Γήινο μαγνητικό πεδίο
Όπως είναι γνωστό η Γη αποτελεί έναν τεράστιο φυσικό μαγνήτη. Έχει τον Βόρειο μαγνητικό πόλο, το Νότιο μαγνητικό πόλο και τον μαγνητικό ισημερινό. Οι μαγνητικοί αυτοί πόλοι της Γης είναι τα γήινα εκείνα σημεία με τη μεγαλύτερη μαγνητική ένταση. Ο μαγνητικός ισημερινός είναι η ουδέτερη μαγνητική ζώνη με την ελάχιστη ένταση μαγνητικού πεδίου.
Μια πρώτη αντίληψη της ύπαρξης του γεωμαγνητικού πεδίου παρέχει η λειτουργία της μαγνητικής πυξίδας. Σε οποιοδήποτε σημείο της Γης κι αν τοποθετήσουμε μια μαγνητική βελόνα, που να μπορεί να περιστρέφεται ελεύθερα, παρατηρούμε ότι αυτή λαμβάνει πάντα μια ορισμένη θέση από νότο προς βορρά. Έτσι η Γη συμπεριφέρεται σαν ένας τεράστιος μαγνήτης. Η ευθεία που ενώνει τον Βόρειο και Νότιο μαγνητικό πόλο, ονομάζεται μαγνητικός άξονας της Γης. Οι μαγνητικές γραμμές του γήινου μαγνητικού πεδίου έχουν φορά από το νότιο γεωγραφικό πόλο (βόρειο μαγνητικό της Γης), προς τον βόρειο γεωγραφικό πόλο (δηλαδή το νότιο μαγνητικό της Γης).
Πώς θα επηρεαστεί η ζωή στη Γη αν αντιστραφούν οι μαγνητικοί πόλοι της;
Η μαγνητική αντιστροφή των πόλων
Η εξασθένηση στο γήινο μαγνητικό πεδίο από τη μαγνητική αντιστροφή θα φέρει στην ανθρωπότητα τεχνικές δυσκολίες. Με τον Βόρειο και το Νότιο μαγνητικό πόλο να αναμένεται να αλλάξουν θέσεις, οι αλλαγές στο μαγνητικό πεδίο θα φέρουν προβλήματα. Ένα από αυτά θα είναι η δυσλειτουργία των δορυφόρων, κάτι που σημαίνει μαζικές διακοπές στις τηλεπικοινωνίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Ενώ οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως διαστημόπλοια που θα πετούν σε περιοχές με αποδυναμωμένο μαγνητικό πεδίο, θα αντιμετωπίζουν τεχνικές δυσκολίες.
Η ζωή στη γη
Το βιβλίο The Spinning Magnet της Αλάνα Μίτσελ απαντά στο ερώτημα πώς θα επηρεαστεί η ζωή στη γη μετά την αντιστροφή του Βόρειου και του Νότιου μαγνητικού πόλου. Αναφέρει ότι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει πως όλα τα φυτά και τα ζώα αντιδρούν στο μαγνητικό πεδίο του πλανήτη. Ας υποθέσουμε ότι μια φάλαινα προσπαθεί να φτάσει στη βόρεια Αμερική, όπου βρίσκονται τα καλά ψάρια την άνοιξη, όπου μπορεί να τραφεί και να αναπαραχθεί. Αν δεν μπορεί να βρει πώς να πάει εκεί, με πλοήγηση που βασίζεται στο μαγνητικό πεδίο, τότε αυτό θα επηρέαζε την αναπαραγωγική στρατηγική της. Παρομοίως, κάποιες χελώνες πρέπει να επιστρέψουν στον ίδιο κόλπο στην Αυστραλία για να κάνουν τα αυγά τους. Ο προβληματισμός είναι πως δεν θα είναι σε θέση να βρουν αυτή την παραλία αν δεν μπορούν να κινηθούν σύμφωνα με το μαγνητικό πεδίο, και μπορεί να καταλήξουν αλλού.
Στο κατά πόσο η αντιστροφή του Βόρειου και Νότιου μαγνητικού πόλου θα έχει τόσο μεγάλη επίδραση ώστε να βλάψει τη ζωή στη Γη, η Μίτσελ απαντά πως αυτό είναι ασαφές. Αναφέρει ότι: «Έχουμε μια κατάσταση στον πλανήτη αυτήν τη στιγμή όπου περίπου το 1/3 των πλασμάτων είναι ήδη σε μεγάλο κίνδυνο. Οπότε δεν μιλάμε για μια περίοδο που είναι φυσιολογική για τη ζωή στη Γη. Το μεγάλο ερωτηματικό για την ενδεχόμενη αντιστροφή των πόλων είναι πώς θα επηρεάσει πλάσματα που έχουν ήδη πρόβλημα ως προς τη δυνατότητά τους να πάνε εκεί που πρέπει να πάνε».
