Το αρχαίο θέατρο της Βεργίνας/αρχαίων Αιγών

Μπήκε το καλοκαιράκι και σιγά σιγά όλα ανοίγουν. Ανάμεσα τους και οι χώροι όπου μπορούν να πραγματοποιηθούν θεατρικές παραστάσεις, όπως τα θέατρα. Ο καθένας όταν ακούει για θέατρο, του έρχεται στο μυαλό το αρχαίο ελληνικό θέατρο με πρώτο και κύριο, αυτό της Επιδαύρου. Θεατρικές εγκαταστάσεις υπήρχαν, όμως, στις περισσότερες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας. Ας μην ξεχνάμε, πως ο χώρος του θεάτρου ήταν ένας από τους σημαντικότερους για το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι κάθε αρχαίας πόλης. Συνδεόταν, άλλωστε, με τη λατρεία του Διονύσου, ενός από τους πιο αγαπημένους θεούς των αρχαίων Ελλήνων.

Το ιστορικό

Φυσικά, η Βεργίνα, η παλαιότερη πρωτεύουσα του Μακεδονικού βασιλείου, δεν θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα των πόλεων που διέθεταν θέατρα. Το θέατρο της είναι, άλλωστε, γνωστό από τις αρχαίες πηγές. Εκεί τελέστηκε ο γάμος της Κλεοπάτρας, κόρης του Φίλιππου Β’, βασιλιά της Μακεδονίας. Κατά την τελετή αυτή, ο βασιλιάς παρουσίασε την προτομή του δίπλα σε αυτές των δώδεκα θεών, μία ενέργεια που ερμηνεύτηκε ως απόπειρα θεοποίησης του. Στην ίδια τελετή δολοφονήθηκε.

Το θέατρο της Βεργίνας, των αρχαίων Αιγών, δηλαδή, βρίσκεται ανάμεσα στο Ανάκτορο της πόλης και το ιερό της Εύκλειας. Η θέση του φαίνεται να ήταν πολύ σημαντική για τους κατοίκους της περιοχής. Πλέον, θεωρείται σίγουρο πως αποτελούσε κομμάτι του ανακτόρου, με το οποίο, ίσως επικοινωνούσε μέσω κάποιας στοάς. Η τοποθεσία κατασκευής του θεάτρου, αποτελεί ασυνήθιστη επιλογή για τα δεδομένα της εποχής. Για να γίνω πιο συγκεκριμένη, το έδαφος κάτω από  την δυτική πλευρά του θεάτρου δεν παρουσιάζει τη συνηθισμένη και απαραίτητη κλίση για την κατασκευή των κερκίδων του. Έτσι, τα καθίσματα της ανατολικής πλευράς ήταν χαραγμένα στο επικλινές έδαφος, Από την άλλη, η δυτική πλευρά διαμορφωνόταν με τη βοήθεια άλλων μέσων, ίσως κάποιας ξύλινης σκαλωσιάς ή με επιχωμάτωση ώστε να δημιουργηθεί η επιθυμητή κλίση του εδάφους.

Το κοίλον στο θέατρο

Τα καθίσματα που αναφέρθηκαν σχημάτιζαν ένα πεταλόσχημο κοίλον, όπου κάθονταν οι θεατές για να παρακολουθήσουν τις παραστάσεις. Το κοίλον χωριζόταν σε εννέα κερκίδες, που είναι ακόμα ορατές. Το σχήμα του προσαρμόστηκε στην περίεργη γεωμορφολογία του εδάφους. Σώζεται μόνο η μπροστινή σειρά λίθινων καθισμάτων. Χωρίζεται από την ορχήστρα, μέσω του ρείθρου, το οποίο εξασφάλιζε την απορροή των ομβρίων υδάτων.

Advertisements

Η ορχήστρα, ήταν το σημείο δράσης των ηθοποιών και του χορού. Φιλοξενούσε στη βόρεια πλευρά της την σκηνή. Τα ελάχιστα τμήματα της σκηνής που έχουν σωθεί, κάνουν τους μελετητές να πιστεύουν πως πρόκειται για ένα στωικό οικοδόμημα, στραμμένο προς τη πλευρά της ορχήστρας. Αποτελείτο από πεσσούς, τα κενά διαστήματα των οποίων καλύπτονταν από υφάσματα που εξυπηρετούσαν την εναλλαγή του σκηνικού. Στο κέντρο της ορχήστρας, αποκαλύφθηκε μέρος της θυμέλης, του βωμού που αφιερωνόταν στο θεό Διόνυσο.

Οι πάροδοι του θεάτρου, οι διάδρομοι δηλαδή, που βρισκόταν εκατέρωθεν του κοίλου και επέτρεπαν την είσοδο των ηθοποιών στη σκηνή παρουσιάζουν, επίσης, ιδιαιτερότητες στην κατασκευή. Ακολουθώντας την διαμόρφωση του εδάφους, η δυτική πάροδος αποτελείται από διπλό τοίχο. Αντίθετα, η άλλη πλευρά αποτελείται από ένα μονό που στην ανατολική του πλευρά τέμνεται από ένα τοίχο, δημιουργώντας ένα δωμάτιο που ενδεχομένως επικοινωνούσε με το ανάκτορο.

Το θέατρο χρονολογείται στο β’ μισό του 4^ου αι. π.Χ. Οι αρχαιολόγοι είναι, πλέον, σίγουροι πως έμεινε ημιτελές. Συνέχισε να χρησιμοποιείται ως τον 2^ο αι.π.Χ, οπότε η πόλη υπέστη μια μεγάλη καταστροφή.

Το θέατρο των Αιγών, παρόλο που δεν είναι ανοιχτό για παραστάσεις, είναι επισκέψιμο και μπορεί να προσφέρει στους επισκέπτες του μια γεύση από την αίγλη που περιγράφεται στις αρχαίες πηγές.

Πηγές:

Σ. Δρούγου “Βεργίνα. Το αρχαίο Θέατρο” στο: Π. Αδάμ-Βεελένη (επιμ.) Αρχαία Θέατρα της Μακεδονίας, Αθήνα 2012, 45-56.

Σ. Δρούγου. The ancient theatre of Vergina, contribution to the history of the theatre in Ancient Macedonia,Θεσσαλονίκη 2017.

Σ. Δρούγου. Αρχαίο θέατρο Αιγών. Διάζωμα. (https://www.diazoma.gr/theaters/%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF-%CE%B8%CE%AD%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF-%CE%B2%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CF%82/)

Σ.Δρούγου “Vergina the ancient city of Aegae” στο : L.Fox (επιμ.) Brill’s Companion to ancient Macedon, Studies in the Archeology and History of Ancient Macedon, Leiden-Boston, 2011, 243-257.

Σ.Δρούγου “Το αρχαιο Θέατρο στο βασίλειο της Μακεδονίας”,Λόγειον. A Journal of Ancient Theatre 7, 2017,87-107.

Σ.Δρούγου- Χρ. Σατσόγλου-Παλιαδέλη. Vergina, wandering through the Archaeological Site (μτφ. Alex. Doumas) Αθήνα, 2008.