Πολυνησία, Μικρονησία και Nαουρού, αν και πασίγνωστοι προορισμοί για εξωτικές ομορφιές, καταγάλανα νερά και τουριστική πολυτέλεια, έχουν τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας στον πλανήτη. Σύμφωνα με υπολογισμούς του ΠΟΥ, πάνω από το 50% του ενεργού πληθυσμού των νησιών του Ειρηνικού είναι παχύσαρκο.
Η μικρή πυκνότητα πληθυσμού στα νησιά αυξάνει δραματικά το ποσοστό παχυσαρκίας που σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνει ακόμα και στο 90%. Τα ποσοστά είναι ακόμα υψηλότερα σε αραιοκατοικημένα νησιά με μικρή πυκνότητα πληθυσμού.
Οι εισαγωγές κακής ποιότητας κρέατος από την γειτονική Ν. Ζηλανδία και η λανθασμένη διατροφική συμπεριφορά έχουν κάνει την παχυσαρκία μάστιγα. Ωστόσο, η ποιότητα του κρέατος είναι δραματικά κατώτερη από την αντίστοιχη στην νεοζηλανδική αγορά. Τα προϊόντα είναι 100% τυποποιημένα με μεγαλύτερη προσθήκη αλάτων και λιπαρών, ενώ τα λαχανικά είναι κατεψυγμένα και διατίθενται στην τοπική αγορά σε μικρότερη ποσότητα.
Σήμερα, η διείσδυση των ασιατικών τροφίμων στην αγορά του Ειρηνικού είναι τεράστια. Τα ράφια των σούπερ μάρκετ είναι γεμάτα με κινεζικά και μαλαισιανά τρόφιμα, οι ετικέτες των οποίων δεν αναγράφονται καν στα αγγλικά!
Μέχρι σήμερα, η Πολυνησία και η Αμερικανική Σαμόα εισάγουν τεράστιες ποσότητες πρόβειου κρέατος και γαλοπούλας από την Ν. Ζηλανδία. Τα ποσοστά είναι βέβαια δυσανάλογα με το μέγεθος του πληθυσμού, καθώς η εισαγόμενη ποσότητα κρέατος είναι τριπλάσια ή πενταπλάσια του πληθυσμού. Παράλληλα, το εισαγόμενο κρέας είναι τρίτης ποιότητας αποτελούμενο από λίπος, κόκαλα και νεύρα.
Τι οδήγησε στην εκτίναξη της παχυσαρκίας;
Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι πληθυσμοί στον Ειρηνικό ήταν αγροτικές κοινότητες που στηρίζονταν στην συστηματική κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και ψαριών. Ωστόσο, τα πράγματα άλλαξαν από το 1950 και μετά. Το τέλος της αποικιοκρατίας συνοδεύτηκε από την σύσφιξη των εμπορικών σχέσεων των νησιών με την Αυστραλία και την Ν. Ζηλανδία.
Μεγάλες εταιρείες τροφίμων άρχισαν να διοχετεύουν στην αγορά των νησιών τεράστιες ποσότητες τυποποιημένων τροφίμων, τα οποία λόγω της χαλαρής νομοθεσίας των χωρών, δεν υπόκειντο σε συστηματικούς ελέγχους ποιότητας. Σταδιακά, οι πληθυσμοί των νησιών στον Ειρηνικό μεταστράφηκαν από την χορτοφαγία στην μαζική κατανάλωση συσκευασμένων τροφών χαμηλής διατροφικής αξίας. Συστηματικό μάρκετινγκ και ελλιπής ενημέρωση γύρω από την παχυσαρκία οδήγησαν μέσα σε μόλις δύο γενιές στην εκτίναξη του αριθμού των παχύσαρκων ατόμων στα νησιά!