Τεχνολογικά και ηλεκτρικά προβλήματα
Ως προς το τεχνολογικό κομμάτι τώρα, η Μίτσελ επισημαίνει πως τα ηλεκτρικά/ηλεκτρονικά συστήματα συνδέονται πολύ στενά με τους μαγνητικούς πόλους. Οπότε ένα πρόβλημα σε κάποιον από αυτούς μπορεί να προκαλέσει ντόμινο προβλημάτων σε όλο τον πλανήτη. Κάτι τέτοιο παραλίγο να συμβεί το 2012, σε μια πολύ μεγάλη ηλιακή καταιγίδα, που ευτυχώς εκδηλώθηκε όταν ο Ήλιος δεν κοιτούσε προς τη Γη. Επίσης επισημαίνει ότι «Μία ή δύο εβδομάδες νωρίτερα, θα “έβλεπε” απευθείας προς τον πλανήτη μας. Η ανάλυση υποδεικνύει ότι θα είχαμε γυρίσει πίσω στη Βικτωριανή Εποχή από άποψη ηλεκτρικών συστημάτων. Θα είχε καταστρέψει εντελώς τα ηλεκτρονικά μας συστήματα». Ως αποτέλεσμα, μια ομάδα στη Μ. Βρετανία, ανέπτυξε έναν τρόπο εξέτασης του οικονομικού κόστους αυτών των μεγάλων ηλιακών καταιγίδων. Προσπάθησε να βρει τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευτούμε από αυτές. Τα κόστη θα μπορούσαν να φτάσουν τα 4,1 δισ. δολάρια την ημέρα για την αμερικανική οικονομία και μόνο από μία και μόνη καταιγίδα.
Πότε θα μπορούσε να συμβεί μια αντιστροφή πόλων;
Ξέρουμε ότι ο πυρήνας γίνεται όλο και πιο ασταθής. Όσο για τον Βόρειο μαγνητικό πόλο, κυριολεκτικά τρέχει στο βόρειο ημισφαίριο με 55 χλμ. ανά ώρα με κατεύθυνση βορειοδυτική. Υπάρχει μια ένδειξη ότι κάτι ασυνήθιστο συμβαίνει μέσα στον πυρήνα. Ξέρουμε ότι το δίπολο αποδυναμώνεται δραματικά. Εικόνες δείχνουν από δορυφόρους ότι μέρος του μαγνητικού πεδίου έχει ήδη αντιστραφεί στο νότιο ημισφαίριο. Αυτό είναι κάτι που αποκαλείται «Ανωμαλία Νότιου Ατλαντικού». Ξέρουμε ότι το «reversed flux patch», όπως το αποκαλούν οι επιστήμονες, κινείται προς τη Δύση και ότι έχει διπλασιαστεί σε μέγεθος μέσα στα τελευταία 60 χρόνια. Οπότε τώρα καλύπτει περίπου το 20% της επιφάνειας του πλανήτη. Οι επιστήμονες δεν έχουν αρκετές πληροφορίες για να βεβαιώσουν τη σύντομη αντιστροφή τους. Όμως βεβαιώνουν πως είναι αδιαμφισβήτητο ότι οι πόλοι θα αντιστραφούν ξανά σε κάποια φάση. Αυτό που δεν ξέρουν είναι εάν η τωρινή κατάσταση είναι η εκκίνηση της αντιστροφής τους, λόγω έλλειψης πληροφοριών.
Οι συνέπειες της αντιστροφής τους
Οι συνέπειες της αντιστροφής του Βόρειου και Νότιου μαγνητικού πόλου θα μπορούσαν να είναι καταστροφικές. Ο Ντάνιελ Μπέικερ είναι επιστήμονας του Πανεπιστημίου του Κολοράντο και είναι ειδικός στην ηλιακή ακτινοβολία και στο πώς επηρεάζει τον πλανήτη μας. Ο ίδιος αναφέρει ότι: «Δεν υπάρχει αμφιβολία πως τμήματα του πλανήτη μας θα γίνουν μη κατοικήσιμα. Ωστόσο, δεν μπορούμε να προβλέψουμε ποια θα είναι αυτά». Αυτό που εννοεί είναι ότι επιπλέον υπεριώδης ακτινοβολία, η οποία είναι επιβλαβής για τον ανθρώπινο ιστό και μπορεί να προκαλέσει μεταλλάξεις, θα εισέλθει στον πλανήτη επειδή δεν θα έχουμε τη μαγνητική ασπίδα να μας προστατεύει.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο
Διαδίκτυο
- National Geographic: Τι θα συμβεί αν/ όταν αντιστραφούν οι πόλοι της Γης, ανακτήθηκε από www.huffingtonpost.gr, τελευταία επίσκεψη 4/11/20
- Η μαγνητική αντιστροφή των πόλων της Γης φέρνει προβλήματα, ανακτήθηκε από www.sputniknews.gr,τελευταία επίσκεψη 4/11/20
Βιβλιογραφία:
Mitchell Α., The Spinning Magnet: The Electromagnetic Force That Created the Modern World–and Could Destroy It, Dutton, 2018
