Οι καλοκαιρινές κατασκηνώσεις αποτελούσαν ανέκαθεν πόλο έλξης για τα παιδιά και τους εφήβους. Και γιατί όχι, μιας και οι εμπειρίες και τα μαθήματα ζωής που αποκτούν σε ένα τέτοιο μέρος τους προετοιμάζουν για την μετέπειτα ζωή τους.
Η κατασκήνωση Jened, τρεις ώρες μακριά από τη Νέα Υόρκη, δεν αποτελούσε εξαίρεση. Ήταν μια κατασκήνωση για άτομα με ειδικές ανάγκες, άτομα που ήθελαν να ξεφύγουν για λίγο από την καθημερινότητα τους και να ζήσουν αυτά που άνθρωποι χωρίς ειδικά προβλήματα θεωρούσαν δεδομένα. Μέχρι τη δεκαετία του ’70, δεν το φανταζόταν κανείς αλλά η κατασκήνωση Jened έμελλε να γίνει το εφαλτήριο για να αναδυθεί το κίνημα που θα θεμελίωνε τα βασικά δικαιώματα των ανθρώπων με αναπηρία.
Κατασκήνωση Jened
Λειτούργησε για πρώτη φορά το 1951, καλωσορίζοντας παιδιά και ενήλικες με ειδικές ανάγκες. Άτομα με οποιαδήποτε μορφή αναπηρίας, από προβλήματα όρασης μέχρι πολιομυελίτιδα ήταν ευπρόσδεκτα στην κατασκήνωση Jened. Για τη διάρκεια των 4-8 εβδομάδων που έμεναν εκεί, οι κατασκηνωτές της ήταν ελεύθεροι από τις οικογένειες και τους φροντιστές τους να διασκεδάσουν, να αναπτύξουν φιλίες, να κάνουν πράγματα που άλλοτε δεν τους είχε δοθεί η ευκαιρία να κάνουν. Η Denise Jacobson πρώην μέλος της κατασκήνωσης την περιέγραψε ως «ουτοπία. Δεν υπήρχε ο έξω κόσμος». Και έτσι ήταν. Δεν αντιμετώπιζαν την λύπηση και τον στιγματισμό του κόσμου. Εκεί ο καθένας είχε την προσωπικότητα του και δεν φοβόταν να τη δείξει. Είχε το χαρακτήρα του, όχι μόνο την αναπηρία του. Ο ένας στον άλλον δεν έβλεπε αδυναμία αλλά δυνατότητα. Έβλεπε θέληση για ζωή.
Aνάγκη για ισότητα
Παρ’ολα τα βήματα που έχει κάνει η ανθρωπότητα, εμείς οι άνθρωποι του 21ου αιώνα παρατηρούμε πως η πλήρη ισότητα για τα άτομα με ειδικές ανάγκες δεν έχει εδραιωθεί. Πόσο μάλλον στις δεκαετίες ’60 και ’70 όπου οι προκαταλήψεις γύρω από τέτοια ζητήματα ωθούσε τον κόσμο στην μη κινητοποίηση. Ωστόσο, οι προκαταλήψεις αυτές δεν έβρισκαν θεμέλια στην κατασκήνωση Jened. Εκεί κάθε άποψη έβρισκε γόνιμη ανταπόκριση. «Φόβο νιώθουν οι γονείς μας για να μας δείξουν στον κόσμο, όχι υπερπροστατευτικότητα», «η μητέρα μου λέει ότι οι ασθένειες ιεραρχούνται: η πολιομυελίτιδα είναι στην κορυφή, η εγκεφαλική παράλυση στον πάτο». Οι ανησυχίες τους και ο προβληματισμός για τον διαχωρισμό που τους «επιβαλλόταν» παρακίνησε τους Jenedians, όπως ονομαζόντουσαν οι κατασκηνωτές, να διεκδικήσουν τα θεμελιώδη δικαιώματα τους ως άνθρωποι ίσοι με αυτούς χωρίς ειδικά προβλήματα.
