Σήμερα ο Άγιος Βασίλης μπορεί να είναι ένας καλοσυνάτος χαμογελαστός ηλικιωμένος άνδρας με κόκκινη στολή και μακριά γενειάδα, που φέρνει δώρα στα «καλά» παιδιά την παραμονή των Χριστουγέννων.
Αυτό που δεν γνωρίζουμε όμως, είναι το πώς φτάσαμε ως εδώ. Από πού προήλθε ο Άγιος Βασίλης; Γιατί μας επισκέπτεται; Και ποιο είναι το πραγματικό του όνομα; Αυτά αλλά και πολλά άλλα ερωτήματα που μας βασανίζουν κάθε Χριστούγεννα θα απαντηθούν πολύ σύντομα.
Ο Θρύλος του Άγιου Βασίλη (Santa Claus)
Ο θρύλος του Άγιου Βασίλη μπορεί να εντοπιστεί εκατοντάδες χρόνια πίσω σε έναν μοναχό ονόματι Άγιο Νικόλαο. Πιστεύεται ότι ο Νικόλαος γεννήθηκε κάπου γύρω στο 280 μ.Χ. στα Πάταρα, κοντά στα Μύρα της σημερινής Τουρκίας. Θαυμαζόμενος πολύ για την ευσέβεια και την καλοσύνη του, ο Άγιος Νικόλαος έγινε αντικείμενο πολλών θρύλων. Λέγεται ότι χάρισε όλο τον κληρονομικό του πλούτο και ταξίδεψε στην ύπαιθρο βοηθώντας φτωχούς και άρρωστους.
Με την πάροδο πολλών ετών, η δημοτικότητα του Νικόλα εξαπλώθηκε και έγινε γνωστός ως προστάτης των παιδιών και των ναυτικών. Η γιορτή του γιορτάζεται στην επέτειο του θανάτου του, στις 6 Δεκεμβρίου. Παραδοσιακά θεωρούνταν τυχερή ημέρα για να γίνονται μεγάλες αγορές ή γάμοι.
Κατά την Αναγέννηση, ο Άγιος Νικόλαος ήταν ο πιο δημοφιλής άγιος στην Ευρώπη. Ακόμη και μετά την Προτεσταντική Μεταρρύθμιση, όταν η λατρεία των αγίων άρχισε να αποθαρρύνεται, ο Άγιος Νικόλαος διατήρησε μια θετική φήμη, ειδικά στην Ολλανδία.
Έτσι, τον 12ο αιώνα, η παράδοση του Άγιου Βασίλη μεγάλωσε στην Ευρώπη και αργότερα το έθιμο μεταφέρθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, για να υιοθετηθεί αργότερα σε πολλές χώρες.
Ο Άγιος Βασίλης στην Νέα Υόρκη
Ο Άγιος Νικόλαος έκανε τις πρώτες του εισβολές στην αμερικανική λαϊκή κουλτούρα προς τα τέλη του 18ου αιώνα. Τον Δεκέμβριο του 1773 και ξανά το 1774, μια εφημερίδα της Νέας Υόρκης ανέφερε ότι ομάδες ολλανδικών οικογενειών είχαν συγκεντρωθεί για να τιμήσουν την επέτειο του θανάτου του.
Το όνομα Άγιος Βασίλης προήλθε από το ολλανδικό ψευδώνυμο του Νικ, Sinter Klaas, μια συντομευμένη μορφή του Sint Nikolaas (στα ολλανδικά σημαίνει Άγιος Νικόλαος). Το 1804, ο John Pintard, μέλος της Ιστορικής Εταιρείας της Νέας Υόρκης, διένειμε ξυλογραφίες του Αγίου Νικολάου στην ετήσια συνάντηση της εταιρείας. Το φόντο της γκραβούρας περιέχει γνωστές πλέον εικόνες του Άγιου Βασίλη, όπως κάλτσες γεμάτες με παιχνίδια και φρούτα κρεμασμένα πάνω από ένα τζάκι.
Σήμερα, ο θρύλος λέει ότι ο Άγιος Βασίλης ζει στον Βόρειο Πόλο με τη γυναίκα του και πολλά ξωτικά. Είναι επιφορτισμένοι με την κατασκευή όλων των δώρων που παίρνουν τα παιδιά τα Χριστούγεννα και τα οποία ζητούνται με επιστολές που φτάνουν στο γραφείο του όπου τα περιμένει φορώντας το κόκκινο κοστούμι του.
