Συνάρτηση Χώρου – Έκθεσης: η περίπτωση της έκθεσης «Reality Check CHAPTER II Inner Sanctum» στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής (ΨΝΑ – Δαφνί)

Reality Check CHAPTER II
Φωτογραφικό ντοκουμέντο από το κεντρικό δωμάτιο – έκθεμα της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II Inner Sanctum” που έλαβε χώρα σε ένα από τα μεγαλύτερα εγκαταλελειμμένα πλέον κτίρια του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου (ΨΝΑ – Δαφνί). Το εικονιζόμενο έργο “Primavera” ανήκει στο Niko Trano. Πηγή Εικόνας: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.

Τί συμβαίνει άραγε όταν ένα μέχρι πρότινος εγκαταλελειμμένο κτίριο άμεσα συναρτώμενο με τον εγκλεισμό και τις ψυχιατρικές νόσους επαναχρησιμοποιείται (η πρακτική της αξιοποίησης κτιρίων που σχεδιάστηκαν για εντελώς διαφορετική αρχική λειτουργία γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στις αρχές του 21ου αιώνα) στα πλαίσια μιας ιδιότυπης εικαστικής έκθεσης; Ο δρ. Κώστας Πράπογλου, επιμελητής της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II Inner Sanctum”, φέρνει επιτυχημένα στο προσκήνιο το ζήτημα της ατοπικότητας. Τί συνεπάγεται η επιδίωξη αναίρεσης των ορίων και των συνόρων σε ένα αρχιτεκτονικό οικοσύστημα όπου επίκεντρό του είναι ο άνθρωπος;

Σε ένα από τα μεγαλύτερα – νυν εγκαταλελειμμένα – κτίρια του ευρύτερου συγκροτήματος του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής (ΨΝΑ – Δαφνί) 36 συνολικά καλλιτέχνες εξερευνούν σε ανοιχτό διάλογο με το κοινό την ανάγκη για ενδοσκόπηση. Ποια πραγματικότητα είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε; Στην έκθεση “Reality Check CHAPTER II” οι έννοιες του χώρου και του χρόνου ρευστοποιούνται στοχευμένα, το πρώην περιβάλλον εγκλεισμού μεταπλάθεται μέσω επισταμένης έρευνας σε ένα πεδίο ελεύθερης έκφρασης.

Επίσημη αφίσα της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II Inner Sanctum” σε επιμέλεια του δρ. Κώστα Πράπογλου και οργάνωση του artefact-athens. Πηγή Εικόνας: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.

Στους φθαρμένους από το χρόνο τοίχους αντικατοπτρίζεται ο εσώτερος εαυτός μας. Σε διαδοχικά δωμάτια που θυμίζουν σκηνές από ξεχωριστά έργα, ο επισκέπτης καλείται να διαδραματίσει ταυτόχρονα το ρόλο του ηθοποιού, του σκηνοθέτη και του θεατή. Τρισυπόστατος καθώς φαντάζει ο επισκέπτης βιώνει εσκεμμένα τον έλεο και το φόβο (το αίσθημα του φόβου προκύπτει εν πολλοίς και λόγω της συνειδητοποίησης της πρότερης χρήσης του χώρου ως σημείο εγκλεισμού ψυχιατρικά διαταραγμένων ατόμων) ούτως ώστε να επέλθει η πολυπόθητη αριστοτελική «κάθαρσης» μέσω της επίπονης διεργασίας της εσωτερικής αναζήτησης.

Οι βασικές στοχεύσεις της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II” αισθητοποιούνται κατά κύριο λόγο μέσω της ορθής αξιοποίησης ενός ήδη διαμορφωμένου αρχιτεκτονικού ιστού (υπενθυμίζεται ότι πρόκειται για μία site-specific έκθεση, της οποίας το περιεχόμενο προσαρμόζεται στο ήδη υπάρχον χωρικό πλαίσιο) με σαφή κάτοψη και χαρακτηριστικά. Ο τρόπος με τον οποίο το κτίριο ως δομικός σκελετός οργανώνει το χώρο, επηρεάζει τη συγκρότηση ενός συστήματος σχέσεων αφενός μεταξύ των εκθεσιακών χώρων (μεμονωμένα δωμάτια: δημιουργείται η αίσθηση ενός κλειστοφοβικού σκηνικού) καθορίζοντας άμεσα τον τρόπο με τον οποίο κινείται και εξερευνά ο επισκέπτης (μορφολογία της κίνησης) και αφετέρου μεταξύ των εκθεμάτων (τα εκθέματα κινούνται ανάμεσα στο τριμερές σχήμα: ευτοπία – ουτοπία – δυστοπία) επιδρώντας στον τρόπο που καταγράφονται νοητικά από το κοινό. Η σκηνογραφική παρουσία των επισκεπτών συνιστά μέρος της συνολικής λειτουργίας της εκθεσιακής ανάδειξης των έργων.

