Αρκετοί άνθρωποι κάποια στιγμή της ζωής τους υπήρξαν ντροπαλοί, ενώ κάποιοι εξακολουθούν να είναι. Υπάρχουν διάφορες καταστάσεις που μπορούν να συμβούν στον καθένα μας, ώστε να μας οδηγήσουν σε αυτό το συναίσθημα. Η ντροπαλότητα είναι ένα αίσθημα φόβου που κάποιοι άνθρωποι νιώθουν όταν προσεγγίζουν ή τους προσεγγίζουν άλλοι. Ουσιαστικά, συνδέεται με την έντονη ανάγκη αποδοχής από τους άλλους και με ένα φόβο πιθανής απόρριψης ή αρνητικής αξιολόγησης. Βέβαια, η ντροπαλότητα διαφέρει από κατάσταση σε κατάσταση και δε δύναται να οριστεί επακριβώς, καθώς λαμβάνει διαφορετικές μορφές. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να ντρέπεται όταν συναντάει καινούρια άτομα. Αυτή η κατάσταση διαφέρει από την περίπτωση που ένας άνθρωπος είναι ντροπαλός στις περισσότερες κοινωνικές περιστάσεις. Εδώ, λοιπόν, η ντροπαλότητα υποδηλώνεται ως σταθερό στοιχείο της προσωπικότητάς του.
Μελέτες καταλήγουν στην ύπαρξη τριών κύριων παραγόντων όταν μιλάμε για τη ντροπαλότητα. Όσον αφορά τις σωματικές και τις συναισθηματικές αντιδράσεις, το άτομο παρουσιάζει συχνά τρεμούλιασμα, ταχυκαρδία και ανησυχία, όταν βρίσκεται σε δύσκολες -για αυτόν- κοινωνικές καταστάσεις. Ένας άλλος παράγοντας είναι οι σκέψεις, όπου ανησυχεί για το τί σκέφτονται οι άλλοι για αυτό και πιστεύει ότι απορρίπτεται ή κρίνεται αρνητικά. Ακόμη, όσον αφορά τη συμπεριφορά, τα ντροπαλά άτομα συχνά αποφεύγουν την οπτική επαφή και δεν παίρνουν την πρωτοβουλία να συζητήσουν με τους άλλους.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναφερθεί ότι η ντροπαλότητα δεν είναι κάτι για το οποίο κάποιος πρέπει να νιώθει άσχημα. Ίσως είναι προτιμότερο να τη δείξει, παρά να προσπαθήσει να την αποκρύψει, συμπεριφέροντας με τρόπο ανάρμοστο ή προσβλητικό, καθώς δεν προβάλλει και την καλύτερη δυνατή εικόνα του. Επιπλέον, οι ντροπαλοί άνθρωποι συνήθως είναι αγαπητοί και οι άλλοι τους συμπαθούν. Διαθέτουν καλή παρατηρητικότητα και μπορούν να συναισθάνονται συναισθήματα και καταστάσεις αρκετά διαφορετικά από ό,τι τα μη ντροπαλά άτομα. Σε αυτό, πιθανώς να παίζει ρόλο το γεγονός ότι είναι καλοί ακροατές. Συγκεκριμένα, τείνουν να ακούν περισσότερο τους άλλους, παρά να μιλούν, κυρίως, για τον εαυτό τους.
Αιτίες της ντροπαλότητας:
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν έναν άνθρωπο στην ντροπαλότητα, χωρίς, όμως, να είναι μόνο αυτοί και να αποκλείονται άλλοι. Πρώτα από όλα, η υπερβολική αυτοσυνείδηση και ο φόβος της κριτικής και της απόρριψης κατέχουν ένα σημαντικό ρόλο σε αυτό. Αν κάποιος ανησυχεί πολύ για την εντύπωση που θα σχηματίσουν οι άλλοι για τον ίδιο, αρχίζει και νιώθει μειονεκτικά για τον εαυτό του. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην απολαμβάνει την αλληλεπίδραση μαζί τους, πράγμα το οποίο δυσκολεύει την ανάπτυξη μιας καλύτερης σχέσης με αυτούς. Επίσης, όσον αφορά τους βιολογικούς παράγοντες, μία γενετική προδιάθεση ενδέχεται να τον επηρεάσει μέχρι κάποιο βαθμό. Αυτή, γενικότερα, τον οδηγεί στην εμφάνιση διάφορων χαρακτηριστικών προσωπικότητας. Ωστόσο, αυτή η προδιάθεση δεν αρκεί από μόνη της για να γίνει μόνιμο κάποιο στοιχείο προσωπικότητας.
