Το ηλιοστάσιο συμβαίνει δύο φορές τον χρόνο και συνδέεται με τις εποχές του έτους. Πρόκειται για την χρονική στιγμή σύμφωνα με την οποία ο άξονας της Γης στρέφεται πιο κοντά ή πιο μακριά από τον Ήλιο, ο οποίος βρίσκεται στο ψηλότερο ή χαμηλότερο σημείο του ουρανού. Με αποτέλεσμα να έχουμε το θερινό (Ιούνιο) και το χειμερινό (Δεκέμβριο) ηλιοστάσιο. Το καλοκαίρι η ημέρα του ηλιοστασίου είναι μεγαλύτερη, ενώ το χειμώνα είναι η μικρότερη μέρα του χρόνου.
Το θερινό ηλιοστάσιο
Το θερινό ηλιοστάσιο αποτελούσε από στην αρχαιότητα ένα πολύ σημαντικό γεγονός για τους ανθρώπους. Στην αρχαία Ελλάδα την περίοδο αυτή γιόρταζαν την άνοδο της Περσεφόνης, η οποία συμβόλιζε την ανάσταση και την αιώνια ζωή. Σύμφωνα με τον μύθο η Περσεφόνη ήταν κόρη της Δήμητρας, θεάς της γεωργίας . Ο Άδης την ερωτεύτηκε και την απήγαγε, γνωρίζοντας πως η ίδια δεν θα επέλεγε μια ζωή στον Κάτω Κόσμο. Η Θεά Δήμητρα όμως την ζήτησε πίσω, έτσι ο Άδης συμφώνησε να ανεβαίνει η Περσεφόνη έξι μήνες στον πάνω κόσμο και να κατεβαίνει τους επόμενους έξι στον κάτω. Τους μήνες λοιπόν που η Περσεφόνη ήταν στη γη, η θεά Δήμητρα χαιρόταν και υπήρχε καλοκαίρι, ενώ τους υπόλοιπους που κατέβαινε στον Άδη, ερχόταν ο χειμώνας.
Η απαγωγή της Περσεφόνης συνδέεται με τον κύκλο της ευφορίας της φύσης. Η κάθοδος της στον Κάτω κόσμο κάθε φθινόπωρο ταυτίζεται με την έλλειψη των καρπών, οι οποίοι δημιουργούνται την άνοιξη με την άνοδό της, όταν ενώνεται πάλι με τη μητέρα της. Σε πνευματικό επίπεδο, αυτή η ένωση ήταν το σύμβολο της αιωνιότητας της ανθρώπινης ζωής, η οποία πηγάζει από τις γενιές που ξεπηδούν η μία απ΄την άλλη.
Το χειμερινό ηλιοστάσιο
Στην αρχαία Ελλάδα η περίοδος από το χειμερινό ηλιοστάσιο μέχρι την εαρινή ισημερία, συμβολίζει το διάστημα στο οποίο η ψυχή του ανθρώπου αποβάλει τα πάθη και πορεύεται προς την πνευματική της αναγέννηση. Ο Ήλιος λατρεύτηκε από τους αρχαίους Έλληνες σαν θεός. Ήταν ο δημιουργός των εποχών του χρόνου, και των εναλλαγών που σχετίζονται με αυτές, από τη σπορά έως και τη συγκομιδή. Τον ταύτιζαν με τον θεό Φοίβο-Απόλλωνα και τον απεικόνιζαν πάνω σε ένα πύρινο άρμα να ξεκινά κάθε πρωί, να διατρέχει τον ουρανό και να σκορπίζει το φως στη Γη. Πολλές θρησκείες γιόρταζαν τη γέννηση των Θεών τους στο χειμερινό ηλιοστάσιο. Μάλιστα οι αρχαίοι Έλληνες συμβόλιζαν την κίνηση του ηλίου με τη ζωή ενός ανθρώπου που γεννιόταν κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο. Ο άνθρωπος μεγάλωνε βαθμιαία όπως αυξανόταν το φως του ηλίου μέχρι την Εαρινή Ισημερία.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:
Σ. Θεοδοσίου & Μ. Δανέζη (1995). Η οδύσσεια των ημερολογίων. Αθήνα: Δίαυλος.
Α. Ν. Κουν (1989). Μύθοι και Θρύλοι της αρχαίας Ελλάδας. Αθήνα: Βιβλιοθήκη για όλους.
