Η Μόνα Λίζα δε χρειάζεται συστάσεις. Είναι ένας από τους πιο γνωστούς πίνακες του κόσμου. Μια προσωπογραφία που ζωγράφισε ο Λεονάρντο ντα Βίντσι και βρίσκεται από τον 18ο αιώνα, στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Γνωστή και ως Τζιοκόντα, η Μόνα Λίζα λέγεται πως πήρε το όνομα της από την Lisa del Giocondo, σύζυγο του εύπορου εμπόρου μεταξιού Francesco del Giocondo. Η κλοπή της Μόνα Λίζα το 1911, εκτόξευσε τη φήμη του πίνακα.
Η κλοπή της Μόνα Λίζα
Ήταν 21 Αυγούστου του 1911, όταν o Γάλλος ζωγράφος Louis Béroud, μπήκε στην αίθουσα που βρισκόταν η Μόνα Λίζα για να ζωγραφίσει αντίτυπά της και παρατήρησε ότι ο πίνακας έλειπε. Αρχικά δεν ανησύχησε, μιας που την εποχή εκείνη, υπήρχε ένα πρόγραμμα φωτογράφησης έργων τέχνης και κάθε έργο μεταφερόταν στη στέγη εξαιτίας της κακής λειτουργίας των καμερών σε εσωτερικούς χώρους. Αφού πέρασε ώρα, ο ζωγράφος ρώτησε το φύλακα πόσο θα διαρκούσε η φωτογράφηση, κι εκείνος του απάντησε πως τον πίνακα, δεν τον είχαν οι φωτογράφοι. Την επόμενη μέρα, η κλοπή της Μόνα Λίζα έγινε πρώτη είδηση και βρισκόταν σε όλα τα πρωτοσέλιδα της εποχής. Το Λούβρο τότε, έμεινε μια εβδομάδα κλειστό.
Οι ύποπτοι της κλοπής της Μόνα Λίζα
Αρχικά, η γαλλική κυβέρνηση έθεσε σε διαθεσιμότητα το διευθυντή του Λούβρου Τεοφίλ Ομόλ, ο οποίος πριν από λίγους μήνες καυχιόταν ότι κανείς δεν μπορεί να κλέψει τη Μόνα Λίζα από το μουσείο του. Η αστυνομία ξεκίνησε αμέσως έρευνα και οι υποψίες στράφηκαν πρώτα στους κατώτερους υπαλλήλους του μουσείου. Επιπλέον κατηγορήθηκαν και οι μοντερνιστές εχθροί της παραδοσιακής τέχνης και ο πρώτος ύποπτος ήταν ο πρωτοποριακός ποιητής Γκιγιώμ Απολλιναίρ, οπότε και συνελήφθη τον Σεπτέμβριο και ανακρίθηκε για μια εβδομάδα πριν αφεθεί ελεύθερος. Ο Πάμπλο Πικάσο, ανερχόμενος εκείνη την περίοδο, θεωρήθηκε επίσης ύποπτος. Στην πραγματικότητα, ο Ονορέ Τζόζεφ Γκέρι Πιερέ, έστρεψε την προσοχή της αστυνομίας προς τον Πικάσο. Ο Πιερέ, ομολόγησε ότι έκλεβε από το Λούβρο μικροαντικείμενα και τα πουλούσε. O Πικάσο είχε αγοράσει δυο μικρά αγάλματα από τα κλοπιμαία. Στόχος του Πιερέ, ήταν να κερδίσει την αμοιβή που είχε οριστεί σε όποιον έδινε πληροφορίες γύρω από την κλοπή της Μόνα Λίζα. Η αστυνομία όμως δε βρήκε στοιχεία εναντίον τους κι έτσι αφέθηκαν ελεύθεροι.
Ο πραγματικός ένοχος
Για δύο χρόνια η Τζιοκόντα ήταν άφαντη. Μέχρι και το 1913 εμφανιζόταν διαρκώς στις εφημερίδες όλου του κόσμου και δε σταμάτησε ν’ αποκτά φήμη. Ο πραγματικός ένοχος για την κλοπή της Μόνα Λίζα όπως αποκαλύφθηκε τελικά ήταν ο Βιντσέντζο Περούτζια, ένας Ιταλός μικροαπατεώνας. Ο Περούτζια, τεχνικός στο Λούβρο, τη μέρα της κλοπής είχε κρυφτεί μέχρι να κλείσει το μουσείο το βράδυ. Όταν το Λούβρο ξανάνοιξε, έφυγε ανενόχλητος με τον πίνακα κάτω από το παλτό του, χωρίς να τραβήξει την προσοχή. Για δυο χρόνια περίπου τον έκρυβε στο δωμάτιο του στο Παρίσι. Τον Νοέμβριο του 1913, ο Περούτζια επικοινώνησε μ’ έναν έμπορο τέχνης στη Φλωρεντία υπογράφοντας ως Λεονάρντο Βιντσέντσο, προκειμένου να προσφέρει τη Μόνα Λίζα έναντι αμοιβής 500.000 λιρών. Ο έμπορος τέχνης μαζί με το διευθυντή του μουσείου Ουφίτσι, Τζοβάνι Πότζι, αφού επιβεβαίωσαν τη γνησιότητα του πίνακα, ειδοποίησαν την αστυνομία και ο Περούτζια συνελήφθη. Ο ίδιος ισχυρίστηκε πως οι λόγοι της κλοπής ήταν πατριωτικοί και ήθελε να επιστρέψει τη Μόνα Λίζα στην Ιταλία και να εκτεθεί σε ιταλικό μουσείο. Η κοινή γνώμη θεώρησε την πράξη του πατριωτική και μάλλον και οι δικαστές που τον καταδικάσαν σε ολιγόμηνη φυλάκιση.
