
Είναι παράδοση το σπάσιμο των πιάτων;
Οι παραδόσεις αποτελούν βασικό πολιτισμικό χαρακτηριστικό κάθε χώρας. Στην Ελλάδα πολλές από αυτές έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον , καθώς συνδέονται με γιορτές ή με ευχάριστα γεγονότα. Μία τέτοια πράξη που με την πορεία του χρόνου έγινε παράδοση είναι το σπάσιμο των πιάτων. Πως εξηγείται η καθιέρωση αυτού του εθίμου και τι ακριβώς σημαίνει; Κατάφερε το σπάσιμο των πιάτων να καθιερωθεί στην πολιτισμική ιστορία της Ελλάδας ή γνώρισε μία περίοδο παρακμής ;
Έθιμο σε καλές και κακές συγκυρίες
Σε ένα όχι και τόσο ευχάριστο κλίμα , στον θάνατο ενός προσώπου συνηθίζεται να σπάει ένα πιάτο στον τάφο του . Αυτό με την σειρά του συμβολίζει το τέλος της ζωής άρα και τον θάνατο. Πολλές φορές όμως το σπάσιμο των πιάτων γίνεται και σε ευχάριστες συγκυρίες. Για παράδειγμα, σε οικογενειακά τραπέζια συχνά μαζί με τον χορό σπάνε και πιάτα για να εκδηλώσουν χαρά και να ολοκληρώσουν το γλέντι. Παλαιότερα το να σπάσει κάποιος πιάτα είχε και μία πιο παραπλανητική σημασία. Εάν διοργανώνονταν μία γιορτή, υπήρχαν ισχυρές υποψίες ότι θα δημιουργούσε την εμφάνιση κακών πνευμάτων. Έτσι , το σπάσιμο των πιάτων θα γινόταν αντιληπτό και θα κυρίευε την ατμόσφαιρα μία πεποίθηση ότι το γλέντι δεν έχει θετική έκβαση. Στην Αρχαία Ελλάδα οι πολίτες που έσπαγαν τα πιάτα θεωρούνταν από τους άλλους ως πλούσιοι. Το πλύσιμο των σκευών δεν ήταν αναγκαιότητα για αυτούς αφού είχαν αρκετά χρήματα που τους επέτρεπαν να τα σπάνε και να αγοράζουν καινούργια.
Τα μπουζούκια και το <<λουκέτο>> στο σπάσιμο των πιάτων
Σε μία πλέον σκοτεινή πολιτικά και ιστορικά περίοδο για την Ελλάδα το 1969 με την δικτατορία του Παπαδόπουλου απαγορεύεται ρητά το σπάσιμο των πιάτων στα νυχτερινά μαγαζιά. Αυτά με την σειρά τους αρχίζουν να εισάγουν στο κοινό τα λουλούδια και τις χαρτοπετσέτες ως εναλλακτική λύση. Με την πάροδο των χρόνων και αφού τα πιάτα πλέον αντικαθίσταται, πολλές επιχειρήσεις κατασκευής τους έκλεισαν. Εξαιτίας της επικινδυνότητας αυτού του εθίμου, οι περισσότερες επιχειρήσεις χρεώνουν το να σπάσει κάποιος πιάτα στον χώρο τους για να τους αποθαρρύνουν οικονομικά. Βέβαια πολλές επιχειρήσεις δημιουργήθηκαν χάρη σε αυτή τη συνήθεια, αφού οι Έλληνες κατά μέσο όρο έσπαγαν 100.000 πιάτα τον μήνα. Τα πιάτα αυτά όμως ήταν γύψινα και όχι πορσελάνινα για να μην γίνονται ατυχήματα.
Εν κατακλείδι, αυτή η συνήθεια αν και αποτελούσε χαρακτηριστικό γνώρισμα των Ελλήνων παράλληλα είχε και αυξημένη επικινδυνότητα. Οικονομικά μπορούσε να παίρνει αμφίσημες πορείες, χωρίς ποτέ να πλήξει σημαντικά την ελληνική οικονομία. Πλέον, με τους νέους τρόπους διασκέδασης οι πολίτες και οι καλλιτέχνες παραμένουν ασφαλείς.
Πηγές:
Papaioannou Haris Stacey (2023)Why Greeks Break Plates: The History Behind the Custom Ανακτήθηκε από https://greekreporter.com/2023/06/30/smashing-plates-break-greek-custom/?fbclid=IwAR1u61d5FFwNQTGvKg27hFGGzDJvBiYXgK4Y1z8J6DmPc_3CyVir6W01zdA (τελευταία πρόσβαση στις 22/10/23)
Πότε ξεκίνησε το «έθιμο» του σπασίματος στα μπουζούκια(2021) Ανακτήθηκε από https://www.newsbeast.gr/weekend/arthro/7027967/pote-xekinise-to-ethimo-tou-spasimatos-sta-bouzoukia (τελευταία πρόσβαση στις 22/10/23)