Advertising

Advertisements
Ad 14
Reality Check CHAPTER II
Φωτογραφικά ντοκουμέντα από δωμάτιο – έκθεμα της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II Inner Sanctum” που έλαβε χώρα σε ένα από τα μεγαλύτερα εγκαταλελειμμένα πλέον κτίρια του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου (ΨΝΑ – Δαφνί). Το εικονιζόμενο έργο “Your soul that never wear, Your spirit that never tears” ανήκει στη Nadia Skordopoulou. Πηγή Εικόνας: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.

Η αρχιτεκτονική – σκηνογραφική τυπολογία του εκθεσιακού χώρου επαναπροσδιορίζει τη σχέση περιέχοντος και περιεχομένου. Σε ένα οικοδόμημα του οποίου η κάτοψη ομοιάζει εντυπωσιακά με αυτή της Παλαιάς Πινακοθήκης (Alte Pinakothek) του Μονάχου (η Παλαιά Πινακοθήκη χαρακτηρίστηκε από τον κορυφαίο αρχιτέκτονα Nikolaus Bernhard Leon Pevsner ως «το μουσειακό κτίριο του 19ου αιώνα με τη μεγαλύτερη επιρροή από την άποψη της αρχιτεκτονικής») – φέρει δηλαδή το σχήμα I – η ευρύτερη μορφολογία επαναφέρει τα πρότυπα που καθιερώθηκαν κατά το 19ο αιώνα. Η κάτοψη οργανώνεται ως εξής: ένα μεγάλο παραλληλόγραμμο (κεντρικό τμήμα) το οποίο αριστερά και δεξιά πλαισιώνεται από δυο παραλληλόγραμμα μικρότερου μεγέθους αντιστοίχως. Οι τρεις αυτές πτέρυγες μορφοποιούν τη φαινομενικά γραμμική πορεία που καλείται να ακολουθήσει ο επισκέπτης της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II”.

Διαβάστε επίσης  Η πορνεία στο Βυζάντιο
Reality Check CHAPTER II
Τρισδιάστατο μοντέλο βασιζόμενο στην κάτοψη του κτιριακού συμπλέγματος που φιλοξενεί την έκθεση “Reality Check CHAPTER II Inner Sanctum”. Το τρισδιάστατο μοντέλο συμβάλλει στην πληρέστερη κατανόηση της γραμμικότητας που χαρακτηρίζει το κτίριο του ΨΝΑ. Κάτοψη σε σχήμα Ι (κεφαλαίο γράμμα γιώτα) και τρεις πτέρυγες ορθογώνιας μορφής. Το τρισδιάστατο μοντέλο δημιουργήθηκε αποκλειστικά για τις ανάγκες του παρόντος άρθρου από την Ιωάννα Τσακαρέλου μέσω του SketchUp Pro 2022. Πηγή Τρισδιάστατου Μοντέλου: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.

Reality Check CHAPTER II

Reality Check CHAPTER II

Reality Check CHAPTER II

Advertising

Reality Check CHAPTER II

Reality Check CHAPTER II
Στιγμιότυπα οθόνης εργασίας από την εικονική περιήγηση πρώτου προσώπου στο τρισδιάστατο μοντέλο του εκθεσιακού χώρου. Το τρισδιάστατο μοντέλο σχεδιάστηκε αποκλειστικά για τις ανάγκες του παρόντος άρθρου από την Ιωάννα Τσακαρέλου μέσω του SketchUp Pro 2022. Πηγή Τρισδιάστατου Μοντέλου: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.
Reality Check CHAPTER II
Σχεδιαστική αναπαράσταση της κάτοψης του εκθεσιακού χώρου μέσω του εργαλείου Layout του SketchUp Pro 2022. Παράλληλα με τη σχεδιαστική απεικόνιση του τρισδιάστατου μοντέλου της κάτοψης, προσφέρονται ευσύνοπτα σχόλια επεξηγηματικού χαρακτήρα. Η σχεδιαστική αναπαράσταση δημιουργήθηκε αποκλειστικά για τις ανάγκες του παρόντος άρθρου από την Ιωάννα Τσακαρέλου μέσω του SketchUp Pro 2022. Πηγή Σχεδιαστικής Αναπαράστασης: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.