Ο Άγιος Βασίλης τοποθετεί όλα τα δώρα στον μαγικό κόκκινο σάκο του και τα μοιράζει πετώντας από σπίτι σε σπίτι με το μαγικό του έλκηθρο που πετά με την βοήθεια των αγαπημένων του ταράνδων με επικεφαλής φυσικά τον Ροδόλφο (Rudolf), ο οποίος φωτίζει τον δρόμο χάρη στην τεράστια κόκκινη μύτη του που λάμπει στο σκοτάδι.
Όλο το ταξίδι της διανομής των δώρων ξεκινά στις 00:00 της 25ης Δεκεμβρίου κάθε έτους και ο Άγιος Βασίλης μπαίνει από τις καμινάδες των σπιτιών αφήνοντας τα δώρα κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο και πριν φύγει τρώει τα μπισκότα με γάλα που του αφήνουν τα παιδιά.
Ο Άι Βασίλης στην βιτρίνα
Η προσφορά δώρων, κυρίως με επίκεντρο τα παιδιά, αποτελεί σημαντικό μέρος του εορτασμού των Χριστουγέννων από την αναζωογόνηση των εορτών στις αρχές του 19ου αιώνα. Τα καταστήματα άρχισαν να διαφημίζουν χριστουγεννιάτικα ψώνια το 1820, και μέχρι τη δεκαετία του 1840, οι εφημερίδες δημιουργούσαν ξεχωριστές ενότητες για διαφημίσεις διακοπών, οι οποίες συχνά παρουσίαζαν εικόνες του πρόσφατα δημοφιλούς Άγιου Βασίλη.
Ο Άι Βασίλης της Φινλανδίας
Πριν έρθει ο Χριστιανισμός στη Φινλανδία τον Μεσαίωνα, οι Φινλανδοί γιόρταζαν το Yule, ένα παγανιστικό φεστιβάλ στα μέσα του χειμώνα που χαρακτηρίζεται από ένα περίτεχνο γλέντι. Την Ημέρα του Αγίου Νουτ (13 Ιανουαρίου), την ημέρα που πολλές σκανδιναβικές χώρες σηματοδοτούν το τέλος της εορταστικής περιόδου, οι nuuttipukki –άντρες ντυμένοι με γούνινα μπουφάν, μάσκες από φλοιό σημύδας και κέρατα– πήγαιναν από πόρτα σε πόρτα για να ζητήσουν δώρα και να ψάξουν για το φαγητό που περίσσεψε.
Οι nuuttipukki ήταν κακά πνεύματα, αν δεν έπαιρναν αυτό που ήθελαν, θα έκαναν δυνατούς θορύβους και θα τρόμαζαν τα παιδιά. Όταν ο φιλανθρωπικός Άγιος Νικόλαος έγινε γνωστός στη Φινλανδία κατά τη διάρκεια του 1800, η εικόνα του συνδυάστηκε με την προ υπάρχουσα παράδοση του μασκοφόρου nuuttipukki για να δημιουργήσει το Joulupukki (σημερινός Άγιος Βασίλης).
Μπορεί να έχει έρθει από μακριά και να έχει πολλά ονόματα, όμως ο Άγιος Βασίλης είναι παρόν κάθε χρόνο καθώς πλέον αποτελεί μέρος των Χριστουγέννων. Ανυπόμονα τα παιδιά περιμένουν τα δώρα τους την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς ελπίζοντας να λάβουν αυτό που του είχαν ζητήσει. Έτσι, τα Χριστούγεννα αποτελούν την πιο όμορφη γιορτή του χρόνου αφού σχηματίζεται το χαμόγελο στα πρόσωπα μικρών και μεγάλων.
Καλά Χριστούγεννα!
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
Άρθρο από ηλεκτρονικό περιοδικό: Orígen de Papá Noel, Codés, ανακτήθηκε από https://www.grupobillingham.com/blog/origen-papa-noel/ (τελευταία πρόσβαση 30/12/22)
Άρθρο στο διαδίκτυο: Santa Claus, History, ανακτήθηκε από https://www.history.com/topics/christmas/santa-claus, (τελευταία πρόσβαση 30/12/22)
Άρθρο στο διαδίκτυο: Η ιστορία του Άγιου Βασίλη, iefimerida, ανακτήθηκε από https://www.iefimerida.gr/stories/i-istoria-toy-ai-basili-agios-nikolaos (τελευταία πρόσβαση 30/12/22)
