Η κοινωνική συμπεριφορά των ζώων, μπορεί να οριστεί ως ένα σύνολο αλληλεπιδράσεων μεταξύ τους. Έχει παρατηρηθεί ότι πράγματι τα ζώα αναπτύσσουν ποικίλες μορφές κοινωνικότητας, οι οποίες είναι άκρως εντυπωσιακές.
Παράμετροι της κοινωνικής συμπεριφοράς των ζώων
Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ζώων έχουν διαφορετικές πτυχές. Αρχικά, μπορεί να πρόκειται για απλές συγκεντρώσεις. Σε αυτήν την περίπτωση, δημιουργούν μια μικρή ή μεγάλη ομάδα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί μια αγέλη λύκων αλλά και μια ομάδα πολλών μικρών ψαριών.
Επιπλέον, τα ζώα, αλληλεπιδρούν μεταξύ τους στοχεύοντας και στη συνεργασία. Η συνεργασία αυτή συνήθως αποσκοπεί στην ανάπτυξη σεξουαλικής ή γονεϊκής συμπεριφοράς.
Ταυτόχρονα, τα ζώα είναι πιθανό να εμφανίσουν και ανταγωνιστική συμπεριφορά. Είναι συχνό φαινόμενο οι διαμάχες μεταξύ τους για τη διεκδίκηση της περιφέρειάς τους. Ανταγωνισμός μπορεί επίσης να προκύψει και κατά τη διαδικασία αναζήτησης συντρόφου.
Οφέλη κοινωνικής συμπεριφοράς των ζώων
Εύλογα, η κοινωνική συμπεριφορά των ζώων, δύναται να αποτελέσει και παράγοντα βελτίωσης της καθημερινότητάς τους.
Έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ζώων είναι σε θέση να ισχυροποιήσουν ένα μέρος των ικανοτήτων τους. Είναι φυσικό, ότι η συγκέντρωση πολλών ειδών εναντίον ενός αρπακτικού, μπορεί να προστατέψει περισσότερα είδη. Αντιθέτως, η μοναχική ζωή ενός ζώου, το καθιστά πιο ευάλωτο.
Βιολόγοι κι επιστήμονες που εξειδικεύονται στην συμπεριφορά των ζώων έχουν αναδείξει τον αλτρουϊσμό ως ένα αναπάντεχο θετικό γνώρισμα της κοινωνικότητάς τους. Ως ευαισθησία για την ευημερία κι ευτυχία του άλλου, όπως ορίζεται, ο αλτρουϊσμός εμφανίζεται στην προειδοποίηση ενός σκίουρου, προς τα μέλη της ομάδας του, για την ύπαρξη γερακιών.
Κοινωνική συμπεριφορά των ζώων και ανταγωνισμός
Όλοι έχουμε στο μυαλό μας ότι η λέξη κοινωνικός, υποδηλώνει αυτόματα φιλική αλληλεπίδραση. Ωστόσο, ολοένα και περισσότεροι βιολόγοι δεν ενστερνίζονται την άποψη αυτή. Με λίγα λόγια, οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ζώων δεν έχουν ως γνώμονα αναγκαστικά την συνεργασία.
Αντιθέτως, υποστηρίζεται ότι η κοινωνική συμπεριφορά των ζώων χαρακτηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από ανταγωνισμό. Πρώτος ο Δαρβίνος εισήγαγε αυτή την άποψη, υπογραμμίζοντας ότι στη φύση επιβιώνουν και αναπαράγονται οι πιο ικανοί, οι καλύτεροι.
Σήμερα, πάρα πολλοί επιστήμονες μοιράζονται την άποψη ότι τα ζώα συνεργάζονται (δημιουργώντας συμμαχίες), ή έρχονται σε σύγκρουση μονάχα όταν υπάρχει κάποιο όφελος γι’ αυτά.
Παραδείγματα κοινωνικών ζώων
Αξιοσημείωτη είναι η περίπτωση των αγελάδων. Όταν οργανώνονται σε ομάδες, η εξυπνάδα τους ενισχύεται και ξεπερνά αυτή των μοναχικών βοοειδών.
Τα θηλυκά ελάφια της Β. Αμερικής αφήνουν τα μωρά τους στα υπόλοιπα θηλυκά της ομάδας όταν πάνε για κυνήγι. Τα τελευταία, με τη σειρά τους, προστατεύουν τα μικρά έως ότου γυρίσουν οι μητέρες τους.
Η φάλαινα όρκα, έχει το συνήθειο να διδάσκει τους φίλους της τρικ ψαρέματος, ενώ τα δελφίνια λειτουργώντας ως κοπάδι έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν μεγάλα κύματα. Με αυτόν τον τρόπο, μετατοπίζονται ολόκληρες ομάδες ψαριών, μετατρέποντας τις σε εύκολα προσβάσιμη λεία.
Τέλος, αξίζει να αναφερθούμε και στην περίπτωση του ελέφαντα. Τα συγκεκριμένα ζώα έχουν την εντυπωσιακή ικανότητα να επικοινωνούν μεταξύ τους με ήχους τους οποίους εμείς δεν μπορούμε καν να ακούσουμε!
Η κοινωνική συμπεριφορά των ζώων ως τροφή για σκέψη
Ο κόσμος των ζώων είναι μαγικός και οι ικανότητές τους αξιοθαύμαστες. Είμαστε πλέον σε θέση να αναγνωρίσουμε κάτι πολύ σημαντικό. Ότι η κοινωνική συμπεριφορά των ζώων έχει έντονα ανθρώπινα χαρακτηριστικά στην πλειονότητα των πτυχών της. Θα ήταν ιδανικό, το συμπέρασμα αυτό, να αποτελούσε τροφή για σκέψη, για όλους μας, σε σχέση κυρίως, με τη γενικότερη συμπεριφορά μας απέναντι στα ζώα. Τουλάχιστον αξίζει να προσπαθήσουμε.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο
- How Does Social Behavior Evolve, ανακτήθηκε από www.nature.com, τελευταία επίσκεψη 28/11/2020
- Animal social behavior, ανακτήθηκε από www.britannica.com, τελευταία επίσκεψη 28/11/2020
- 10 Animals with Siprisingly Smart Social Lives, ανακτήθηκε από www.mentalfloss.com, τελευταία επίσκεψη 28/11/2020
