Παραμύθι. Σύντομη ιστορία με δράκους και νεράιδες, με καλούς και κακούς, με ήρωες ενός φανταστικού κόσμου, όπου όλα είναι εφικτά και όλα επιτρέπονται…
“Tα παραμύθια είναι μέσο μύησης των παιδιών στη ζωή και κοινωνικοποίησής τους σε θεμελιώδεις έννοιες όπως αυτές της δικαιοσύνης, της γενναιότητας και της αυταπάρνησης. Με συμβολικό και αλληγορικό τρόπο μάς μαθαίνουν ότι δεν πρέπει μόνο να υπηρετούμε την πραγματικότητα, αλλά να την ξεπερνάμε […] ” Ευγένιος Τριβιζάς
Η συμβολή του παραμυθιού στη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού
Τα παραμύθια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της παιδικής ηλικίας. Φαίνεται ότι τα παιδιά συγκινούνται από το απρόοπτο, το απρόσμενο και όλα όσα συμβαίνουν σε ένα κόσμο μη αιτιοκρατικό. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ένα καλό παραμύθι συμβάλλει σημαντικά στην κοινωνική συμπεριφορά, στη συναισθηματική και ψυχική ωρίμανση του παιδιού. Έτσι, εύλογα γονείς και εκπαιδευτικοί συχνά το εντάσσουν στην καθημερινή του ρουτίνα.
Συγκεκριμένα, το παραμύθι, πλούσιο σε σύμβολα, μπορεί έντεχνα να θίξει ακόμα και τα πιο δύσκολα ζητήματα όπως είναι ο θάνατος, το άγχος του αποχωρισμού, μια ασθένεια. Με την απλότητα που αποδίδονται οι ιστορίες και την αοριστία που τις διακρίνει – αόριστος χρόνος και τόπος – το παιδί εύκολα μπορεί να προβάλει τον εαυτό του στους ήρωες των παραμυθιών. Έτσι, επιχειρεί να δουλέψει τους φόβους του, να εξωτερικεύει τα βαθύτερα συναισθήματά του και να διαχειριστεί τις εσωτερικές συγκρούσεις που αναδύονται. Ως εκ τούτου, ενισχύεται ψυχικά και δύναται να ανταπεξέλθει ευκολότερα σε μελλοντικές δύσκολες καταστάσεις. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον Freud το επαναλαμβανόμενο παραμύθι φέρνει στην επιφάνεια ξεχασμένα κομμάτια του ψυχισμού του παιδιού και το βοηθά να τα διαχειριστεί και να τα ξεπεράσει.
Το παραμύθι στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων
Το παραμύθι συνεισφέρει σημαντικά στην κοινωνικοποίηση του παιδιού. Αρχικά, προβάλλει κοινωνικούς προβληματισμούς, διλήμματα και ηθικές έννοιες όπως “το καλό – το κακό” ,”το δίκαιο – το άδικο”. Ακόμη, διδάσκει έμμεσα αρετές, όπως είναι η αγάπη, η αλληλεγγύη και ο σεβασμός. Σημαντικό είναι, επίσης, ότι μπορεί να καταστήσει ευκολότερα αντιληπτή για το παιδί την έννοια της διαφορετικότητας και της αποδοχής.
Έχει παρατηρηθεί ότι τα παραμύθια με αίσιο τέλος είναι πιο πιθανό να μεταφέρουν την αξία της τιμιότητας και της ειλικρίνειας. Οι “καλοί” στο τέλος υπερνικούν τα προβλήματα και τους φόβους τους και αντιμετωπίζουν τα αδιέξοδα και τις παγίδες του “κακού”· έτσι καλλιεργείται η αντίληψη ότι το καλό πάντα υπερτερεί και ο ενάρετος άνθρωπος επιβραβεύεται.
Τέλος, μέσω των φανταστικών ιστοριών καλλιεργούνται και αναπτύσσονται στάσεις και συνήθειες στο παιδί. Με άλλα λόγια, αποκτά κοινωνικά ιδανικά και ένα πρότυπο ορθής συμπεριφοράς.
Η παιδαγωγική αξία του παραμυθιού
Κάποτε ο Αϊνστάιν ρωτήθηκε από μία μητέρα για το τι θα μπορούσε να κάνει, ώστε ο γιος της να γίνει εξυπνότερος. Εκείνος της απάντησε κάπως έτσι: «Διαβάζετέ του παραμύθια». Η μητέρα, που δεν έμεινε απόλυτα ικανοποιημένη από την απάντηση, τον ρώτησε τι άλλο θα μπορούσε να κάνει, αφού του έχει ήδη διαβάσει αρκετά. Η απάντηση που πήρε, τότε, ήταν: «Διαβάστε του ακόμα περισσότερα παραμύθια!»
Advertising
Το παραμύθι έχει αδιαμφισβήτητη αξία. Τα παιδιά αποκτούν γνώσεις με ένα διασκεδαστικό τρόπο και εξελίσσουν τη λεκτική τους ικανότητα. Εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους, ενισχύουν την έκφρασή τους και οξύνουν την κριτική τους σκέψη, όταν καλούνται να δώσουν μια δική τους λύση στην ιστορία. Αξίζει να σημειωθεί ότι ειδικά μαθητές με δυσκολία διάσπασης προσοχής και υπερκινητικότητας μπορούν να βελτιώσουν την ικανότητα συγκέντρωσης.
Όλα τα παιδιά αρέσκονται να ταξιδεύουν σε φανταστικούς κόσμους και να ονειροπολούν. Πολλά μάλιστα πλάθουν τα ίδια με τη φαντασία τους δικές τους ιστορίες, μέσα στις οποίες νιώθουν ασφάλεια. Μέσω αυτής της μυθοπλαστικής διαδικασίας βελτιώνουν τις νοητικές τους λειτουργίες, όπως τη φαντασία, τη μνήμη και τη δημιουργική σκέψη.
Τέλος, ένα καλό παραμύθι έχει πάντα πολλές «αναγνώσεις», δηλαδή πολλά επίπεδα και οπτικές προσέγγισης, που διευρύνουν την αντιληπτικότητα ενός παιδιού.
Πηγές:
- Σάββας Ν. Σαλπιστής, Ph.D., Κλινικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής. ΠΑΡΑΜΥΘΙ:Η σημασία του παραμυθιού. Aνακτήθηκε από www.i-psyxologos.gr/paramithi (Τελευταία πρόσβαση:4/12/2020)
- Xριστίνα Βαϊζίδου, Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπεύτρια. Η συμβολή των παραμυθιών στην ψυχική ανάπτυξη των παιδιών. Aνακτήθηκε από vaizidou.gr/ (Τελευταία πρόσβαση:4/12/2020)
- Δέσποινα Καλλή, Ψυχολόγος. Η αξία των παραμυθιών στην παιδική ηλικία. Aνακτήθηκε από epikoinonia.net (Τελευταία πρόσβαση:4/12/2020)
- H ανεκτίμητη αξία του παραμυθιού για το παιδί! Aνακτήθηκε από psychopedia.gr/ (Τελευταία πρόσβαση:4/12/2020)
- Ράνια Παπαδοπούλου. Συνέντευξη του συγγραφέα Ευγένιου Τριβιζά: «Η μαγεία δεν είναι τίποτα άλλο από επιστημονική γνώση η οποία δεν έχει ακόμα κατακτηθεί»Aνακτήθηκε από www.alfavita.gr/ (Τελευταία πρόσβαση:4/12/2020)
