Θεσσαλονίκη: η πόλη με τις τρεις αλώσεις

Θεσσαλονίκη
Πηγή εικόνας: cnn.gr

Θεσσαλονίκη. Η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας. Χαρακτηριζόμενη ως συμπρωτεύουσα, φτωχομάνα που βγάζει τα καλύτερα παιδιά και Νύμφη του Θερμαϊκού. Μεγάλη η ιστορία της. Πολλοί οι λαοί που έζησαν και άφησαν το στίγμα τους στη πόλη. Αρχαιότητα, Μεσαίωνας και Νεότερα χρόνια είχαν και έχουν τη Θεσσαλονίκη ως βασικές πρωταγωνίστριες στις σελίδες της ιστορίας. Τρεις μεγάλες περίοδοι της ιστορίας (αρκετά χονδρικά μοιρασμένες) και τρεις αλώσεις βίωσε η Θεσσαλονίκη από διαφορετικούς σε κάθε περίπτωση λαούς. Στη συνέχεια θα παρουσιάσουμε την κάθε άλωση της Θεσσαλονίκης ξεχωριστά.

Πρώτη Άλωση

Η πρώτη άλωση της Θεσσαλονίκης έγινε το 904 μ.Χ από τους Σαρακηνούς. Σαρακηνοί χαρακτηρίζονταν οι Άραβες από την ύστερη αρχαιότητα και έπειτα. Κατά τον Μεσαίωνα ο όρος επεκτάθηκε να χρησιμοποιείται γενικότερα για όλους τους Μουσουλμάνους. Την περίοδο εκείνη η πόλη βρισκόταν σε ανοδική πορεία την οποία ανέκοψαν οι Σαρακηνοί με αρχηγό τον εξωμότη (αποστάτης, είχε εξισλαμιστεί) Λέοντα Τριπολίτη. Τα σπασμωδικά μέτρα για την ενίσχυση των τειχών της πόλης και η ηρωική άμυνα των κατοίκων της δεν είχαν αποτέλεσμα. Οι εισβολείς ήταν πολύ καλά οργανωμένοι και κατάφεραν να επιβληθούν στη πολιορκία.

Αυτόπτης μάρτυρας της άλωσης ήταν ο Ιωάννης Καμινιάτης που περιέγραψε με ζωηρό τρόπο τα γεγονότα. Από την αναταραχή που προκλήθηκε στη Θεσσαλονίκη θέλησε να επωφεληθεί ο Βούλγαρος Συμεών ώστε να την καταλάβει ο ίδιος. Αυτό θα γινόταν μέσω της σύναψης Ειρήνης μεταξύ Βυζαντινών και Βουλγάρων, όπου οι Βούλγαροι θα προστάτευαν την πόλη και ως αποτέλεσμα θα την κυβερνούσαν οι ίδιοι.

Άλωση
Πηγή εικόνας: wikipedia.org| Η άλωση της πόλης από τους Σαρακηνούς (μικρογραφία από το χειρόγραφο του Ιωάννη Σκυλίτση, Μαδρίτη, Εθνική Πινακοθήκη)

Δεύτερη Άλωση

Η δεύτερη άλωση της Θεσσαλονίκης έγινε το 1185 μ.Χ από τους Νορμανδούς. Οι Νορμανδοί αφού είχαν καταλάβει βυζαντινές επαρχίες της Νότιας Ιταλίας και τη Σικελία, το 1185 κατάφεραν να κατακτήσουν το Δυρράχιο και να πολιορκήσουν τη Θεσσαλονίκη από στεριά και θάλασσα.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Στις 24 Αυγούστου κατέλαβαν τη πόλη και επιδόθηκαν σε σφαγές και λεηλασίες. Ακόμη έφτασαν στο σημείο να κομματιάσουν το κιβώριο του Αγίου Δημητρίου. Τα περισσότερα πράγματα για το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός τα γνωρίζουμε από τον μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ευστάθιο ο οποίος στάθηκε κοντά στο ποίμνιό του. Οι Νορμανδοί έμειναν στη Θεσσαλονίκη περίπου για έναν χρόνο προκαλώντας μεγάλες καταστροφές. Η ήττα τους κοντά στη Αμφίπολη και η ασθένειες που είχαν αποδεκατίσει μεγάλο μέρος του νορμανδικού στρατού τους ανάγκασαν να εγκαταλείψουν τη Θεσσαλονίκη και άλλες περιοχές που είχαν κατακτήσει.

