Οι θεωρίες του Σιγκμούντ Φρόυντ

Μετά την ανάπτυξη της θεωρίας του για το ασυνείδητο, ο Φρόυντ προχώρησε σε ανάλυση της προσωπικότητας. Την οποία χωρίζει σε τρία βασικά μέρη: το εκείνο (ID), το εγώ (EGO) και το υπερεγώ (SUPEREGO).

Το “εκείνο” (ID)

Περιλαμβάνει τις βιολογικές ανάγκες και τα ένστικτα του ανθρώπου. Είναι παρόν από τη γέννηση και λειτουργεί σύμφωνα με την αρχή της ηδονής, επιδιώκοντας άμεση ικανοποίηση των επιθυμιών και αποφυγή πόνου. Δεν έχει λογική σκέψη και είναι ασυνείδητο. Το «εκείνο» λειτουργεί αυθόρμητα, χωρίς καμία αυτογνωσία ή ηθική σκέψη.

Το «εγώ» (EGO)

Αναπτύσσεται καθώς το άτομο μεγαλώνει και αντιπροσωπεύει τη λογική και την ικανότητα λήψης αποφάσεων. Λειτουργεί σύμφωνα με την αρχή της πραγματικότητας, προσπαθώντας να ισορροπήσει τις επιθυμίες του εκείνου και τις απαιτήσεις του κόσμου.

Το εγώ, διαχειρίζεται τις συγκρούσεις μεταξύ των παρορμήσεων του εκείνου και τις κοινωνικές προσδοκίες. Έχει ρόλο μεσολαβητή και προσαρμόζεται στις συνθήκες της πραγματικότητας.

Το «υπερεγώ» (SUPEREGO)

Ενσωματώνει τις ηθικές αξίες και τα κοινωνικά πρότυπα που το άτομο υιοθετεί κατά την ανάπτυξή του. Λειτουργεί ως εσωτερικός κριτής και ρυθμιστής, επιβάλλοντας κανόνες και ηθικές υποχρεώσεις.

Επικεντρώνεται στην εσωτερίκευση του αισθήματος ενοχής και προσδιορίζει τι είναι «σωστό» και «λάθος». Το υπερεγώ έχει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ηθικής συνείδησης του ατόμου.

ΤΑ 5 ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

Ο Σίγκμουντ Φρόυντ υποστήριξε ότι ο άνθρωπος περνά από αναπτυξιακά στάδια από τη γέννηση του. Σκοπός αυτών των σταδίων είναι η ικανοποίηση των βιολογικών και σεξουαλικών αναγκών. Η αρχή της ηδονής υποδεικνύει ότι οι άνθρωποι καθορίζουν τη συμπεριφορά τους μέσω της ασυνείδητης ανάγκης για ικανοποίηση της σεξουαλικής ορμής. Ο Φρόυντ περιγράφει πέντε στάδια ανάπτυξης:

• Στοματικό Στάδιο (από τη γέννηση έως τον πρώτο χρόνο): Σε αυτό το πρώτο στάδιο, το βρέφος αντλεί ικανοποίηση κυρίως από το θηλασμό, καθώς η στοματική δραστηριότητα συνδέει την ανάγκη για τροφή και φροντίδα.
• Πρωκτικό Στάδιο (2-3 ετών): Το παιδί αρχίζει να αναπτύσσει έλεγχο των σωματικών λειτουργιών του, ιδιαίτερα της κένωσης. Αυτό το στάδιο αναπτύσσει την αυτονομία και την ανεξαρτησία.
• Φαλλικό Στάδιο (3-7 ετών): Το παιδί αρχίζει να κατανοεί τις διαφορές μεταξύ των φύλων και των γεννητικών οργάνων. Εδώ, τα αγόρια σχηματίζουν το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα, ενώ τα κορίτσια δημιουργούν το σύμπλεγμα της Ηλέκτρας, αποκτώντας συναισθηματικές προσκολλήσεις προς τον γονέα του αντίθετου φύλου.
• Στάδιο Λανθάνουσας Σεξουαλικότητας (7-11 ετών): Κατά αυτή την περίοδο, το παιδί μειώνει τη σεξουαλική του ενέργεια και εστιάζει στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και στην αλληλεπίδραση με το περιβάλλον.
• Γενετικό Στάδιο (εφηβεία και ενήλικη ζωή): Σε αυτό το τελευταίο στάδιο, η σεξουαλική ενέργεια επιστρέφει δυναμικά και ο έφηβος αρχίζει να δημιουργεί ώριμες σχέσεις. Η κοινωνικοποίηση και η αναζήτηση ταυτότητας παίζουν σημαντικό ρόλο.

  ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ 

  Τα άτομα αναπτύσσουν ψυχολογικές στρατηγικές ως μηχανισμούς άμυνας για να μπορούν να διαχειριστούν δυσκολίες ή απειλητικές καταστάσεις. Αυτοί οι μηχανισμοί περιλαμβάνουν:

  • Απώθηση: Το άτομο απομακρύνει συνειδητά ή ασυνείδητα από τη σκέψη του δυσάρεστες ή επώδυνες ιδέες, αποφεύγοντας να τις αντιμετωπίσει.
  • Εκλογίκευση: Χρησιμοποιεί λογικές δικαιολογίες για να υποστηρίξει πράξεις ή συμπεριφορές που αλλιώς θα ήταν αδικαιολόγητες, προστατεύοντας την αυτοεκτίμησή του.Εξιδανίκευση: Μετατρέπει μια αρνητική κατάσταση, όπως ο θυμός ή η βία, σε κάτι θετικό και κοινωνικά αποδεκτό, δίνοντάς της έναν ευχάριστο και δημιουργικό χαρακτήρα.Παλινδρόμηση: Σε αγχογόνες καταστάσεις, το άτομο μπορεί να αντιδράσει όπως σε μια προηγούμενη παιδική φάση, προσπαθώντας να αποφύγει προβλήματα ή να κερδίσει τη συμπάθεια των άλλων.Άρνηση: Το άτομο επιλέγει να μην αναγνωρίσει μια δυσάρεστη πραγματικότητα, αποφεύγοντας τον ψυχικό πόνο που προκαλεί.Προβολή: Κατηγορεί άλλους για προσωπικές επιθυμίες ή συναισθήματα που θεωρεί απειλητικά για το εγώ του.Μετάθεση: Μεταφέρει τις έντονες συναισθηματικές ανάγκες του, όπως επιθετικότητα ή σεξουαλικές επιθυμίες, σε πιο προσιτούς και αποδεκτούς στόχους.Ταύτιση: Υιοθετώντας χαρακτηριστικά άλλων ατόμων ή ιδεολογιών που θαυμάζει, ενισχύει το αίσθημα προσωπικής αξίας και αυτοεκτίμησης.                                                                                                                                                                                       Υπεραναπλήρωση: Αντιδρά σε συναισθήματα ή συμπεριφορές που νιώθουν απειλητικά για την ισορροπία του, υιοθετώντας το αντίθετο συναίσθημα ή συμπεριφορά.
            Ματαίωση: Ακυρώνει μια προηγούμενη πράξη ή επιθυμία, αλλάζοντας γνώμη ή κάνοντας το αντίθετο από αυτό που αρχικά σκόπευε, συχνά για να αποφύγει ενοχές ή αμηχανία.

  Φύση του Άγχους

  Advertising

  
  
  • Πραγματικό Άγχος: Αυτό το είδος άγχους προκύπτει από πραγματικές, εξωτερικές απειλές ή επικίνδυνες καταστάσεις. Το πραγματικό άγχος λειτουργεί ως προειδοποίηση για τον κίνδυνο και βοηθά το άτομο να προσαρμοστεί και να αντιδράσει κατάλληλα στις δύσκολες συνθήκες.
  • Νευρωτικό Άγχος: Το νευρωτικό άγχος αναδύεται όταν υπάρχει σύγκρουση μεταξύ του «εκείνο» (ID) και του «εγώ» (EGO). Ο Φρόυντ υποστήριξε ότι αυτό το άγχος δημιουργεί εσωτερικές συγκρούσεις και αναστολές όταν οι επιθυμίες και οι ορμές του «εκείνο» έρχονται σε αντίθεση με τις ρεαλιστικές και κοινωνικές συμβάσεις του «εγώ».
  • Ηθικό Άγχος: Το ηθικό άγχος έχει σχέση με τις ηθικές σκέψεις και τις ενοχές που επιβάλλει το «υπερεγώ» (SUPEREGO). Αυτό το άγχος προκύπτει όταν το άτομο πιστεύει ότι δεν πληροί τα ηθικά πρότυπα ή τις εσωτερικές αξίες που το «υπερεγώ» επιβάλλει.

Οι θεωρίες του Σίγκμουντ Φρόυντ είναι θεμελιώδη στοιχεία της ψυχαναλυτικής σκέψης. Περιλαμβάνουν το «ασυνείδητο», το «υποσυνείδητο» και το «συνειδητό», το «εκείνο», το «εγώ» και το «υπερεγώ». Αναφέρει επίσης τα «πέντε στάδια εξέλιξης του ατόμου», στους «μηχανισμούς άμυνας» και στη «φύση του άγχους». Αυτές οι θεωρίες έχουν επηρεάσει σημαντικά την ψυχολογία. Οι ερευνητές τις χρησιμοποιούν συνεχώς για την κατανόηση και την επίλυση σύγχρονων προβλημάτων. Η κληρονομιά του Φρόυντ είναι αναμφισβήτητη. Παραμένει χρήσιμη για όλους, ανεξαρτήτως ειδικότητας.