Η προέλευση του όρου Γερουσία έχει μακραίωνη ύπαρξη, η οποία έχει τις πολιτικές της ρίζες στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και συγκεκριμένα στην Αρχαία Ρώμη. Ήταν το κυβερνόν και συμβουλευτικό συμβούλιο, το οποίο είχε άμεση νόμιμη σχέση με το ρωμαϊκό σύνταγμα.
Μέσα από διάφορα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην Αρχαία Ρώμη, η Γερουσία είχε ξεκάθαρη σχέση με τη Δημοκρατία. Ενώ ξεκίνησε να υπάρχει απ’ τα πρώιμα χρόνια της ύπαρξης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, εξαφανίστηκε από τα ιστορικά στοιχεία τον 6ο αιώνα μ.Χ..
Η λειτουργία της κατά τη διάρκεια της ύπαρξής της είχε επίσης και την αρμοδιότητα ενός απλού δημοτικού συμβουλίου για την Ρώμη, υπό την προεδρία του νομάρχη της πόλης.
Στην Ελλάδα η Γερουσία ξαναεμφανίστηκε όταν θεσπίστηκε το Σύνταγμα του 1844, το οποίο όριζε τη Γερουσία ως όργανο άσκησης της νομοθετικής εξουσίας. Οι Γερουσιαστές ήταν 27, ισόβιοι και διορίζονταν από τον Βασιλιά. Για να διοριστεί ένας Γερουσιαστής έπρεπε να έχει την ιδιότητα του Έλληνα πολίτη, πλήρη πολιτικά και αστικά δικαιώματα αλλά και ηλικία τουλάχιστον 40 ετών. Η Γερουσία όμως καταργήθηκε από το Σύνταγμα του 1864 που προέκυψε από την Επανάσταση της 19ης Οκτωβρίου του 1862. Η ιστορία της όμως δεν σταματά εκεί και επανεμφανίζεται με το Σύνταγμα του 1927 και επανασυστάθηκε με σκοπό την περιστολή της παντοδυναμίας της Βουλής και την αρτιότερη επεξεργασία των νόμων.
Παρόλο που σήμερα η Γερουσία στην Ελλάδα δεν υπάρχει, αποκλείει το γεγονός της πλήρους εξαφάνισής της για τον λόγο ότι υπάρχει σε άλλες χώρες του πλανήτη. Μία από τις πιο δημοφιλείς χώρες με την θέσπιση της Γερουσίας είναι οι ΗΠΑ.
Στις ΗΠΑ λοιπόν η προέλευση του όρου Γερουσία αντανακλάται τόσο νομικά όσο και κοινοβουλευτικά δημιουργώντας το δίπολο Δημοκρατία- διαχείριση της εξουσίας. Το Σύνταγμα των ΗΠΑ ορίζει τη λειτουργία της Γερουσίας της οποίας τα μέλη – Γερουσιαστές αρχικά ορίζονταν από τις πολιτειακές Βουλές, ενώ στη συνέχεια (με την 17η συνταγματική τροπολογία) ορίζονταν με εκλογές απευθείας από τον λαό.
Γενικά η Γερουσία είναι ένα νομοθετικό σώμα που ονομάζεται και Άνω Βουλή. Είναι το θεσμικό αντίβαρο τόσο για το βασικό και κυρίαρχο νομοθετικό σώμα όσο και για τον επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας. Υπάρχει σε πολλές σύγχρονες Δημοκρατίες, όπως τις Κοινοβουλευτικές (Ιταλία) και Προεδρικές (ΗΠΑ, Γαλλία).
Χωρίς αμφισβήτηση η προέλευση του όρου Γερουσία της Αρχαίας Ρώμης έλκει την καταγωγή της ονομασίας της από την Αρχαία Ελλάδα.
Στην Αρχαία Ελλάδα λοιπόν η Γερουσία ήταν η Βουλή των γερόντων και υπήρχε δίπλα στους ηγεμόνες. Σε πολλές δωρικές πόλεις η Γερουσία ήταν ανώτερο πολιτικό σώμα που ασκούσε βουλευτικά και δικαστικά καθήκοντα. Δεν ελέγχονταν από κανέναν για τις αποφάσεις της, ενώ δίκαζε ποινικές υποθέσεις έχοντας τη δυνατότητα επιβολής της θανατικής ποινής. Επίσης μπορούσε να ασκεί κριτική στους βασιλείς. Τα μέλη της Γερουσίας της Αρχαίας Ελλάδας αποτελούσαν ένα σώμα 28 ανδρών, ηλικίας 60 ετών και πάνω. Εκλέγονταν από την Απέλλα. Μέλη της ήταν και δύο βασιλείς με αποτέλεσμα το σύνολο των μελών της Γερουσίας να ανέρχεται στα 30 άτομα. Ο σημαντικός ρόλος της Γερουσίας όμως διαδραματιζόταν απέναντι στην πολιτική του κράτους, έχοντας την εξουσία να προετοιμάζει τους νόμους προς ψήφιση. Επίσης μπορούσε να ασκήσει βέτο στις αποφάσεις της Απέλλας.
Πηγές
Εκδότες Britannica. (2025). Senate|Definition, History & facts. Ανακτήθηκε από https://www.britannica.com/topic/Senate-Roman-history/. (τελευταία πρόσβαση 20-5-2025)
Ο θεσμός της Γερουσίας στην νεώτερη Ελλάδα. Ανακτήθηκε από https://www.sansimera.gr/articles/268/.(τελευταία πρόσβαση 20-5-2025)
