Τα ικαριώτικα πανηγύρια είναι ευρέως γνωστά για τη συμμετοχή του κόσμου σε αυτά, το γλέντι και τη διασκέδαση που προσφέρουν. Η προέλευσή τους φανερώνεται από τα τα τέλη του 19ου αιώνα, όπου τα πανηγύρια συντελούνταν ως κοινωφελή έργα με σκοπό την προσφορά και τη βοήθεια των κατοίκων του νησιού ή οικογενειών που βρίσκονταν σε ανάγκη, καθώς το κράτος δεν τους προσέφερε κάποια βοήθεια εξαιτίας των πολιτικών πεποιθήσεων των κατοίκων. Έτσι το 1960 ενώθηκαν οι εκκλησιαστικοί σύλλογοι του νησιού και οργάνωσαν τα πρώτα πανηγύρια. Τα πιο ξακουστά είναι εκείνα του Χριστού, στις Ράχες, στις 6 Αυγούστου και της Λαγκάδας στις 15 Αυγούστου, αλλά υπήρχαν και άλλα σε άλλες περιοχές.
Ο κόσμος μετακινούνταν στα πανηγύρια με τα πόδια. Άντρες, γυναίκες, ηλικιωμένοι, παιδιά, περπατούσαν μέσα από το βουνό ώρες ολόκληρες. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής φορούσαν παλιά ρούχα και παπούτσια, ενώ όταν πλησίαζαν στο χωριό, άλλαζαν φορώντας τα καλά τους. Η γιορτή άρχιζε από το πρωί.Ήταν μάλλον απίθανο οι μεγαλύτερες ηλικίες και οι οικογένειες να επιστρέψουν το βράδυ από το πανηγύρι, εκτός από τους νεολαία του νησιού που αποτελούσε την εξαίρεση. Κάποιοι ηλικιωμένοι και οικογένειες με μικρά παιδιά πήγαιναν στο πανηγύρι από νωρίς το απόγευμα για να φύγουν επίσης νωρίς, πριν πέσει το σκοτάδι, ειδικά αν ήταν βραδιά χωρίς φεγγάρι, για να τους φωτίζει το δρόμο.
Στα πανηγύρια συμμετείχαν όλοι ενεργά, μικροί και μεγάλοι. Το κυρίως πανηγύρι άρχιζε με το που έπεφτε πια το σκοτάδι. Λάμπες πετρελαίου φώτιζαν το χώρο όπου βρίσκονταν και οι πίστες του χορού στις οποίες ήταν εγκατεστημένη η ορχήστρα, με τους καλύτερους μουσικούς, η οποία πληρώνεται από το σύλλογο, προκειμένου να παίξει όλη νύχτα στο πανηγύρι. Αρκετά αργότερα, εμφανίστηκαν μεγάλα φώτα με υγραέριο και βελτίωσαν τον γενικό φωτισμό.
Το κρασί ήταν άφθονο και οι πάγκοι με τα φαγητά ξεκινούσαν από το ένα άκρο του χωριού και έφταναν μέχρι το άλλο άκρο. Γύρω στα πεντακόσια άτομα μπορούσαν να εξυπηρετηθούν ταυτόχρονα και οι υπεύθυνοι οργανωτές εναλλάσσονταν από νωρίς το απόγευμα, μέχρι το άλλο πρωινό. Προς το ξημέρωμα του πανηγυριού προσφέρονταν συκωταριά στο τηγάνι καθώς και κάποιες σαλάτες από τους κήπους των οργανωτών. Στα τραπέζια συνήθως κάθονταν κατά οικογένειες ή κατά οικισμό προέλευσης. Ενώ κάτοικοι άλλων περιοχών θα κάθονταν με τους συγγενείς τους, έχοντας την ευκαιρία να ξανασυναντηθούν ύστερα από πολύ καιρό. Η χάραξη των πρώτων δρόμων και το χτίσιμο των πρώτων γεφυριών, έδωσε τη δυνατότητα να εμφανιστούν τα πρώτα δύο αγοραία ταξί στο νησί κάνοντας ευκολότερες τις μετακινήσεις, χωρίς όμως να υπάρξουν μεγάλες αλλαγές στα πανηγύρια. Σε κάθε πανηγύρι, οι δρόμοι στο χωριό, είναι κλειστοί μέχρι και ένα χιλιόμετρο μακριά, προκειμένου να ελεγχθεί η είσοδος γα να μην προκληθεί κυκλοφοριακή ασφυξία.
Το πανηγύρι του Χριστού στις Ράχες ήδη το έχουν επισκεφτεί δεκάδες χιλιάδες τουρίστες και είναι το πι0 γνωστό στο περισσότερου κόσμο που επιθυμεί να το επισκεφτεί κάποια στιγμή. Εξακολουθεί να ασκεί μια μεταφυσική σχεδόν λατρεία στους ντόπιους, αλλά και σε όσους κατάγονται από το Χριστό και μένουν αλλού, αλλά και ξένους που έχουν επισκεφτεί το χωριό και το πανηγύρι του.
Πλέον το πανηγύρι αποτελεί τώρα πια έναν ισχυρό παράγοντα στην οικονομία του τόπου. Προωθεί ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής των τοπικών προϊόντων του νησιού και ταυτόχρονα ενισχύει το εμπόριο και τον τουρισμό του νησιού. Ωστόσο το κοινωφελές έργο δεν παύει να εκτελείται ως αποτέλεσμα των πανηγυριών , καθώς πολλά είναι τα έργα που έχουν ολοκληρωθεί με το πέρασμα του χρόνου και έχουν βελτιώσει αλλά διευκολύνει σημαντικά τη ζωή των κατοίκων του νησιού.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:
Η οικονομική ζωή της Ικαρίας από τα μέσα του 19ου ως τα μέσα του 20ου αιώνα, Παπαγεωργίου – Γιαγουρτάς, Ιωάννης Ν., εκδόσεις: Μαίστρος,2004.
