Δεν είναι η πρώτη φορά που ακούμε τη φράση “Μία εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις”… Έτσι, έρευνες έχουν δείξει πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος λειτουργεί και σκέφτεται καλύτερα σήμερα μέσα από εικόνες. Σε παράλληλο επίπεδο πρέπει να προχωρήσει και η διδασκαλία, ώστε να υπάρχει αποτελεσματικότερη μάθηση. Τα βιβλία δεν περιέχουν αρκετές εικόνες και γι’ αυτό δεν είναι το ίδιο ελκυστικά όπως άλλα μέσα. Ιδιαίτερα τα σχολικά βιβλία δεν περιέχουν τις απαραίτητες εικόνες, τα χρώματα και τη σύνδεση εικόνας και πρακτικής άσκησης. Ως αποτέλεσμα, στο τέλος της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα είναι επιθυμητό το να υπάρχουν όχι απλώς βιβλία με εικόνες. Οι είκονες ως κυρίαρχο μέσο στη μάθηση είναι απαραίτητο να κατακλύσουν τα βιβλία. “Εικόνες με βιβλία” λοιπόν το νέο κίνημα!


Η παροχή κινήτρων μέσα από το “Εικόνες με βιβλία”
Παραπάνω παρουσιάστηκε ένα παράδειγμα για τη διαφορά νοοτροπίας μεταξύ δύο τυχαίων βιβλίων. Πρώτα, εμφανίζεται μια σελίδα γεμάτη από εικόνες, στην οποία ταυτόχρονα το παιδί μπορεί να εξασκήσει την παρατηρητικότητά του και τις γνώσεις του. Στη δεύτερη εικόνα, εκλείπει εννοείται το ζήτημα της πρακτικής καθώς πρόκειται για εξώφυλλο. Ωστόσο, ποιο είναι το μήνυμα που στέλνει έμμεσα στον μαθητή; Ένα ρόδι, ένας ωραίος ζωγραφικός πίνακας για στόλισμα… Πώς θα προσελκύσει ένα παιδί της Ε’ Δημοτικού, ένα βιβλίο το οποίο ήδη από το εξώφυλλό του μοιάζει βαρετό, αδιάφορο, ακατανόητο στο μήνυμά του; Τα κίνητρα δίνονται μέσω των εικόνων, αν και οι εικόνες σχετίζονται με την καθημερινότητα του μαθητή.
Όταν πλέον οι νέοι βρίσκονται σε ρυθμούς ταχύτατους, καθώς η εποχή το επιβάλλει, δεν μπορούν να προσαρμοστούν ή να δεχθούν, κάτι το οποίο είναι εντελώς έξω από την εποχή τους. Βλέπουν φίλους, παίζουν παιχνίδια, στον υπολογιστή ή όχι, αθλούνται, κάνουν δραστηριότητες, πάνε εκδρομές… Η δράση φαίνεται μέσα από τις εικόνες. Η μάθηση επιτυγχάνεται χάρη στην όξυνση της μνήμης και της εντύπωσης και κατανόησης των πληροφοριών. Οτιδήποτε δεν εξάπτει την περιέργεια, τη φαντασία, δεν παρακινεί, καλύτερα να μην μπει ποτέ σε βιβλίο. Ας παρατηρήσουμε και πάλι ένα άλλο τυχαίο παράδειγμα.


Μαθαίνω παρατηρώντας και εξερευνώντας
Οι παραπάνω εικόνες φανερώνουν για ακόμη μία φορά πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η εικόνα στο βιβλίο. Προσοχή! Όχι η εικόνα που υπάρχει για να αποδείξει ότι υπάρχει, αλλά η εικόνα η οποία θα μαθαίνει, θα μεταφέρει ένα μήνυμα στο παιδί. Τέτοιες εικόνες βοηθούν στην εκμάθηση. Αντίθετα, καταλαβαίνουμε πως η εικόνα από το βιβλίο της Α’ Γυμνασίου υπάρχει απλώς για να υπάρχει. Το υδατογράφημα αποτελεί ένα ξεθώριασμα πίσω από το κείμενο. Το κύριο μέσο πάλι μεταφοράς του μηνύματος είναι το κείμενο. Είναι ένα μεγάλο κείμενο, με ύφος έρευνας -διαφορετικά κηρύγματος- για το τι πρέπει και τι δεν πρέπει να τρώνε τα παιδιά. Τα ίδια παιδιά που ουσιαστικά θα ακούσουν και θα περάσουν δίχως να κρατήσουν τίποτα από όλα αυτά, όσο σωστά κι αν είναι.
Από την άλλη πλευρά, το εξώφυλλο του γερμανικού βιβλίου σε κάνει να θες να ταξιδεψεις στο τοπίο που απεικονίζει, και θα το κάνεις πιστεύω… αν και οι μικρές ιστορίες που αναφέρει μέσα είναι το ίδιο παραστατικές και ζωντανές. Αυτό χρειάζεται η μάθηση: ζωντάνια και διαδραστικότητα. Ακόμη και με μια άψυχη σελίδα!