Καθημερινά εισέρχονται στη χώρα μας χιλιάδες αλλοεθνή παιδιά και έφηβοι. Η εκπαίδευσή τους αποτελεί ένα ευαίσθητο θέμα. Συχνά γίνονται δέκτες άσχημων και επιθετικών συμπεριφορών, με αποτέλεσμα να γιγαντώνονται τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Η Διαπολιτισμική Συμβουλευτική καλείται, λοιπόν, να ενισχύσει την αντιμετώπισή τους.
Τι είναι η Διαπολιτισμική Συμβουλευτική;
Ως Διαπολιτισμική Συμβουλευτική ορίζεται η κάθε συμβουλευτική σχέση στην οποία δύο ή περισσότερα μέλη της διαφέρουν ως προς την πολιτισμική τους προέλευση, συμπεριλαμβανομένου και του συμβούλου. Το εν λόγω είδος Συμβουλευτικής λειτουργεί τόσο βοηθητικά για τα άτομα όσο και ως μία διαδικασία που δομείται βάσει των αξιών και των πεποιθήσεων των συμμετεχόντων της. Αυτή μπορεί να υλοποιηθεί και στη μητρική γλώσσα του συμβουλευμένου, ώστε να αισθάνεται πιο άνετα και να κατανοεί καλύτερα το περιεχόμενό της. Εάν κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, ο σύμβουλος καλό είναι να χρησιμοποιεί απλό και κατανοητό λόγο.
Γιατί η Διαπολιτισμική Συμβουλευτική πρέπει να υπάρχει στα σχολεία;
Τα παιδιά με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο βιώνουν δυσάρεστες και δύσκολες καταστάσεις. Τα βιώματα πριν αλλά και κατά τη μετακίνησή τους, δημιουργούν θλίψη και απελπισία στις ψυχές τους. Η απώλεια αγαπημένων προσώπων και του πολιτισμικού τους περιβάλλοντος ενισχύει αυτά τα συναισθήματα. Δεν είναι λίγες οι φορές, ακόμη, που γίνονται δέκτες ρατσιστικών συμπεριφορών και προκαταλήψεων. Έτσι, παρουσιάζουν επιθετική και παραβατική, πολλές φορές, συμπεριφορά. Επιπλέον, η εσωτερική «πάλη» αναφορικά με τα ιδεώδη και τις αρχές του πολιτισμού της πατρίδας τους και της χώρας υποδοχής εντείνει την άσχημη ψυχολογική κατάσταση. Αυτά είναι μόνο μερικά σημαντικά προβλήματα που έρχονται αντιμέτωποι οι αλλοεθνείς μαθητές και μαθήτριες.
Οι στόχοι της Διαπολιτισμικής Συμβουλευτικής στο σχολείο
Η Διαπολιτισμική Συμβουλευτική στο σχολείο αποβλέπει στην καλλιέργεια ατόμων με κατακτημένη την έννοια της διαπολιτισμικότητας. Δηλαδή, άτομα που διακρίνονται από την αποτελεσματική διαπολιτισμική επικοινωνία, με ανεπτυγμένη ενσυναίσθηση και με επαρκή διαπολιτισμική δεξιότητα. Τι σημαίνουν, όμως, όλα αυτά; Ξεκινώντας με τη διαπολιτισμική επικοινωνία εννοείται η αποτελεσματική αλληλεπίδραση ατόμων με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο. Αυτή διακρίνεται από σεβασμό, κατανόηση και αναγνώριση της διαφορετικότητας. Παράλληλα, η διαπολιτισμική δεξιότητα μπορεί να οριστεί ως η ικανότητα του ατόμου να ενισχύει τις γνώσεις και τις θετικές του στάσεις για τους άλλους πολιτισμούς και να τα διατηρεί εντός όλων των επικοινωνιακών πλαισίων. Ενώ τέλος, η ενσυναίσθηση, που είναι τόσο «διάσημη», είναι η ικανότητα του ατόμου «να μπαίνει στα παπούτσια του άλλου», να αντιλαμβάνεται δηλαδή πλήρως τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, χωρίς ποτέ να ξεχνά το «σαν».
Γιατί, όμως, να υπάρχει η Διαπολιτισμική Συμβουλευτική στα σχολεία; Το σχολείο ως θεσμός αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μέρη κοινωνικοποίησης στη ζωή του κάθε ατόμου. Κάθε αλλαγή στην κοινωνία, έχει ως αφετηρία της την εκπαίδευση. Έτσι, προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης των ατόμων που ανήκουν στις πολιτισμικές μειονότητες, στο επίπεδο των διαπροσωπικών σχέσεων, είναι ιδιαίτερα σημαντικό το σχολείο να αναλάβει δράση. Δηλαδή, να αναπτύσσει άτομα με όλα τα ανωτέρω χαρακτηριστικά. Αλλά, η προσπάθεια για βελτίωση οφείλει να συμβεί και με ατομική προσπάθεια από τον καθένα. Μήπως ήρθε η στιγμή, λοιπόν, για αλλαγή;
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
Μαλικιώση-Λοϊζου, Μαρία (1993). Συμβουλευτική Ψυχολογία, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Γιωτσίδη, Β. & Σταλίκας, Α. (2004). «Η διαπολιτισμική συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία σε πρόσφυγες: ψυχοκοινωνικές ανάγκες και πολιτισμικές διαφορές» στο Ψυχολογία, 11 (1), 34-52, https://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php/PPP101/%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CF%83%CF%85%CE%BC%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CF%83%CE%B5%20%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%82%20%28%CE%93%CE%B9%CF%89%CF%84%CF%83%CE%AF%CE%B4%CE%B7%20%26%20%CE%A3%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%BA%CE%B1%CF%82%2C%202004%29.pdf
Κουπατσάρη, Αικατερίνη (2012). Ο ρόλος των εξωδιδακτικών δραστηριοτήτων στην ανάπτυξη διαπολιτισμικής δεξιότητας και επικοινωνίας σε μαθητές Γυμνασίου, Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ, http://ikee.lib.auth.gr/record/131006/files/GRI-2013-9842.pdf
