Πρόκειται για νομαδικές, αραβικές φυλές που συνήθιζαν να περιπλανιούνται στην αφρικανική έρημο, από τις ακτές της Σαχάρας στον Ατλαντικό έως τη Χερσόνησο του Σινά. Μέχρι τις δεκαετίες του 1950 και 1960, οι Βεδουίνοι ήταν εξ’ ολοκλήρου νομαδικός λαός, ο οποίος ασχολούνταν με την κτηνοτροφία, και συγκεκριμένα, με την εκτροφή αιγοπροβάτων και καμηλών. Από τις παραπάνω δεκαετίες και μέχρι σήμερα, ο τρόπος ζωής τους έχει αλλάξει (περιοχές με πλούσιες πετρελαιοπηγές, πολλοί άφησαν την κτηνοτροφία και εργάζονταν σε αυτές, επαφή με δυτική κουλτούρα, ανάγκη για παιδεία και ιατρική περίθαλψη) και πολλές φυλές έφτασαν να οργανώνονται σε ημι- αστικές κοινωνίες. Φυλές βεδουίνων υπάρχουν μέχρι και σήμερα –χωρίς να μπορεί να προβλεφθεί ο αριθμός τους. Χωρίζονται σε συγγενικές φυλές και οργανώνονται σε διάφορα επίπεδα ιεραρχίας. Ο αρχηγός κάθε φυλής καλείται Σεΐχης και τη δομή την αποτελούν -από κάτω προς τα πάνω- η Σκηνή, το goum και το ibn goum.
Χίλιες και μια νύχτες
Πριν τις δεκαετίες του ’50 και ’60, οι Βεδουίνοι, ακολουθούσαν τον τρόπο ζωής των ανθρώπων της ερήμου και μόνο. Ήταν δεινοί πολεμιστές με κύριο μέσο ανάβασης τις καμήλες. Τους συναντούσε κανείς να φορούν τα μακριά ‘gallabeya’, ραμμένα από λεπτό ύφασμα, από μέσα φορούσαν ένα μακρύ, λεπτό παντελόνι και στο κεφάλι είχαν ένα λευκό –συνήθως- μαντήλι όπου ένα κορδόνι, δεμένο γύρω από αυτό, το συγκρατούσε. Από την άλλη μεριά, οι γυναίκες ντύνονταν με μακριά φορέματα με απαραίτητο ένα μαύρο, λεπτό παλτό ‘Abaya’ ως πανωφόρι και στο κεφάλι, φυσικά, φορούσαν ένα λεπτό μαντήλι, ενώ κάλυπταν και το πρόσωπο.
Ως άνθρωποι της ερήμου, ήταν πολύ σημαντικό για την επιβίωσή τους, να μπορούν να προφυλαχτούν από την σκόνη της ερήμου και τις υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούσαν σ’ αυτή κατά τη διάρκεια της ημέρας. Έτσι λοιπόν, χρησιμοποιούσαν το Khol, είτε ως περίγραμμα γύρω από τα μάτια τους, είτε καλύπτοντας τις παλάμες τους είτε τα πέλματά τους. Το Khol, ήταν ένα μείγμα από αμύγδαλα, σκόνη από καμένα τσόφλια σκληρών καρπών, γραφίτη, σανδαλόξυλου και λαδιού. Η χρήση του αφορούσε τόσο την παραπάνω προφύλαξη, όσο και τον μυστικιστικό-θρησκευτικό χαρακτήρα των Βεδουίνων, ενώ καμία σχέση δεν είχε με τον καλλωπισμό των σημερινών γυναικών.
Πέρα από δεινοί πολεμιστές, υπήρξαν και καταπληκτικοί ‘αστρονόμοι’, καθώς χρειάστηκε από πολύ νωρίς να μελετήσουν τον ουρανό. Είτε επειδή ήταν συνεχώς ‘εκτεθειμένοι’ σε αυτόν, είτε επειδή χάραζαν την πορεία τους μέσω αυτού. Συγκεκριμένα, την εξωτερική πλευρά των σκηνών τους, διακοσμούσαν διάφορα ουράνια σχέδια, τα οποία απεικόνιζαν την εικόνα που εκάστοτε είχαν από τον ουρανό που κοιτούσαν. Οι, δε, σκηνές ήταν ραμμένες από δέρμα καμήλας και ήταν ραμμένες ώστε το στήσιμο και το ξεστήσιμό τους να είναι άμεσο και εύκολο.
