Πώς να βοηθήσω κατά την κρίση πανικού;
Η κρίση πανικού αφορά περίπου έναν στους δέκα ανθρώπους, ενώ περίπου ένας στους εκατό πάσχει από διαταραχή πανικού, παθαίνει δηλαδή επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού και χρειάζεται βοήθεια ειδικού ώστε να τις αντιμετωπίσει.
Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού το άτομο αισθάνεται πως απειλείται η ζωή τους, χωρίς κάποιον προφανή λόγο. Τα συμπτώματα ομοιάζουν με εκείνα του εμφράγματος και το άτομο αισθάνεται εγκλωβισμένο, αβοήθητο, φοβισμένο πως πεθαίνει.
Είναι λογικό, λοιπόν, να αναρωτιόμαστε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε εμείς το άτομο που βρίσκεται σε κρίση, αφού η επίθεση πανικού δεν διαχωρίζει περιστάσεις, χώρο και άτομα, αλλά χτυπά ύπουλα και σε ανύποπτο χρόνο.
Εάν δεν αντιμετωπίζετε εσείς πρόβλημα με κρίσεις πανικού, αλλά είναι επιρρεπής σε αυτές κάποιος που γνωρίζετε ή κάποιο μέλος της οικογένειάς σας, μπορείτε άθελά σας να επιδεινώσετε την κατάσταση, όπως επίσης μπορείτε και να τον βοηθήσετε να ανταπεξέλθει.
Πρώτα από όλα, θα πρέπει να παραμείνετε εσείς ψύχραιμοι. Εάν αδυνατείτε, ίσως το καλύτερο θα ήταν να αποχωρήσετε ή τουλάχιστον να παραμείνετε σιωπηλοί.
Στη συνέχεια θα χρειαστεί να προσέξετε ιδιαίτερα τις εκφράσεις σας και το λεξιλόγιό σας. Αποβάλλετε την παρόρμηση να του πείτε:«ηρέμησε». Είναι μια έκφραση που δεν εξυπηρετεί πουθενά έναν άνθρωπο που αρχίζει να πανικοβάλλεται. Το γνωρίζει ήδη πως βρίσκεται σε πανικό και πρέπει να ηρεμήσει αλλά αδυνατεί να το κάνει πράξη. Επιπλέον, εκείνη τη στιγμή δεν δείχνετε καμία ενσυναίσθηση προς το άτομο και αυτό που του συμβαίνει, καθώς μειώνετε άθελά σας τη σημασία της κρίσης πανικού και το συναίσθημά του. Μπορεί σε εσάς ο κίνδυνος να είναι αόρατος ή η αιτία κρίσης αμελητέα, αλλά για τον πάσχοντα είναι πέρα για πέρα αληθινά και υπαρκτά. Τέλος, μπορεί να το προσφέρουμε ως βοήθεια, αλλά είναι μια εντολή. Και μάλιστα μια εντολή ανούσια και υποτιμητική.
Συνεχίζοντας, ας δούμε μερικούς τρόπους ώστε να βοηθήσουμε:
- Πλησιάστε το άτομο, καθίστε στο ύψος του. Προσπαθήστε να διακρίνετε αν μπορεί να επικοινωνήσει μαζί σας.
- Αν μπορεί, βοηθήστε τον να το κάνει.
- Μίλησε μου, πώς αισθάνεσαι;
- Πώς μπορώ να σε βοηθήσω;
- Να σου φέρω κάτι;
- Είμαι εδώ για εσένα, σε ακούω.
- Μπορείς να μου δείξεις τί σε φοβίζει;
- Μπορείς να ονομάσεις τον φόβο σου;
- Καταλαβαίνω τον φόβο σου. Θα σε βοηθήσω να δεις πέρα από αυτόν.
- Ο πανικός που νιώθεις είναι εδώ τώρα, αλλά θα φύγει. Θέλεις να μετράμε παρέα μέχρι τότε;
- Ακούστε ό,τι έχει να σας πει, αναγνωρίζοντας το συναίσθημά του.
