Η παιγνιοθεραπεία αρχίζει και γίνεται ευρύτερα γνωστή, κατακτώντας το δικό της ξεχωριστό κομμάτι στον κόσμο της ψυχοθεραπείας. Ενώ αποτελεί μια ιδιαίτερα βοηθητική μέθοδο μη-κατευθυντικής θεραπείας προς παιδιά και εφήβους, αρχίζει να διαφαίνεται η χρησιμότητά της και προς το ενήλικο κοινό. Είναι βασισμένη στην προσωποκεντρική θεώρηση του C.Rogers , τις θεωρίες ανάπτυξης των παιδιών, τη θεωρία δεσμού κατά Bolwlby, κα. Το μοντέλο του play therapy πρωτοσυστάθηκε από την κλινική ψυχολόγο Virginia Axline και ανήκει στις Θεραπείες μέσω Τέχνης.
Στην ουσία, η παιγνιοθεραπεία χρησιμοποιεί το παιχνίδι ως βασικό επικοινωνιακό και θεραπευτικό μέσο. Προσφέροντας ένα απολύτως ασφαλές περιβάλλον διάδρασης, επικοινωνίας και αποδοχής, βοηθά το άτομο να εκφραστεί ελεύθερα, ξεδιπλώνοντας τα βαθύτερα συναισθήματά του, σκέψεις, φόβους.
Σκοπός της είναι να ανακαλύψει και να φέρει στην επιφάνεια τα θέματα εκείνα που συνειδητά ή ασυνείδητα επηρεάζουν την εξέλιξη, την πορεία, τη ζωή γενικότερα του θεραπευομένου. Με όπλο της το παιχνίδι και τις διάφορες μορφές του, αποσκοπεί στο να προσεγγίσει τη βαθύτερη αιτία του προβλήματος, να ξεκλειδώσει τις άμυνες και τις αντιστάσεις του ατόμου προς την βαθύτερη κατανόηση εαυτού και την εύρεση λύσεων. Η χρησιμότητα του ελεύθερου παιχνιδιού, καθώς και η θεραπευτική δυναμική που το παιχνίδι εμπεριέχει, την καθιστούν ιδανική προσέγγιση για παιδιά και εφήβους, μιας που το παιχνίδι αποτελεί πηγαία και φυσική οδό έκφρασης και επικοινωνίας της παιδικής ηλικίας.
Η παιγνιοθεραπεία αφήνει το ίδιο το άτομο να δει μέσα από τους δικούς του ρυθμούς τα άγχη, τις δυσκολίες, τις φοβίες, την ίδια του την καθημερινότητα, ή να επεξεργαστεί τραυματικά βιώματα, να αναπτύξει τη ψυχική ανθεκτικότητά του, να εξελίξει το κομμάτι επίλυσης συγκρούσεων και προβλημάτων.
Επιλέγοντας μέσα από μια ποικιλία μεθόδων και υλικών, το άτομο προωθεί τη δημιουργικότητά του, εξερευνώντας παράλληλα τον εαυτό του. Υλικά όπως ο πηλός, η άμμος, τα χρώματα, όπως τα μουσικά όργανα, σύμβολα και κουκλοθέατρο, μέθοδοι όπως το role play, η αφήγηση, η κίνηση, η δημιουργία ιστοριών, το θεραπευτικό παραμύθι και η δραματοποίηση, κλπ, γίνονται εργαλεία στα χέρια του θεραπευόμενου και του θεραπευτή προς τη βαθύτερη ενδοσκόπηση σε ένα περιβάλλον που χρησιμοποιεί όσο το δυνατόν λιγότερα όρια-τόσα όσο να αισθάνεται ασφάλεια ο θεραπευόμενος-με έναν τρόπο τόσο διαφορετικό, αλλά και τόσο άμεσο και ενδιαφέρον.
Πολλοί μπορεί να αναρωτηθούν γιατί να προτιμήσουν την παιγνιοθεραπεία έναντι άλλων, πιο παραδοσιακών και γνωστών για τα αποτελέσματά τους ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων. Η παιγνιοθεραπεία, λοιπόν, υπερτερεί άλλων μεθόδων στη ψυχοθεραπεία ιδιαίτερα των παιδιών, τόσο γιατί το παιχνίδι αποτελεί φυσική οδό επικοινωνίας και μάθησης για τις μικρές ηλικίες, όσο και επειδή τα παιδιά λεκτικοποιούν δυσκολότερα τα συναισθήματά τους, και βρίσκουν εμπόδια στην περιγραφή των γεγονότων και των περιστατικών της καθημερινότητάς τους.
Ενδείκνυται ιδιαίτερα σε περιπτώσεις μαθησιακών δυσκολιών, υπερκινητικότητας και παιδιών με ειδικές ανάγκες ή στο φάσμα του αυτισμού, αλλά και αναφορικά με θέματα συμπεριφοράς, κοινωνικοποίησης, τάσεις επιθετικότητας, αρνητικής αυτοεικόνας, σχολικού εκφοβισμού, καθώς και για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων ενός διαζυγίου ή μιας απώλειας/πένθους, φοβιών, ψυχικού τραύματος, κακοποίησης.
Η παιγνιοθεραπεία εφαρμόζεται από ειδικά εκπαιδευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας αλλά και εκπαιδευτικούς, ενώ έχει τεράστιο εύρος εφαρμογής, από κέντρα ψυχικής υγείας εώς και θεραπευτικές μονάδες ή σχολεία. Υπάρχουν και στην Ελλάδα, πλέον, πιστοποιημένοι παιγνιοθεραπευτές. Τα οφέλη της είναι πολλά, με τη θεραπευτική αλλαγή να επέρχεται με φυσικό τρόπο. Αν, λοιπόν, το παιδί αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα και είστε σε αναζήτηση ειδικού, αξίζει να σκεφτείτε την οδό της παιγνιοθεραπείας ως την πλέον ενδεδειγμένη.