Θεσσαλονίκη
Πηγή εικόνας: wikipedia.org| Ο Ευστάθιος Θεσσαλονίκης σε τοιχογραφία στη μονή Βατοπεδίου

Τρίτη Άλωση

Η τρίτη άλωση της Θεσσαλονίκης έγινε το 1430 από τους Οθωμανούς Τούρκους. Βέβαια, η προσπάθεια για κατάληψη της πόλης εκ μέρους τους είχε ξεκινήσει από το 1422 με τη πολιορκία της Θεσσαλονίκης. Τη περίοδο εκείνη η Βυζαντινή Αυτοκρατορία βρισκόταν σε δυσχερή θέση. Στη πιο αδύναμη στιγμή της πολύχρονης ιστορίας της με το τέλος να πλησιάζει, ο Ανδρόνικος Παλαιολόγος, γιος του αυτοκράτορα Μανουήλ Β’, παρέδωσε τη πόλη στους Βενετούς (1423). Την απόφαση την πήρε βλέποντας τον τουρκικό κίνδυνο και συμφωνώντας με τους Βενετούς να σεβαστούν την κοινότητα και τις αρχές της πόλης. Την συμφωνία αυτή όμως την παραβίασαν γρήγορα οι Βενετοί, αρχίζοντας να καταπιέζουν τους Θεσσαλονικείς.

 Τον Μάρτιο του 1430 η πόλη έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Μία τουρκική επιγραφή σε κίονα του ναού της Παναγιάς Αχειροποιήτου μαρτυρεί το γεγονός. Στον κίονα αναγραφόταν το εξής: “Ο Σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 883 (=1430)”.

Άλωση
Πηγή εικόνας: inthessaloniki.com| Η εγχάρακτη επιγραφή σε έναν από τους κίονες της Παναγιάς Αχειροποιήτου

 

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:

Advertising

Lilie, R. J. (2011). Εισαγωγή στη βυζαντινή ιστορία. Αθήνα: Ηρόδοτος

Παπαγιανόπουλος, A. (1985). Θεσσαλονίκη 2300 χρόνια. Θεσσαλονίκη: Δήμος Θεσσαλονίκης

Περισσότερα από τη στήλη: Πολιτισμός

Πολιτισμός

Αναδρομή στην ιστορία του γυμνισμού

Είναι επαναστατική πράξη ο γυμνισμός; Είναι μόδα; Είναι τρόπος ανάγκης για ένωση με τη φύση;…

Πολιτισμός

Πέντε σπουδαίες γυναίκες θεωρητικοί

  Είναι αναμφίβολο γεγονός ότι ανέκαθεν στο γραμματειακό corpus της φιλοσοφικής και ευρύτερα θεωρητικής σκέψης…

Πολιτισμός

Ιστορία του καρπουζιού

Ίσως κανένα άλλο φρούτο δεν έχει ταυτιστεί τόσο με το καλοκαίρι όσο το καρπούζι. Δροσιστικό…

Πολιτισμός

Η Ιστορία της Ελληνικής LGBTQ+ Κοινότητας

Η ιστορία της ελληνικής LGBTQ+ κοινότητας είναι μια πλούσια και πολυδιάστατη ιστορία, που ξεκινά από…

Πολιτισμός

Αλεξάνδρεια 2025: Η μουσική γιορτή που δίνει ζωή και παλμό στην καρδιά του δήμου!

Ο Δήμος Αλεξάνδρειας σας προσκαλεί σε μία σειρά συναυλιών γεμάτων ρυθμό, μελωδία και χαμόγελα, που…

Πολιτισμός

Ιστορία της μουστάρδας

Μαρινάδες, γευστική προσθήκη σε κάθε είδους σάντουιτς, ντρέσινγκ για σαλάτες, η μουστάρδα έχει πολλαπλούς ρόλους.…

Πολιτισμός

Ελληνικά νησιά που πήραν το όνομά τους από φυτά

  Ήλιος που καψαλίζει το δέρμα, αύρα θαλασσινή, αλμύρα και μυρωδιές από ποικίλη βλάστηση στον…