Οι κυβερνήσεις των νησιών στον Ειρηνικό ήταν τόσο αδύναμες που σε ορισμένες περιπτώσεις αλυσίδες σουπερμάρκετ είχαν περισσότερα έσοδα από το ΑΕΠ των νησιών! Είναι ενδεικτικό ότι μέχρι σήμερα τα νησιωτικά κράτη του Ειρηνικού στηρίζονται σε οικονομική βοήθεια από την Αυστραλία ή το Ηνωμένο Βασίλειο.
Μία διαφορετική πολιτισμική εικόνα του Ειρηνικού
Ο αντίκτυπος της παχυσαρκίας είναι τεράστιος στην κοινωνία των νησιωτικών κρατών. Ως γνωστόν, η παχυσαρκία συνοδεύεται από διάφορα προβλήματα υγείας. Αναιμία και σακχαρώδης διαβήτης σαρώνουν τους εξωτικούς παράδεισους. Σύμφωνα με υπολογισμούς του ΠΟΥ, το 31% των κατοίκων στο Ναουρού είναι διαβητικοί, ενώ 2 στις 5 έγκυες γυναίκες στα Φίτζι πάσχουν από σοβαρή αναιμία.
Οι ογκώδεις σωματότυποι έχουν αλλάξει τα πρότυπα ένδυσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα νησιά του Ειρηνικού τα πιο δημοφιλή μεγέθη ρούχων είναι μεγαλύτερα του XXL. Ακριβώς το ίδιο ισχύει για τα φέρετρα. Λόγω των τεράστιων σωματότυπων, οι κατασκευαστές φερέτρων δημιουργούν τα μεγαλύτερα φέρετρα στον κόσμο. Η μακάβρια πραγματικότητα είναι ακόμα πιο δυσάρεστη λόγω του μικρού προσδόκιμου ζωής στα νησιά. Υπολογίζεται ότι η μέση ηλικία στον Ειρηνικό είναι τα 45 έτη.
Σε ρεπορτάζ του Unreported World, ντόπιοι κάτοικοι είχαν δηλώσει ότι η κατανάλωση έτοιμων τροφών είναι τόσο μεγάλη που πολλοί κάτοικοι έχουν «ξεχάσει» να καλλιεργούν την γη. Η δήλωση τους αντικατοπτρίζει μία σκληρή ιστορική πραγματικότητα. Το καθεστώς γης στα νησιά του Ειρηνικού είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενο, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό καλλιεργήσιμης γης δεν ανήκει σε ακτήμονες, αλλά σε εταιρείες ή σε βασιλιάδες. Η βρετανική αποικιοκρατία εισήγαγε τον καπιταλισμό και την αστική συμπεριφορά στις νησιωτικές κοινωνίες. Το αποτέλεσμα; Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η κοινωνική αλλαγή στα νησιά του Ειρηνικού ήταν η πιο βίαιη πολιτισμική και οικονομική αλλαγή που επέφερε η βρετανική αποικιοκρατία.
Είναι ενδεικτικό ότι πολλές ΜΚΟ στα νησιά ξεκινούν καμπάνιες ενημέρωσης για την καλλιέργεια της γης ή την κατανάλωση υγιεινών τροφών. Σύλλογοι αντιμετώπισης της παχυσαρκίας διοργανώνουν ομαδική γυμναστική και αθλητικά events σε μία προσπάθεια περιορισμού του ποσοστού της παχυσαρκίας. Ωστόσο, τα αποτελέσματα παραμένουν μάλλον αποκαρδιωτικά.
Η παχυσαρκία είναι τρόπος ζωής για τον Ειρηνικό – και όχι μόνο για τον Ειρηνικό – και τα εξωτικά κράτη αποδεικνύουν ότι ίσως τελικά ο δυτικός τρόπος ζωής δεν είναι τόσο δυτικός, όσο νομίζουμε.
Πηγές
“Obesity emergence in the Pacific islands: why understandingcolonial history and social change is important”, ανακτήθηκε από Public Health Nutrition (τελευταία πρόσβαση 18/02/21)