Οι βανδαλισμοί της Τζιοκόντα
Η γνωστή Μόνα Λίζα υπήρξε και πολλές φορές θύμα βανδάλων. Πρώτη φορά η Τζιοκόντα δέχτηκε επίθεση το 1956. Ένας βάνδαλος προσπάθησε να τη χαράξει με ξυραφάκι, αλλά δεν προκάλεσε ζημιά. Την ίδια χρονιά, ένας Βολιβιανός πετάει πέτρα στον πίνακα και καταφέρνει ν’ αφαιρέσει ένα μικρό σημείο χρώματος που εύκολα αποκαταστάθηκε. Το 1974, η Μόνα Λίζα εκτέθηκε στο Εθνικό Μουσείο του Τόκιο. Την πρώτη μέρα της έκθεσής της εκεί, η 25χρονη Γιαπωνέζα Τομόκο Γιονέζου προσπάθησε να ρίξει κόκκινη μπογιά πάνω της. Η Γιονέζου το έκανε ως ένδειξη διαμαρτυρίας κατά της οργάνωσης της έκθεσης, που φαίνεται να απέκλειε άτομα με αναπηρία, στο όνομα της διαχείρισης του πλήθους. Μερικές σταγόνες έφτασαν στον πίνακα, αλλά και πάλι το έργο διασώθηκε. Αρκετές δεκαετίες μετά, ο διάσημος πίνακας του Ντα Βίντσι βρίσκεται και πάλι στο στόχαστρο. Το 2009, μια Ρωσίδα επισκέπτρια του Λούβρου, κρύβει στην τσάντα της ένα φλιτζάνι τσάι και το πετάει πάνω στον πίνακα. Σύμφωνα με το μουσείο, ο λόγος ήταν ότι είχε απορριφθεί η αίτησή της για γαλλική υπηκοότητα. Ο πίνακας δεν έπαθε τίποτα, χάρη στο αλεξίσφαιρο γυαλί του. Τότε αποφασίστηκε ότι θα πρέπει να αυξηθούν τα μέτρα προστασίας και το 2019 η Μόνα Λίζα μεταφέρθηκε σε ξεχωριστή αίθουσα. Στο κοντινό 2022, ένας 36χρονος άντρας, ντυμένος γυναίκα που βρισκόταν σε αναπηρικό αμαξίδιο, πετάει τούρτα πάνω στον πίνακα. Ήταν μια διαμαρτυρία για την κλιματική αλλαγή. «Υπάρχουν άνθρωποι που καταστρέφουν τη Γη. Καλλιτέχνες, σκεφτείτε τη Γη. Γι’ αυτό το έκανα. Σκεφτείτε τον πλανήτη.», ήταν τα λόγια του δράστη. Για περιβαλλοντικούς λόγους έγινε και η τελευταία επίθεση της Τζιοκόντα τον περασμένο χρόνο. Οι διαδηλωτές του κινήματος Riposte Alimentaire, πέταξαν σούπα πάνω στον πίνακα και ένας από αυτούς φώναξε: «Τι είναι πιο σημαντικό; Η τέχνη ή το δικαίωμα σε ένα υγιές και βιώσιμο διατροφικό σύστημα; Το αγροτικό μας σύστημα είναι άρρωστο.»
Η μοναδική Μόνα Λίζα
Η Μόνα Λίζα είναι κάτι μοναδικό. Ένα παγκόσμιο φαινόμενο που συνεχίζει ν’ αποτελεί σημείο αναφοράς στην τέχνη και τον πολιτισμό μέσα στους αιώνες. Το πιο αναγνωρίσιμο ίσως έργο τέχνης στον κόσμο, επηρέασε πολλούς καλλιτέχνες όπως ο Andy Warhol και ο Marcel Duchamp, υπήρξε πηγή έμπνευσης γι’ αυτούς και κατάφερε να μετατραπεί σε σύμβολο της Pop Art και του μοντερνισμού. Η Μόνα Λίζα του 2025, βρίσκεται παντού. Στη μόδα, σε μπλουζάκια, σε τσάντες, ακόμα και στα memes των social media. Το πρόσωπό της αποτελεί παγκόσμιο brand και αυτό δείχνει πως η τέχνη μπορεί να είναι αθάνατη.
Πηγές άρθρου:
The Theft That Made The ‘Mona Lisa’ A Masterpiece. (2011). Ανακτήθηκε από npr.org. (τελευταία πρόσβαση 24/09/2025)
Greenberger, A. (2024), 6 Times the Mona Lisa Was Vandalized or Stolen. Ανακτήθηκε από artnews.com. (τελευταία πρόσβαση 24/09/2025)
Cavendish, R. (2011), The Mona Lisa is stolen from the Louvre. Ανακτήθηκε από historytoday.com. (τελευταία πρόσβαση 24/09/2025)
Μόνα Λίζα. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org. (τελευταία πρόσβαση 24/09/2025)