Σε μία site-specific έκθεση, η έννοια της τυχαιότητας απουσιάζει από το λεξιλόγιο του επιμελητή. Η έμφαση στη σημασία μιας ολιστικής χωρικής εμπειρίας μεταθέτει το βάρος από την επιφανειακή οργάνωση στη συγκρότηση σχέσεων ανατροφοδότησης ανάμεσα στην κίνηση, στη διάταξη των αντικειμένων και στο θεατή ως κοινωνικό ον με έμφυτη την ανάγκη για διάδραση. Στην έκθεση “Reality Check CHAPTER II” το κοινό εμπλέκεται ενεργά, δε στέκει αδρανές, λειτουργώντας ως συν-διαμορφωτής μιας αποκαλυπτικής πράξης που το φέρνει προ εκπλήξεως. Ο επισκέπτης εξερευνεί τα όρια της αντιληπτικότητάς του.

Reality Check CHAPTER II
Φωτογραφικά ντοκουμέντα από τα δωμάτια – εκθέματα της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II Inner Sanctum” που έλαβε χώρα σε ένα από τα μεγαλύτερα εγκαταλελειμμένα πλέον κτίρια του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου (ΨΝΑ – Δαφνί). Εκκινώντας από τα αριστερά (η μεσαία φωτογραφία δε συνιστά τμήμα έργου, αποτελεί ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια του ευρύτερου εκθεσιακού χώρου) προς τα δεξιά, τα εικονιζόμενα έργα ανήκουν στους: Aikaterini Gegisian (τίτλος έργου: “TO BE CONTINUED…”), Dimitra Skandali (τίτλος έργου: “…any courage is a fear…”). Πηγή Εικόνας: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.

Από τη στείρα ερμηνεία μεταφερόμαστε στο συνολικό βίωμα. Το βίωμα καθορίζεται βάσει τριών ετερογενών αλλά και ταυτόχρονα αλληλοσυναρτώμενων διαστάσεων: της φυσικής (το κτίριο ως χώρος), της προσωπικής (προϋπάρχουσες εμπειρίας και ήδη διαμορφωμένες πεποιθήσεις του επισκέπτη) και της κοινωνικής (συναναστροφή και αλληλεπίδραση με τους λοιπούς επισκέπτες).

Διαβάστε επίσης  Βυζαντινός ναός βρέθηκε στον Έβρο από αγωγό φυσικού αερίου
Reality Check CHAPTER II
Φωτογραφικά ντοκουμέντα από τα δωμάτια – εκθέματα της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II Inner Sanctum” που έλαβε χώρα σε ένα από τα μεγαλύτερα εγκαταλελειμμένα πλέον κτίρια του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου (ΨΝΑ – Δαφνί). Εκκινώντας από τα αριστερά προς τα δεξιά, τα εικονιζόμενα έργα ανήκουν στους: Vana Ntatsouli (τίτλος έργου: “this isn’t what you think it is”), Evi Savvaidi (τίτλος έργου: “Wonderland”), Lydia Andrioti (τίτλος έργου: “Transforming the Unconscious”). Πηγή Εικόνας: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.

Μολονότι ο χώρος διαρθρώνεται γραμμικά με δωμάτια τετράγωνης σχεδόν διατομής που το ένα διαδέχεται το άλλο στα πλαίσια μιας ατέρμονης πορείας, η αφηγηματική δομή της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II” δεν κρίνεται ως αυστηρή. Ο κάθε επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει τη δική του διαδρομή γεγονός που τον καθιστά αυτομάτως ποιητή ενός χρόνου εκ του μηδενός. Δεν υπάρχει σωστό και λάθος, ο επισκέπτης νοηματοδοτεί την ύπαρξη του στο χώρο όπως αυτός επιθυμεί με απώτερο στόχο την επίτευξη μιας γνωστικής και συναισθηματικής πληρότητας. Η εμπειρία της έκθεσης είναι προπάντων πολυαισθητηριακή.

