Ο φετινός χειμώνας για τη νοτιοδυτική περιοχή της Σιβηρίας θα μπορούσε να προσφέρει απλόχερα έμπνευση για μια σύγχρονη ταινία δυστοπίας. Οι παραδοσιακά κατάλευκες εκτάσεις και οι παγωμένες βουνοκορφές έχουν θαφτεί κάτω από μαύρο χιόνι, γεγονός που μετατρέπει την καθημερινότητα των εκατομμυρίων κατοίκων σε εφιάλτη. Οι τελευταίοι, μέσω των βίντεο που αναρτούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διαμαρτύρονται για τις εικόνες «κόλασης» που αναγκάζονται να αντικρίζουν καθημερινά.
Η περιφέρεια Κεμέροβο, ή αλλιώς Κουζμπάς, φιλοξενεί πάνω από 2,5 εκατομμύρια κατοίκους και είναι έντονα εκβιομηχανισμένη, με τα εργοστάσια επεξεργασίας άνθρακα να εκτείνονται σε 10.000 τετραγωνικά μίλια και να αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ της συνολικής ρωσικής παραγωγής. Σύμφωνα με την Guardian, οι Ρώσοι ακτιβιστές ισχυρίζονται ότι η σκόνη που προέρχεται από τα πολυάριθμα ανοιχτά ανθρακωρυχεία είναι η αιτία του προβλήματος, καθώς τα τοξικά σωματίδια που απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα ανακατεύονται με το χιόνι, μετατρέποντας την κλασική λευκή του απόχρωση σε μαύρη.
“Είναι ευκολότερο να βρούμε μαύρο χιόνι παρά λευκό κατά τη διάρκεια του χειμώνα”, δήλωσε ο Βλαντιμίρ Σλιβιάκ, μέλος της περιβαλλοντικής ομάδας Ecodefense, στη Guardian. “Υπάρχει πολλή σκόνη άνθρακα στον αέρα όλη την ώρα. Όταν πέφτει το χιόνι, γίνεται απλά ορατή. Δεν μπορείτε να τη δείτε το υπόλοιπο έτος, αλλά εξακολουθεί να είναι εκεί. “
Η σκόνη άνθρακα περιέχει μια πληθώρα δολοφονικών βαρέων μετάλλων, όπως ο μόλυβδος, ο υδράργυρος και το αρσενικό μεταξύ άλλων. Όταν ο άνθρακας φορτώνεται σε ανοικτά βαγόνια τρένων για εξαγωγή, ο άνεμος και η βροχή επιδεινώνουν το πρόβλημα, μεταφέροντας αυτή την τοξική σκόνη σε πόλεις και ποτάμια κατά μήκος των σιδηροδρομικών γραμμών. Οι αρχές της Σιβηρίας, σύμφωνα με τους περιβαλλοντικούς ακτιβιστές, κάθε άλλο παρά αντιμετωπίζουν το πρόβλημα καθώς συχνά παραβλέπουν τους κανονισμούς ασφαλείας επιτρέποντας στα ανοιχτά ορυχεία να λειτουργούν δίπλα στις κατοικημένες περιοχές.
Ο Ανατόλι Βόλκοφ, προϊστάμενος στο εργοστάσιο της πόλης Προκόπιφσκ, με δηλώσεις του στην κρατική τηλεόραση της Ρωσίας, υποστήριξε ότι το μαύρο χιόνι ίσως να προκλήθηκε από τη βλάβη ενός μηχανήματος-ασπίδας, ειδικά διαμορφωμένου έτσι ώστε να εμποδίζει τη διασπορά της σκόνης του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Ακόμη αναφέρει ότι κάποιες εκπομπές άνθρακα είναι αναπόφευκτο να καταλήξουν στο περιβάλλον. Στον αντίποδα αυτής της άποψης, ο Αντρέι Πάννοφ, αναπληρωτής κυβερνήτης της περιοχής, αναγνώρισε στην εφημερίδα The Siberian Times την πιθανή εμπλοκή του εργοστασίου στην επιδείνωση της μαύρης χιονόπτωσης αλλά τόνισε ότι άλλοι παράγοντες, όπως οι λέβητες άνθρακα, τα καυσαέρια των αυτοκινήτων και τα υπόλοιπα εργοστάσια παραγωγής άνθρακα του Κουζμπάς, συμβάλλουν σημαντικά στην κυριαρχία του φαινομένου.
Οι επιπτώσεις των τοξινών άνθρακα και κατ’ επέκταση του μαύρου χιονιού δεν περιορίζονται στην κλιματική αλλαγή αλλά είναι έκδηλες και στην υγεία του ανθρώπου, με τα αποτελέσματα να κρίνονται ανησυχητικά. Πρόσφατες έρευνες αποδεικνύουν ότι ο καρκίνος, η παιδική εγκεφαλική παράλυση και τα ποσοστά φυματίωσης στην περιοχή Κουζμπάς υπερβαίνουν τον εθνικό μέσο όρο, ενώ το προσδόκιμο ζωής των κατοίκων είναι χαμηλότερο κατά τρία έως τέσσερα χρόνια από τη μέση διάρκεια ζωής των κατοίκων της υπόλοιπης Ρωσίας, η οποία ανέρχεται στα 66 χρόνια για τους άνδρες και στα 77 για τις γυναίκες.
Παρά την κρισιμότητα της κατάστασης, ενεργά μέτρα για την αναχαίτιση του φαινομένου του μαύρου χιονιού δεν έχουν ακόμη παρθεί, με τους αρμόδιους να επιστρατεύουν τακτικές απόκρυψης αυτής της ζοφερής πραγματικότητας. Τον Δεκέμβριο του 2018, οι Times της Μόσχας ανέφεραν ότι οι αρχές στην πόλη Μπέσκι χρησιμοποίησαν άσπρη βαφή για να καλύψουν το μαύρο χιόνι. Ένα βίντεο που δημοσιεύθηκε από τα τοπικά μέσα ενημέρωσης έδειχνε μια γυναίκα να αγγίζει ένα σωρό από χιόνι και στη συνέχεια τα δάχτυλά της να είναι καλυμμένα από άσπρη μπογιά. Ο δήμαρχος της πόλης έσπευσε αργότερα να ζητήσει συγνώμη από τους κατοίκους και διέταξε την αφαίρεση του χρώματος.
Οι εξοργισμένοι κάτοικοι στρέφονται πλέον στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με απώτερο σκοπό να εισακουσθεί η έκκληση τους για βοήθεια. Οι αποκαλυπτικές εικόνες κάνουν το γύρο του διαδικτύου, με αποκορύφωμα ένα βίντεο στο οποίο τραγικά φιγουράρει μια παιδική χαρά καλυμμένη από μαύρο χιόνι. «Έτσι μοιάζει το χιόνι στην κόλαση;», αναρωτιέται ένας χρήστης μέσω του Twitter, ενώ ένας άλλος καταγγέλλει, «Τα παιδιά μας και εμείς το αναπνέουμε. Είναι απλά ένας εφιάλτης».
«Βοηθείστε μας», αναγράφει η λεζάντα σε μία από τις χιλιάδες αποκαρδιωτικές φωτογραφίες, με το μαύρο πέπλο του τοξικού χιονιού να καλύπτει ολοένα και περισσότερες πόλεις της Σιβηρίας.
