Οι περισσότεροι απο εμάς σε κάποια στιγμή της ζωή μας, έχουμε συναντήσει ένα άτομο που αναφέρει ιστορίες εντυπωσιακές. Αυτές συνήθως αφορούν τον εργασιακό του χώρο, την προσωπική του ζωή και κάθε είδους εμπειρίες στις οποίες έχει εμπλακεί ή παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο τρόπος αφήγησης αυτών των ατόμων γοητεύει τους ακροατές τους προκαλεί αισθήματα θαυμασμού και απορίας. Ως αποτέλεσμα κάποια στιγμή όμως κατανοούν ότι οι αντιφάσεις- απορίες μεγαλώνουν και δεν υπάρχει κάτι κατανοητό που να “κολλάει¨ με την ιστορία.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΜΥΘΟΜΑΝΙΑ

Μυθομανία είναι ένας ψυχαναγκαστικός τρόπος διαστρέβλωσης ή βελτίωσης της εικόνας του εαυτού ή της ζωής κάποιου. Τα ψεύδη ή οι διαστρεβλώσεις αυτές μπορεί να αφορούν σε κάτι ασήμαντο (π.χ. σε κάποιο μέρος ενώ δεν έχει πάει) ή κάτι σημαντικό ( για τη προσωπική του ζωή και βιώματα του). Ένας μυθομανής έχει έντονη την ανάγκη επιβεβαίωσης και προσέλκυσης της προσοχής των άλλων. Πάντα επιδιώκει να βρίσκεται στο επίκεντρο. Επιπρόσθετα η μυθομανία δεν αποτελεί από μόνη της ψυχιατρική διάγνωση αλλά σύμπτωμα κάποιου είδους διαταραχής προσωπικότητας.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

• Σοβαρό τραύμα στην προσωπική ζωή που τον οδηγεί στη διάσχιση της πραγματικότητας με μια εφευρεμένη εκδοχή της.
• Φόβος αποκλεισμού από τους άλλους, με συνέπεια τη μοναξιά.
• Χαμηλή αυτοεικόνα, αυτοπεποίθηση και ανασφάλεια.
• Προσωπικά βιώματα που έχουν στερήσει την χαρά από τον πάσχοντα.
• Θέλει να είναι το επίκεντρο προσοχής.
• Έχει συνδυάσει την καλύτερη παρουσίαση του εαυτού του με οφέλη (πιο πλούσιος, πιο αποδεκτός).
• Το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε υπήρχαν καταστάσεις στέρησης (συναισθηματικής και οικονομικής).

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΕΝΟΣ ΜΥΘΟΜΑΝΗ

• Ένας μυθομανής δεν έχει συνείδηση των υπερβολών του. Όταν έχει επίγνωση, επειδή δεν υπάρχει το αίσθημα ενοχής, η αφήγηση εμπεριέχει μια φυσικότητα, με αποτέλεσμα ακόμα και το μεγαλύτερο ψέμα να πει, μπορεί εύκολα να πείσει τους ακροατές του.
• Οι ιστορίες είναι συνήθως δραματικές, περίπλοκες και λεπτομερείς. Τα ψέματά του τείνουν να είναι πολύ λεπτομερή και ευφάνταστα.
• Τις περισσότερες φορές αυτοί είναι ο “ήρωας” ή θύμα τις ιστορίας.
• Πάντα θα έχει μια πιο δυσάρεστη- ευχάριστη- οδυνηρή ανάλογη εμπειρία απο ένα άτομο που προσπαθεί να διηγηθεί μια εμπειρία του.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Αρχικά υπάρχει θεραπευτική αντιμετώπιση της μυθομανίας. Αντίθετα ελάχιστοι είναι οι θεραπευτές που έχουν άμεση εμπειρία, παρόλο που το φαινόμενο αυτό δεν είναι σπάνιο. Αυτό συμβαίνει απο την απώλεια διάθεσης να ζητήσουν βοήθεια και της καθολικής έλλειψης συνειδητοποίησης του προβλήματός τους. Θεωρούν ότι δεν έχουν πρόβλημα και είναι μια χαρά. Στην περίπτωση που κάποιος μυθομανής ζητήσει βοήθεια, η θεραπευτική αντιμετώπισή του θα έχει πολλές δυσκολίες. Αυτό θα συμβεί διότι το χαρακτηριστικό τους είναι ανάγκη επιβεβαίωσης, προσοχής και αποδοχής. Οι διαστρεβλώσεις στις οποίες καταφεύγουν αποσκοπούν στην κάλυψη μιας εσωτερικής οδυνηρής πραγματικότητας. Μιας ψευδούς εικόνας ζωής. Ως αποτέλεσμα η συνειδητοποίηση της πραγματικότητάς αυτής θα οδηγούσε στη ψυχική τους κατάρρευση. Συμπερασματικά, κάνουν τα πάντα προκειμένου να αποφύγουν την οποιαδήποτε πραγματική αλλαγή στάσης ζωής.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση ενός μυθομανούς είναι “Μία πορεία σε τεντωμένο σχοινί“. Καθώς οποιαδήποτε αντιπαράθεση με τα ψέματά του, μπορεί να αποτελέσει αντιδράσεις βίαιες ή σε ορισμένους και βαριά κατάθλιψη. Μόνο αν ο ίδιος, κάποια στιγμή επιθυμεί, την εύρεση των βαθύτερων αιτιών των προβλημάτων του, τότε μπορεί να υπάρξει πραγματική λύση.

Θα πρέπει να επισημανθεί πως η μυθομανία είναι ακόμα ένα σχετικά ανεξερεύνητο πεδίο για το οποίο δεν έχουν γραφεί πολλά μέχρι στιγμής.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Σαλπιστής, Ν. Κλινικός Ψυχολόγος Πανεπιστημίου Στοκχόλμης. Μυθομανία: υπερβολή ή ψυχική ασθένεια;. I-psycology.