Advertising

Σε ένα αρκετά «κλειστό» αρχιτεκτονικό κέλυφος πραγματοποιείται ο πλέον «ανοιχτός» διάλογος. Η πλήρης αυτή αντίστιξη υποβοηθά τη σκηνογραφία της έκθεσης. Σε ευθεία παρομοίωση, ο χώρος με τα πολυάριθμα μικρά δωμάτια και τις άπειρες πιθανές διαδρομές μοιάζει ολοφάνερα με τον ανθρώπινο νου. Τα δωμάτια θυμίζουν τις εκκωφαντικές σκέψεις που κατοικούν μέσα στο μυαλό, οι άπειρες διαδρομές ισοδυναμούν με τις πολλαπλές λύσεις που υπάρχουν αλλά δεν είμαστε σε θέση πάντοτε να εντοπίσουμε. Άραγε πώς ελίσσεται κανείς μέσα σε αυτό το λαβύρινθο; Ποια πορεία πρέπει να ακολουθήσει; Ο επισκέπτης της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II Inner Sanctum” καλείται να αντιδράσει κριτικά απέναντι στα ερεθίσματα που δέχεται.

Reality Check CHAPTER II
Φωτογραφικά ντοκουμέντα από τα δωμάτια – εκθέματα της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II Inner Sanctum” που έλαβε χώρα σε ένα από τα μεγαλύτερα εγκαταλελειμμένα πλέον κτίρια του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου (ΨΝΑ – Δαφνί). Εκκινώντας από τα αριστερά προς τα δεξιά, τα εικονιζόμενα έργα ανήκουν στους: Yiannoulis Chalepas (τίτλος έργου: “Saint George and the Dragon”), Katerina Zacharopoulou (τίτλος έργου: “The Eyes”), Nikos Tranos (τίτλος έργου: “Primavera”). Πηγή Εικόνας: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.

Επομένως, στα πλαίσια ενός «μη ντετερμινιστικού» (ή “probabilistic”) μοντέλου η κίνηση και η κοινή παρουσία των επισκεπτών στον εκθεσιακό χώρο χαρακτηρίζονται σε μεγάλο βαθμό από ένα ποσοστό τυχαιότητας. Ο τρόπος που αντιλαμβάνεται ο επισκέπτης το χώρο δεν είναι προκαθορισμένος, επηρεάζεται δε σε μεγάλο βαθμό από τη ψυχική κατάσταση στην οποία ήδη βρίσκεται το άτομο, τις πρότερες εμπειρίες, το επίπεδο ενσυναίσθησης κ.ά. Η μορφολογία της κίνησης συνεπώς δύναται να επηρεαστεί από χωρικούς παράγοντες αλλά επ ουδενί να τυποποιηθεί. 

Διαβάστε επίσης  Η ιστορία της όπερας

 

 

Reality Check CHAPTER II

Reality Check CHAPTER II

Advertising

Reality Check CHAPTER II
Στιγμιότυπα οθόνης εργασίας από την περιήγηση πρώτου προσώπου στο τρισδιάστατο μοντέλο του εκθεσιακού χώρου. Το τρισδιάστατο μοντέλο σχεδιάστηκε αποκλειστικά για τις ανάγκες του παρόντος άρθρου από την Ιωάννα Τσακαρέλου μέσω του SketchUp Pro 2022. Πηγή Τρισδιάστατου Μοντέλου: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.

Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός συνομιλεί με τον εκθεσιακό στα πλαίσια δημιουργίας ερεθισμάτων και όχι απλής αναπαραγωγής ήδη υπαρχόντων νοημάτων που συνειδητά περιχαρακώνουν τη σκέψη και την κίνηση του επισκέπτη. Πίσω από σκηνογραφικά αφημένες μισάνοιχτες πόρτες, μέσα από εσωτερικά παράθυρα και ακανόνιστα ανοίγματα στους τοίχους, ο θεατής τείνει συνεχώς να ανακαλύπτει, να βιώνει, να κινείται με άξονα το συναίσθημα της περιέργειας. Το μυστήριο που χαρακτηρίζει κάθε πράξη εξερεύνησης ενισχύεται μέσω της ίδιας της θεατρικότητας του χώρου. Το ζήτημα της αθόρυβα οργανωμένης σκηνογραφίας επανέρχεται δυναμικά.