Θρησκεία και κοινωνική διαμόρφωση
Λέγεται, ότι οι πρώτοι ακόλουθοι του Μωάμεθ ήταν οι Βεδουίνοι. Με επιρροές από τον μωαμεθανισμό και το Ισλάμ, δημιούργησαν και τους εκάστοτε πολιτικούς και θρησκευτικούς νόμους. Πατριαρχικές κοινωνίες, με τη γνωστή –για τις ισλαμικές χώρες- θέση της γυναίκας. Οι γυναίκες συνηθίζουν ακόμα και σήμερα να φορούν κοσμήματα –δαχτυλίδια, βραχιόλια, κολιέ- καθώς είναι η μόνη τους περιουσία σε ένα ξαφνικό διαζύγιο (ο σύζυγος μπορεί μέσω προφορικού λόγου –ή ακόμα και με μήνυμα στο κινητό- να χωρίσει τη γυναίκα, λέγοντας τρεις φορές τη φράση «Τάλακ» -«Σε χωρίζω» και ύστερα εκείνη πορεύεται προς την πατρική της εστία, χωρίς δικαιώματα στη συζυγική περιουσία). Οι γυναίκες παντρεύονται σε νεαρή ηλικία, με τον πατέρα τους να είναι εκείνος που επιλέγει τον εκάστοτε σύζυγο. Ο άντρας μπορεί να έχει παραπάνω από μία νόμιμη γυναίκα –αρκεί να μπορεί να τις συντηρεί- και τα εκάστοτε τέκνα μένουν στον ίδιο χώρο με τη μητέρα. Σε περίπτωση διαζυγίου τα παιδιά παραμένουν στην πατρική εστία.
Πολλές φυλές Βεδουίνων παραμένουν πιστές στον τρόπο ζωής που ανέκαθεν είχαν –κυρίως οι πιο άγριες-, ενώ άλλες έχουν επηρεαστεί από τον δυτικό πολιτισμό, ο οποίος και έχει εισβάλει στις χώρες της Αφρικής. Το ντύσιμο –ιδιαίτερα τον αντρών- δυτικοποιείται αρκετά (από την κελεμπία σε παντελόνι- πουκάμισο- σακάκι) και τα τεχνολογικά επιτεύγματα –από είδη νοικοκυριού μέχρι και κινητά τηλέφωνα- έχουν καταστεί μέρος της καθημερινότητας και φυσικά οι καμήλες έχουν αντικατασταθεί από αυτοκίνητα. Η πρόσβαση στην παιδεία δεν είναι απαγορευτική, αλλά σίγουρα είναι στη ευχέρεια του πατέρα.
Οι Βεδουίνοι και το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης
Πρόκειται για την Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά, με τις αναταραχές που συνέβησαν κατά την επανάσταση του Μουμπαρακ, προκειμένου να μην κινδυνέψει και το συγκεκριμένο μοναστήρι, οι Βεδουίνοι της περιοχής ανέλαβαν τη φύλαξή του. Λόγοι δεν αποτελούν μόνο ο σεβασμός προς το διαφορετικό και οι καλές –σε κοινωνικό επίπεδο- σχέσεις που είχαν με τους μοναχούς αλλά κυρίως ότι το μοναστήρι αποτελεί πόλο έλξης για τον θρησκευτικό τουρισμό, με συνέπεια οι Βεδουίνοι να βρίσκουν στα πρόσωπα των τουριστών επίδοξους αγοραστές των αγαθών τους. Επιπλέον, αρκετοί από αυτούς είτε εργάζονται στην μονή είτε πραγματοποιούν εμπορικές συναλλαγές με αυτήν.
Το παραπάνω γεγονός αποτελεί ακόμα ένα στοιχείο για την αλλαγή στην οποία έχει επέλθει τις τελευταίες δεκαετίες ο πολιτισμός των Βεδουίνων. Από μυστικιστικές φιγούρες των παραμυθιών της Χαλιμάς, τείνουν να έρθουν πιο κοντά στη δυτική κουλτούρα, πάντα όμως υπό την ομπρέλα του Ισλάμ. Ο ημι-αστικός τρόπος ζωής στον οποίο μεταβαίνουν, φυσικά και διαφέρει κατά πολύ, όχι μόνο ως προς τις χώρες της Δύσης, αλλά και ως προς χώρες όπως η Ιορδανία, η Συρία, το Ισραήλ κ.α, όπου κανείς θα τους συναντήσει, ωστόσο δεν μπορεί κανείς και να αγνοήσει τις αλλαγές που έχουν απαντηθεί.
