδιο της έρευνας και της κατανόησης. Υπάρχουν πολλά περισσότερα αναπάντητα ερωτήματα από αυτά που έχουν ήδη απαντηθεί», λέει ο Gary Weitzman, Διευθύνων Σύμβουλος του οργανισμού Humane Society στο San Diego. «Το γουργουρητό πέραν της ευχαρίστησης μπορεί να εκφράζει νευρικότητα, φόβο ή ακόμη και άγχος», συμπληρώνει.
Για πολλά χρόνια το γουργουρητό της γάτας θεωρούνταν μορφή επικοινωνίας. Στις αρχές του 2000 έγινε η υπόθεση πως ίσως υπάρχουν άλλοι λόγοι πίσω από αυτό. «Χάρη στη δουλειά των Elizabeth von Muggenthaler, Karen Overall και άλλων ερευνητών μας δόθηκε η δυνατότητα να κατανοήσουμε καλύτερα το γουργουρητό και το σκοπό του.», λέει ο Weitzman.
Μορφή επικοινωνίας, τρόπος χαλάρωσης αλλά και θεραπεία
Ένα γατάκι αρχίζει να γουργουρίζει όταν είναι μόλις δύο ημερών. Αυτός ο ήχος βοηθάει τη μαμά γάτα να εντοπίσει τα μικρά της και να τα τοποθετήσει στην κατάλληλη θέση για τάισμα. Κάποιες γάτες κρατούν αυτό το στοιχείο μεγαλώνοντας. Είναι ο τρόπος τους να ειδοποιούν τους ιδιοκτήτες τους πως ήρθε η ώρα του φαγητού.
Κάποιες γάτες γουργουρίζουν όταν ανακαλύπτουν ένα νέο περιβάλλον ενώ άλλες όταν είναι αγχωμένες, μετά από κάποιο τσακωμό με κάποια άλλη γάτα ή την επίθεση κάποιου σκύλου. Η τελευταία περίπτωση κάνει τους επιστήμονες να υποθέτουν πως το γουργουρητό είναι ένα φυσικό αγχολυτικό.
Ακόμη, υπάρχουν ενδείξεις πως το γουργουρητό έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Η συχνότητα των δονήσεων, που κυμαίνεται μεταξύ 20Hz και 150Hz, θεωρείται πως ενισχύει την ανάπτυξη των οστών αφού αυτά σκληραίνουν όταν ανταποκρίνονται σε πίεση. Ενδεχομένως κάτι παρόμοιο να γίνεται και με τους ιστούς. Αν λοιπόν έχεις πετύχει κάποια γάτα που γουργουρίζει μετά από αρκετές μέρες χαλάρωσης κατά πάσα πιθανότητα προφυλάσσει το σώμα της από πιθανούς τραυματισμούς.
Το γουργουρητό της γάτας έχει οφέλη και στην ανθρώπινη υγεία
Έχει διαπιστωθεί πως το γουργουρητό μιας γάτας δεν αποτελεί μορφή χαλάρωσης μόνο για την ίδια. Σύμφωνα με έρευνα, το να έχεις γάτα σαν κατοικίδιο θα μπορούσε να μειώσει κατά το ένα τρίτο τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιακής νόσου. «Το γουργουρητό έχει άμεσες επιδράσεις στην ανθρώπινη ψυχολογία. Είναι σα να ακούς τον ήχο των κυμάτων που σκάνε στην ακτή. Τα σωματικά οφέλη ακολουθούν τα ψυχικά», λέει ο Weitzman. Θα σου έχει τύχει φαντάζομαι να βρίσκεσαι δίπλα σε μία γάτα που γουργουρίζει και αυτόματα μια εσωτερική ηρεμία να σε κατακλύζει.
Η επιστήμη δίνει διαρκώς όλο και περισσότερες απαντήσεις για τη συμπεριφορά της γάτας. Παρ’ όλα αυτά σύμφωνα με τους ειδικούς είμαστε ακόμα σε πολύ αρχικό στάδιο. Χρειάζεται να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στη μέχρι σήμερα παραμελημένη έρευνα γύρω από τις γάτες. Όσο περισσότερο προχωρά, τόσες περισσότερες απαντήσεις θα δίνονται για τα μυστήρια και παρεξηγημένα αυτά πλάσματα.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο
Άρθρα
Qureshi A, Memon M, Vazquez G, Suri M. (2009). Cat ownership and the Risk of Fatal Cardiovascular Diseases. Results from the Second National Health and Nutrition Examination Study Mortality Follow-up Study. Journal of Vascular and Interventional Neurology
Διαδίκτυο