Reality Check CHAPTER II
Φωτογραφικά ντοκουμέντα από τα δωμάτια – εκθέματα της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II Inner Sanctum” που έλαβε χώρα σε ένα από τα μεγαλύτερα εγκαταλελειμμένα πλέον κτίρια του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου (ΨΝΑ – Δαφνί). Εκκινώντας από τη μέση (η αριστερή φωτογραφία δε συνιστά τμήμα έργου, αποτελεί ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια του ευρύτερου εκθεσιακού χώρου) προς τα δεξιά, τα εικονιζόμενα έργα ανήκουν στους: Angie Drakopoulos and Daniel Hill (τίτλος έργου: “Avaton | Adyton”), Dimitra Skandali (τίτλος έργου: “…any courage is a fear…”). Πηγή Εικόνας: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.

Ηχηρές αντιθέσεις ανάμεσα σε δωμάτια με ανοιχτά παράθυρα από τα οποία εισέρχεται άπλετο φυσικό φως και σε δωμάτια όπου κυριαρχεί το έρεβος, είτε τεχνητά (λ.χ. τοίχοι με επικάλυψη μαύρου χρώματος) είτε φυσικά (λ.χ. απουσία παραθύρων). Το παιχνίδισμα μεταξύ φωτός και σκιάς συνιστά άλλη μία αντίστιξη υποβοηθούμενη από τη μορφολογία του ίδιου του χώρου.

Reality Check CHAPTER II
Παράδειγμα αντίθεσης μεταξύ φωτός και σκιάς στα πλαίσια της ανάλυσης του τρόπου με τον οποίον επιδρά η τέχνη της σκηνογραφίας στην οργάνωση ενός εκθεσιακού χώρου. Εκκινώντας από τα αριστερά προς τα δεξιά, τα εικονιζόμενα έργα ανήκουν στους: Nikos Tranos (τίτλος έργου: “Primavera”), Iakovos Volkov (τίτλος έργου: “All these moments will be lost in time like clouds in heaven”). Πηγή Εικόνας: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.

«Το σκιώδες αρχέτυπο αντιπροσωπεύει την σκοτεινή πλευρά της προσωπικότητάς μας» είχε δηλώσει κάποτε ο Carl Gustav Jung. Άραγε πώς επηρεάζει την εμπειρία ενός επισκέπτη η μεταπήδηση από ένα φωτεινό χώρο σε έναν σκοτεινό; Το φως επιδρά ευεργετικά στη ψυχολογία καθώς καθιστά τα πάντα γύρω μας ορατά (η όραση συνεπάγεται άραγε πλήρη αντίληψη;), παρέχει ικανοποίηση σε έναν από τους βαθύτερους φόβους του σύγχρονου ανθρώπου – το φόβο του ελέγχου. Μήπως όμως η αίσθηση του ελέγχου δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση; Οι έννοιες της αντιληπτικότητας και της ενδοσκόπησης μέσω της αμφισβήτησης όσων ανήκουν στο φάσμα του ορατού, προκύπτουν ως οργανική ανάγκη στον επισκέπτη.

Reality Check CHAPTER II
Φωτογραφικά ντοκουμέντα από τα δωμάτια – εκθέματα της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II Inner Sanctum” που έλαβε χώρα σε ένα από τα μεγαλύτερα εγκαταλελειμμένα πλέον κτίρια του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου (ΨΝΑ – Δαφνί). Εκκινώντας από τη μέση (η αριστερή φωτογραφία και η μεσαία συνιστούν μέρος του ίδιου έργου) προς τα δεξιά, τα εικονιζόμενα έργα ανήκουν στους: Stella Meletopoulou (τίτλος έργου: “Journeys of Healing”), Noemi Niederhauser (τίτλος έργου: “Material Instinct”). Πηγή Εικόνας: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.