O αγώνας προς την ανεξαρτησία
Ο διακαής πόθος των ανθρώπων αυτών απέκτησε σάρκα και οστά στη μορφή της Judy Heumann, μια νεαρή αλλά πολιτικά δραστήρια Jenedian. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, η Judy μαζί με άλλα μέλη του Jened ίδρυσαν το κίνημα Disabled in Action (Ανάπηροι σε Δράση). Απώτερος στόχος ήταν το μποϊκοτάζ του βέτο που είχε ασκήσει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Νίξον, στην εφαρμογή του νόμου περί Αποκατάστασης του 1972. Ο νόμος περιλάμβανε το Άρθρο 504, το οποίο αναφερόταν στην προάσπιση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ, κάτι πρακτικά μη εφαρμόσιμο μέχρι τότε. Επίσης, όριζε την προμήθεια εξοπλισμού, τη κατασκευή κέντρων αποκατάστασης και αρχιτεκτονικά προσβάσιμων υποδομών. Ο Νίξον το απέρριψε ως οικονομικά ανέφικτο.
Η κατάληψη του 504
Το 1977, πάνω από 150 ακτιβιστές με αναπηρία έκαναν κατάληψη στο ομοσπονδιακό κτήριο του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας στο San Francisco. Η κατάληψη διήρκησε σχεδόν ένα μήνα. Το μοναδικό αίτημά τους; Η πρακτική εφαρμογή του Άρθρου 504 την οποία ήταν διατεθειμένοι να πετύχουν με κάθε θυσία. Παρ’ όλες τις αντιξοότητες, τις απεργίες πείνας και τις απειλές του FBI, δεν υπέκυψαν σε λύση της κατάληψης. Οργανώσεις όπως η Black Panthers για τα δικαιώματα των έγχρωμων και η χριστιανική φιλανθρωπική οργάνωση Salvation Army παρείχαν τρόφιμα και στρώματα για τους διαδηλωτές διευκολύνοντας το τεράστιο εγχείρημά τους. Κάποια μέλη του Κογκρέσου, μάλιστα, ευαισθητοποιημένα πήραν το μέρος των διαδηλωτών. Στις 28 Απριλίου 1977, ο υπουργός υγείας, Joseph Califano, υπέγραψε τη ρύθμιση του Άρθρου 504.
O απόηχος της νίκης
Εκείνη η μέρα δεν κατοχύρωσε μόνο νομικά τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Εκείνη η μέρα έμεινε στην ιστορία ως η στιγμή που μια μειονότητα-με όλες τις πιθανότητες εναντίον της-άλλαξε τον κόσμο προς το καλύτερο. Έκανε την δική της επανάσταση, κέρδισε τα δικαιώματά της στη ζωή και την ισότητα. Λίγα χρόνια αργότερα, θεσμοθετήθηκε ο νόμος ADA (Αmericans with Disabilities Act) ο οποίος απαγορεύει ρητά τον διαχωρισμό μεταξύ ΑμεΑ και ανθρώπων χωρίς ειδικές ανάγκες, ειδικά σε ό,τι αφορά την εργασία, τα μέσα μεταφοράς και την πρόσβαση σε υποδομές. Η τελευταία εκδοχή υπογράφηκε από τον Πρόεδρο George H. W Bush. Τροποποιήθηκε το 2008 για να είναι πιο εφαρμόσιμο σε περισσότερες περιπτώσεις με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο. Δυστυχώς, παρά τη συμβολή του σε ένα τέτοιο σπουδαίο επίτευγμα, η κατασκήνωση Jened έκλεισε το 1977 λόγω οικονομικής αφαίμαξης. Ωστόσο, άνοιξε τις πύλες του ξανά στη νέα τοποθεσία του Rock Hill, για να κλείσει οριστικά το 2009.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν γι’ αυτό το άρθρο:
- How a Free-Spirited Summer Camp for Disabled Teens in the ’70s Changed the World (26/7/2020), ανακτήθηκε από people.com. (Tελευταία πρόσβαση στις 8/11/2020)
- Τhe camp that ignited a movement (5/8/2020), ανακτήθηκε από fordfoundation.org, (Tελευταία πρόσβαση στις 8/11/2020)
- Crip Camp, ντοκιμαντέρ των Nicole Newnham και James LeBrecht, προβλήθηκε πρώτη φορά 25/3/2020
