Η στιγμή που δύο άνθρωποι ανταλλάσσουν ένα φιλί, ο χρόνος σταματάει. Η γη παύει να γυρίζει. Κανένας δεν έχει απομείνει στον κόσμο, μονάχα αυτοί οι δυο. Άραγε, υπάρχει κάτι που να εκφράζει καλύτερα τον έρωτα όσο ένα φιλί;
Πράγματι, σπουδαίες ιστορίες αγάπης αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες οι οποίοι τις αποτύπωσαν στα έργα τους. Ένα από τα διασημότερα έργα τέχνης με αντίστοιχο θέμα αποτελεί το Φιλί του Ροντέν.
Πώς προέκυψε το γλυπτό
Όλα ξεκίνησαν το 1880 όταν η Γαλλική κυβέρνηση ανέθεσε στον γλύπτη Ροντέν να δημιουργήσει μια χάλκινη πύλη για το νέο τότε Μουσείο Καλών Τεχνών. Το θέμα της πύλης θα ήταν βασισμένο στην Θεία Κωμωδία του Δάντη και ειδικότερα στην Κόλαση. Δυστυχώς, το μουσείο δεν κατασκευάστηκε ποτέ και η πύλη δεν χυτεύτηκε παρά μόνο μετά το θάνατο του καλλιτέχνη. Ο Ροντέν ωστόσο βασισμένος στο προσχέδιό του, προχώρησε στη δημιουργία ενός μαρμάρινου γλυπτού γνωστό ως το Φιλί. Το έργο ολοκληρώθηκε το 1888 και παρουσιάστηκε στο κοινό.
Το θέμα της σύνθεσης
Ο Ροντέν επιλέγει να απεικονίσει ένα παράνομο ζευγάρι εραστών, τον Πάολο και την Φραντζέσκα, που έζησαν τον 13ο αιώνα. Μάλιστα φροντίζει να αποτυπώσει τη στιγμή που οι δυο τους ανταλλάσσουν το πρώτο τους φιλί. Παρατηρούμε πως ο νεαρός άντρας αφήνει το βιβλίο ώστε να αγκαλιάσει την αγαπημένη του. Τότε είναι που εμφανίζεται ξαφνικά ο απατημένος σύζυγος της κοπέλας και αδερφός του Πάολο και τους σκοτώνει με ένα μαχαίρι.
Οι εραστές ενέπνευσαν τον Ροντέν, ο οποίος ήθελε να τιμήσει τον έρωτά τους. Εκείνοι συμβολίζουν το αμάρτημα της μοιχείας, όπως καταγράφεται στο δεύτερο κύκλο της Κόλασης του Δάντη, στη Θεία Κωμωδία του. Ο καλλιτέχνης ωστόσο τους βλέπει από μια άλλη σκοπιά, όχι αυτή της απιστίας αλλά της αγνής αγάπης και του ρομαντισμού.
Γι’ αυτό όταν κάποιος αντικρύζει το έργο, δεν φαντάζεται πως πρόκειται για έναν παράνομο έρωτα αλλά για έναν σχεδόν θεϊκό.
Η ιστορία του αντιγράφου της Πινακοθήκης Τέιτ
Το φιλί παρουσιάστηκε στο κοινό το 1887 κερδίζοντας τις εντυπώσεις όλων. Έως το 1917 μάλιστα, δημιουργήθηκαν περισσότερα από 300 εκμαγεία από διαφορετικά υλικά. Το σημαντικότερο από αυτά, φυλάσσεται στην Πινακοθήκη του Τέιτ και η ιστορία της απόκτησής του είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα.
Λέγεται πως ένας συλλέκτης αρχαιοτήτων, ο Έντουαρντ Πέρι Γουόρεν, όταν πρωτοαντίκρυσε το γλυπτό ενθουσιάστηκε. Ζήτησε τότε από τον καλλιτέχνη ένα αντίγραφο σε διαστάσεις μεγαλύτερες των ανθρωπίνων. Τόνισε μάλιστα πως δεν επιθυμούσε να τοποθετηθούν φύλλα συκής στα γεννητικά όργανα των μορφών. Ο Ροντέν δέχτηκε και δημιούργησε ένα γλυπτό από πεντελικό μάρμαρο 4 τόνων, λαμβάνοντας το αντίτιμο των 1.000 λιρών.
Όταν λοιπόν ο καλλιτέχνης παρέδωσε στον συλλέκτη το έργο του, εκείνος συνειδητοποίησε πως δεν χωρούσε στο σπίτι του. Αποφάσισε λοιπόν να το φυλάξει σε ένα στάβλο! Αργότερα, κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το γλυπτό καλύφτηκε με σανό ώστε να μην προκαλεί τον πόθο των στρατιωτών που περνούσαν από εκεί.
Με το θάνατο του Γουόρεν το 1928, ο γραμματέας του κληρονόμησε το σπίτι και τα έργα τέχνης, μαζί και το Φιλί. Είναι πιθανό ότι προσπάθησε να το πουλήσει, χωρίς όμως να τα καταφέρει. Έτσι, το φύλαξε στην αποθήκη του μέχρι το 1953. Τότε η κόρη του το πούλησε στην Πινακοθήκη Τέιτ για 7.500 λίρες, όπου βρίσκεται μέχρι και σήμερα.
Πηγές:
Η ιστορία του πιο διάσημου φιλιού στον κόσμο. Ανακτήθηκε από https://www.thetoc.gr/politismos/article/i-istoria-tou-pio-diasimou-filiou-ston-kosmo/ (τελευταία πρόσβαση 21/11/20)
“Το Φιλί”/ Η σκοτεινή ιστορία του διάσημου γλυπτού. Ανακτήθηκε από https://www.protagon.gr/epikairotita/politismos/44341058955-44341058955 (τελευταία πρόσβαση 21/11/20)
Η κρυφή ιστορία πίσω από το “Φιλί” του Auguste Rodin. Ανακτήθηκε από https://www.lifo.gr/articles/san_simera/119671 (τελευταία πρόσβαση 21/11/20)