Η αξονική σύνδεση μεταξύ των εκθεσιακών χώρων (δωματίων) εκφράζει από τη μία την ομοιότητα ως προς το κεντρικό θέμα που διαπραγματεύεται η έκθεση “Reality Check CHAPTER II”, επιτείνει από την άλλη την ετερογένεια μεταξύ των τρόπων προσέγγισης του θέματος από τον εκάστοτε καλλιτέχνη. Στοιχεία όπως η πολυφωνία (σύμπραξη 36 καλλιτεχνών), η ποικιλομορφία (36 ετερογενείς καλλιτεχνικές εκφάνσεις), η συμπερίληψη (διττότητα έννοιας: ενσωμάτωση διαφορετικών καλλιτεχνικών αναζητήσεων υπό το πρίσμα ενός κοινού θέματος/εκ νέου ενσωμάτωση ενός πρώην ψυχιατρικού νοσοκομειακού κτιρίου στον αστικό ιστό) και ο εκδημοκρατισμός (η έκθεση “Reality Check CHAPTER II” απευθύνεται στο σύνολο της κοινωνίας) συνιστούν τους κατεξοχήν δομικούς άξονες του εκθεσιακού προγράμματος.

Advertising

*[αξίζει να σημειωθεί ότι οι προαναφερθείσες έννοιες (πολυφωνία, ποικιλομορφία, συμπερίληψη, εκδημοκρατισμός) έχουν άμεση σχέση με το περιεχόμενου του νέου ορισμού του μουσείου, όπως αυτός εγκρίθηκε και υιοθετήθηκε από την Έκτακτη Γενική Συνέλευση του ICOM (International Council of Museums) που έλαβε χώρα στην Πράγα, στις 24 Αυγούστου του 2022]

Reality Check CHAPTER II
Φωτογραφικό ντοκουμέντο από δωμάτιο –έκθεμα της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II Inner Sanctum” που έλαβε χώρα σε ένα από τα μεγαλύτερα εγκαταλελειμμένα πλέον κτίρια του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου (ΨΝΑ – Δαφνί). Το εικονιζόμενο έργο “…any courage is a fear…” ανήκει στη Dimitra Skandali . Πηγή Εικόνας: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, πλην της ενσωμάτωσης ετερόκλητων καλλιτεχνικών προσεγγίσεων στα πλαίσια της έκθεσης, τίθεται συνάμα και το ζήτημα της επανένταξης ενός κτιρίου που συνιστούσε τμήμα του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθηνών στο ευρύτερο αστικό περιβάλλον. Άραγε πόσο εύκολα αποδεχόμαστε ως κοινό την επανάχρηση ενός χώρου που φέρει ένα ιδιαίτερο συναισθηματικό πρόσημο; Η ευρύτερη τοποθεσία με το κατάφυτο τοπίο τριγύρω σε συνδυασμό με την ιστορία της οδού (Ιερά Οδός – διασύνδεση με τα Ελευσίνια Μυστήρια κατά την αρχαιότητα) επί της οποίας εντοπίζεται το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής (ΨΝΑ – Δαφνί), συγκροτούν μία ατμόσφαιρα άκρως μυστικιστική. Ο εκθεσιακός χώρος συναρτάται του περιβάλλοντος.

Οι έννοιες της ψυχικής ασθένειας και των χώρων που λειτουργούν ως περιβάλλοντα εγκλεισμού, οφείλουν να πάψουν να αποτελούν θέμα – ταμπού για την κοινωνία. Μέσω της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II” ο επισκέπτης έρχεται αντιμέτωπος με στερεοτυπικές αντιλήψεις και κοινωνικές νόρμες βαθιά ριζωμένες στα μύχια του μυαλού. Είναι βέβαιο πως σε πρώτη ανάγνωση ο επισκέπτης θα νιώσει μιας μορφής φόβο κατά την έλευσή του στην ευρύτερη περιοχή του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου. Όμως ακριβώς αυτός ο φόβος είναι που οφείλει να καμφθεί μόλις καταστεί αντιληπτή η φυσικότητα που χαρακτηρίζει τη συνύπαρξη Τέχνης και Ψυχικής Υγείας.

Το στοιχείο της εγκατάλειψης και της συνακόλουθης υλικής φθοράς του κτιρίου επιτείνουν την αίσθηση αγωνίας, η οποία στόχο έχει να πυροδοτήσει ακόμα περισσότερο το ένστικτο της εξερεύνησης. Από την ομολογουμένως τεράστια έλευση του κοινού καθίσταται ευθέως αντιληπτό ότι ο κόσμος είναι θετικά προσκείμενος απέναντι σε μοντέλα επανάχρησης χώρων που κρίνονται ως μη αναμενόμενοι για τη φιλοξενία μιας σύγχρονης εικαστικής έκθεσης. Η ετερογένεια που χαρακτηρίζει την ηλικιακή ταυτότητα του κοινού που επισκέφθηκε την έκθεση παρουσιάζει εξίσου ενδιαφέρον. Έννοιες όπως αυτές της ενσυναίσθησης και της αποδοχής αναδύονται δυναμικά μέσω της έκθεσης “Reality Check CHAPTER II Inner Sanctum”. Τα όρια της Τέχνης και των χώρων κατ’ επέκταση που τη φιλοξενούν ρευστοποιούνται συνειδητά.