Σημαντική επιρροή κατέχει και η οικογένεια. Αναλυτικότερα, οι αυταρχικοί ή οι υπερπροστατευτικοί γονείς μπορεί να προκαλέσουν ντροπαλότητα στα παιδιά τους. Άλλοι παράγοντες είναι οι φίλοι και γενικά το κοινωνικό περιβάλλον. Συγκεκριμένα, η πιθανότητα ύπαρξης έντονης ντροπαλότητας είναι μεγαλύτερη στα κορίτσια απ’ ό,τι στα αγόρια. Αυτό οφείλεται στη μεγαλύτερη αποδοχή που έχει η ντροπαλότητα των κοριτσιών από την κοινωνία, σε σχέση με τα αγόρια, των οποίων η ντροπαλότητα συνήθως αποδοκιμάζεται πολύ εντονότερα.
Ντροπαλότητα και εσωστρέφεια:
Έχει μεγάλη αξία να γίνει διάκριση αυτών των δύο εννοιών, για να αποφευχθούν τυχόν παρεξηγήσεις και παρερμηνείες. Όταν κάποιος άνθρωπος είναι εσωστρεφής, δε σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και ντροπαλός. Απλά προτιμάει να περνάει περισσότερο χρόνο με τον εαυτό του και αυτό τον γεμίζει ενέργεια. Αντιθέτως, κάποιος που είναι ντροπαλός επιθυμεί την κοινωνική επαφή. Δεν ξέρει, όμως, το πώς ή το αν θα μπορέσει να ανεχτεί το άγχος ή το φόβο της αρνητικής κριτικής που περιλαμβάνεται στην αλληλεπίδραση με τους άλλους. Αυτό ακριβώς είναι που τον εμποδίζει να αναπτύξει τις σχέσεις του με άλλα άτομα.
Τρόποι αντιμετώπισης της ντροπαλότητας:
Η ντροπαλότητα μπορεί να κυριεύσει κάποιον και να τον δυσκολέψει στην καθημερινή συνδιαλλαγή του με τους άλλους. Τα καλά νέα, όμως, είναι ότι υπάρχουν κάποιοι τρόποι για να τη διαχειριστεί, έχοντας μεγάλο έλεγχο πάνω της. Καταρχάς, είναι σημαντικό να αποδεχτεί αυτή την κατάσταση, λέγοντας στον εαυτό του ότι δεν είναι κάτι το τρομερό, αλλά διαχειρίσιμο. Αν, συνεχώς, παραπονιέται που είναι ντροπαλός ή ότι δε θα μπορέσει ποτέ να την ξεπεράσει, μόνο καλύτερα δεν εξελίσσεται η κατάσταση.
Επίσης, εδώ το “κλειδί” είναι η σταδιακή έκθεση. Θα βοηθήσει, δηλαδή, τακτικά να αντιμετωπίζει αυτό που φοβάται βήμα βήμα, χωρίς υπερβολές. Για παράδειγμα, εκεί που κάνει τα ψώνια του θα μπορούσε να πει ένα “καλημέρα” σε έναν υπάλληλο του καταστήματος. Την επόμενη φορά μπορεί να ρωτήσει για κάποιο προϊόν. Η επαναλαμβανόμενη τριβή στην επικοινωνία με τους άλλους θα τον κάνει να αισθάνεται όλο και περισσότερο άνετα με αυτό. Έτσι, θα αρχίσει να απολαμβάνει τη διαδικασία, χωρίς να “είναι” συνέχεια στο μυαλό του. Τέλος, ένας εξίσου ωφέλιμος τρόπος είναι η προετοιμασία πριν από κάθε κοινωνική εκδήλωση. Για παράδειγμα, πριν από μία βραδινή έξοδο, θα μπορούσε να έχει έτοιμες κάποιες ερωτήσεις, ώστε να γνωρίσει καλύτερα τα νέα άτομα που πρόκειται να συναντήσει. Με αυτό τον τρόπο, θα κυλήσει πιο άνετα η κουβέντα.
Πηγές:
- ΝΤΡΟΠΑΛΟΤΗΤΑ : Ένα ορατό αλλά, συνάμα, και αόρατο φορτίο. Ανακτήθηκε από http://www.i-psyxologos.gr/ (τελευταία πρόσβαση 4/06/2021 στις 22:00)
- Shyness. Ανακτήθηκε από https://www.psychologytoday.com/intl (τελευταία πρόσβαση 4/06/2021 στις 22:00)
- What You Should Know About Shyness. Ανακτήθηκε από https://www.healthline.com/ (τελευταία πρόσβαση 4/06/2021 στις 22:00)