- Δώστε τη δέουσα προσοχή και αφοσίωση, ώστε να δείτε τό έχει ανάγκη και πώς μπορείτε να του το προσφέρετε.
- Μην αποφασίζετε εσείς για εκείνο.
Αν δεν μπορεί, προσπαθήστε να το βοηθήσετε να εφαρμόσει τακτικές αυτοβοήθειας και χαλάρωσης. Σε κάθε περίπτωση ειδοποιήστε το σε σχέση με τις επικείμενες πράξεις σας, ώστε να γνωρίζει και να μην αυξηθεί ο πανικός, ούτε να τις εκλάβει ως απειλητικές προς το ίδιο.
- Θα σε βοηθήσω να ανασάνεις (δώστε του ρυθμό ή μια σακούλα να αναπνεύσει μέσα της).
- Θα σου ζεστάνω τα χέρια (τρίψτε τα να επανέλθουν στη θερμοκρασία που πρέπει, πιθανότατα είναι παγωμένα ή ιδρωμένα).
- Θα κάνουμε μαζί κύκλους στον αέρα (κουνήστε του τα χέρια σε σχήμα κύκλου ή βρείτε κάποια άλλη κίνηση, θα το βοηθήσετε να επικεντρωθεί εκεί και να χαλαρώσει).
- Θα σου κάνω μασάζ (ξεκινήστε από κροτάφους, μέτωπο, αυχένα, ώμους, βοηθάει το άτομο να χαλαρώσει).
- Θα σε βοηθήσω να ρίξεις λίγο νερό στο πρόσωπό σου (βοηθάει να λειτουργήσει το παρασυμπαθητικό σύστημα).
- Θα σε βοηθήσω να συγκεντρωθείς (βοηθήστε το να συγκεντρωθεί στους χτύπους του ρολογιού, στο φως που αναβοσβήνει, στην κίνηση των περαστικών κ.α).
- Έλα να τρέξουμε ως εκείνο το σημείο (η έντονη, διαρκής κίνηση καταστέλλει τον φόβο).
Μπορείτε να του προσφέρετε λίγο νερό ή λίγη μαύρη σοκολάτα.
Θυμήστε του πως η κρίση πανικού έχει τέλος και πως σε λίγη ώρα θα αποτελεί παρελθόν.
Βοηθήστε το να ανταπεξέλθει στην κρίση σεβόμενοι τα συναισθήματα και τις ιδιαιτερότητές του.
Μην προσπαθείτε να το πείσετε πως ο κίνδυνος είναι αποκύημα της φαντασίας του. Ούτε πως εσείς γνωρίζετε τι θα το χαλαρώσει. Θυμηθείτε πως ό,τι δρα ευεργετικά σε εσάς, δεν σημαίνει πως λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο σε κάποιον άλλον. Μην κάνετε υποθέσεις, λοιπόν, αλλά απλώς ρωτήστε το μόλις μπορέσει να σας επικοινωνήσει τις ανάγκες του.
Η δική σας δράση σε μια κρίση πανικού, μπορεί να λειτουργήσει ως βοήθεια προς το άτομο και να μειώσει το στρες του. Μπορεί ακόμη να αποτρέψει επιδείνωση των συμπτωμάτων του ή να βοηθήσει ώστε να τελειώσει πιο γρήγορα η κρίση πανικού. Αρκεί βέβαια η σταθερή σας παρουσία να αποπνέει σεβασμό και εμπιστοσύνη. Τότε το άτομο θα μπορέσει να στηριχτεί πάνω σας και να επανέλθει, ελέγχοντας καλύτερα τη σύγχυση και τον πανικό που αισθάνεται.
Θυμηθείτε κι εσείς πως η κρίση που βιώνει δεν το καθιστά ανίκανο ή επικίνδυνο. Συνεχίζει να είναι ο ίδιος άνθρωπος που γνωρίζετε και απλώς βιώνει μια δύσκολη κατάσταση.