Advertising

Η έκθεση “Reality Check CHAPTER II” μέσα από τη ματιά του επιμελητή της, δρ. Κώστα Πράπογλου και της ευρύτερης ομάδας του artefact-athens (αστικός μη κερδοσκοπικός πολιτιστικός οργανισμός) επαναπροσδιορίζουν την έννοια της σύγχρονης εικαστικής έκθεσης. Έχοντας καινοτόμο όραμα και πίστη στο εγχείρημά τους, δημιούργησαν ένα μοναδικό δείγμα δυο διαδοχικών site – specific εκθέσεων (Reality Check και Reality Check Chapter II Inner Sanctum) όπου η Τέχνη συνομιλεί με τον επισκέπτη στα πλαίσια μιας βαθύτατα επιδραστικής ενδοσκόπησης. Σε ένα χώρο συνώνυμο του εγκλεισμού, όπου τα ίχνη της πρότερης χρήσης είναι ακόμα ορατά, ο επισκέπτης επανεφευρίσκει τον εαυτό του. Έχοντας ως επίκεντρο τον άνθρωπο, η έκθεση θέτει επί τάπητος ζητήματα σχετικά όχι μόνο με τον εκθεσιακό σχεδιασμό και την επιμέλεια αλλά και με βαθύτερες κοινωνικές νόρμες.

Reality Check CHAPTER II
Διάγραμμα απεικόνισης των παραγόντων που συγκροτούν ένα σύστημα σχέσεων ανατροφοδότησης – αλληλεπίδρασης επηρεάζοντας τη διαμόρφωση της ολιστικής εκθεσιακής εμπειρίας. Πηγή Διαγράμματος: Copyright Ⓒ 2022 Ioanna Tsakarelou. All rights reserved.

 

 


Βιβλιογραφικές Αναφορές:

artefact-athens. (2022, Οκτώβριος 28). issuu. Ανάκτηση από reality check chapter II: inner sanctum: https://issuu.com/artefact-athens/docs/reality_check_chapter_ii_inner_sanctum.

Buket Giresum Erdoğan, C. P. (2021, Οκτωβρίου 15). Building Performance Evaluation for Adaptive Reuse: A Multi-Criteria Approach. Civil Engineering and Architecture, Vol. 9, No. 7, σσ. 2427-2440.

Advertising

Greenhill, E. H. (2005). Museum, Media, Message . New York: ROUTLEDGE.

Hoare, N. (2016). The New Curator. Laurence King Publishing.

Lam, M. C. (2013). Scenography as New Ideology in Contemporary Curating: The Notion of Staging in Exhibitions. GRIN Verlag.

PALLASMAA, J. (2022). ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ, Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ.

Advertising

Roppola, T. (2012). Designing for the Museum Visitor Experience . United Kingdom : ROUTLEDGE.

ΤΖΩΡΤΖΗ, Κ. (2018). Ο ΧΩΡΟΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΑ. ΑΘΗΝΑ: ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΟΜΙΛΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ.

 

Δημιουργός της ψηφιακής πλατφόρμας Cultour. Απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας (κατεύθυνση: Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης) του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Νυν μεταπτυχιακή φοιτήτρια του Τμήματος Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς (κατεύθυνση: Ψηφιακός Πολιτισμός). Πρωτεύον πεδίο ενδιαφέροντος μου είναι η ψηφιακή ανάδειξη, τεκμηρίωση και προώθηση του υλικού και άυλου πολιτισμού μέσω της συνδυαστικής χρήσης των νέων τεχνολογικών εργαλείων.

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Η θεά της ομορφιάς Αφροδίτη και η απεικόνιση της στην τέχνη

Η θεά της ομορφιάς Αφροδίτη και η απεικόνιση της στην

Βραβευμένα ντοκιμαντέρ να απολαύσεις!

Δεν είναι λίγες οι φορές που αποφεύγουμε να παρακολουθήσουμε ένα