O Φάρος της Αλεξάνδρειας, χτίστηκε γύρω στο 250 π.Χ. για να βοηθήσει τους ναυτικούς να προσεγγίζουν το λιμάνι της Αλεξάνδρειας. Ήταν ένα θαύμα μηχανικής, είχε ύψος πάνω από 135 μέτρα και ήταν ένα από τα ψηλότερα κτίρια στον αρχαίο κόσμο. Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας ήταν μία στιβαρή κατασκευή που παρέμεινε όρθια για πάνω από 1.500 χρόνια, μέχρι να καταστραφεί από τους σεισμούς γύρω στο 1375 μ.Χ. Ο Φάρος θεωρείται ένα από τα Επτά Θαύματα της αρχαιότητας.
Γιατί χρειάζονταν ένας φάρος στην Αλεξάνδρεια;
Η πόλη της Αλεξάνδρειας ιδρύθηκε το 332 π.Χ. από το Μέγα Αλέξανδρο και βρίσκεται, μόλις 65 χιλιόμετρα δυτικά του ποταμού Νείλου. Η Αλεξάνδρεια κατασκευάστηκε σε ιδανική τοποθεσία για να γίνει ένα σημαντικό μεσογειακό λιμάνι. Σύντομα, η πόλη έγινε μια από τις σημαντικότερες πόλεις του αρχαίου κόσμου, γνωστή για την περίφημη βιβλιοθήκη της. Το μόνο ζήτημα ήταν η αποφυγή των μεγάλων βράχων στη θάλασσα κατά την προσέγγιση στο λιμάνι. Για να επιλυθεί αυτή η δυσκολία, ο Πτολεμαίος Σωτήρ (διάδοχος του Μεγάλου Αλέξανδρου), διέταξε την κατασκευή του φάρου. Αυτό υπήρξε το πρώτο κατασκευασμένο κτίριο ειδικά με λειτουργία φάρου. Χρειάστηκαν περίπου 40 χρόνια για την κατασκευή του που τελείωσε περίπου 250 π.Χ.
Με τι έμοιαζε ο Φάρος;
Η εικόνα του φάρου ήταν πολύ διαδεδομένη στον αρχαίο κόσμο, αλλά κυρίως την γνωρίζουμε από την χάραξή της σε νομίσματα της εποχής. Κατασκευάστηκε από τον Σωκράτη τον Κνίδιο και ήταν ένα εξαιρετικά ψηλό οικοδόμημα. Βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του νησιού Φάρος κοντά στην είσοδο του λιμανιού της Αλεξάνδρειας, από όπου πήρε και το όνομα “Φάρος”. Ο ίδιος ο Φάρος είχε τουλάχιστον 135 μέτρα ύψος και αποτελούνταν από τρία τμήματα. Το κατώτατο τμήμα ήταν τετράγωνο και στέγαζε κυβερνητικά γραφεία και στάβλους. Το μεσαίο τμήμα ήταν ένα οκτάγωνο με εξώστες όπου οι επισκέπτες μπορούσαν να απολαύσουν τη θέα, και να δροσιστούν. Το επάνω τμήμα ήταν κυλινδρικό όπου υπήρχε η φωτιά η οποία τροφοδοτούνταν συνεχώς για να βοηθά στην ασφαλή πλοήγηση των πλοίων. Στην κορυφή υπήρχε μεγάλο άγαλμα του Ποσειδώνα. Στο εσωτερικό του φάρου υπήρχε μια σπειροειδής ράμπα που οδηγούσε από το κατώτατο σημείο ως την κορυφή. Αυτό επέτρεπε σε ζωντανά και άμαξες να μεταφέρουν την ύλη καύσης μέχρι την κορυφή. Είναι άγνωστο με τι ακριβώς τροφοτούνταν η φωτιά. Όχι σε κάθε περίπτωση με ξυλεία, διότι ήταν λιγοστή στην περιοχή. Όμως η φωτιά ήταν πολύ αποτελεσματική, οι ναυτικοί μπορούσαν να δουν εύκολα το φως από πολλά χιλιόμετρα και να φτάσουν με ασφάλεια στο λιμάνι.
Πότε καταστράφηκε ο Φάρος;
Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας παρέμεινε στην θέση του για 1.500 χρόνια, εκπληκτικό γεγονός αν ληφθεί υπ’ όψη το κενό που αντιστοιχεί σε μία κατασκευή περίπου 40 ορόφων. Είναι ενδιαφέρον, ότι οι περισσότεροι φάροι σήμερα μοιάζουν με το σχήμα και τη δομή του Φάρου της Αλεξάνδρειας. Ο Φάρος επιβίωσε κατά την ελληνική, ρωμαϊκή και στην αραβική αυτοκρατορία, η σημασία του όμως εξασθένισε όταν η πρωτεύουσα της Αιγύπτου μεταφέρθηκε από την Αλεξάνδρεια προς Κάιρο. Έχοντας βοηθήσει την ασφάλεια των ναυτικών για αιώνες, ο Φάρος της Αλεξάνδρειας καταστράφηκε τελικά από σεισμό κάποια στιγμή γύρω στο 1375 μΧ. Μερικό από το οικοδομικό του υλικό μεταφέρθηκε και χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του κάστρου του σουλτάνου της Αιγύπτου το άλλο ποντίστηκε στην θάλασσα. Το 1994, η Γαλλίδα αρχαιολόγος Jean Yves Empereur ερεύνησε το λιμάνι της Αλεξάνδρειας και βρήκε αρκετό από το οικοδομικό του υλικό στον πυθμένα του λιμανιού της Αλεξάνδρειας.
Πηγές: Curlee, Lynn. Seven Wonders of the Ancient World. New York: Atheneum Books, 2002. Silverberg, Robert. The Seven Wonders of the Ancient World. New York: Macmillan Company, 1970.
Το κείμενο είναι μια επιμελημένη μετάφραση του hg-lab του τμήματος Γεωγραφίας, από τον Δρ. Σιδηρόπουλο Γεώργιο από το About.com
