Η συναισθησία είναι μια αυτόματη και ακούσια ένωση των αισθήσεων. Ένας από τους πιο συνηθισμένους τρόπους με τον οποίο εκδηλώνεται είναι η σύνδεση συνηθισμένων πραγμάτων, όπως οι αριθμοί, οι μήνες ή οι μέρες της εβδομάδας. Υπάρχουν άνθρωποι που όταν ακούν φωνές ή παρατηρούν, ”βλέπουν” ταυτόχρονα ορισμένα χρώματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Γερμανός ψυχολόγος, Gustav Fechner. Είχε συνδέσει το φωνήεν Α με το άσπρο χρώμα, ενώ το Ε με το κόκκινο. Σύμφωνα με την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ υποστηρίζει πως το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει συναισθησία, ανάμεσά τους ο Vladimir Nabokov, ο Pharrell Williams και η Marilyn Monroe.
«Για κάθε χρώμα, υπάρχει ένας ήχος, ένας κραδασμός, ένα μέρος του ανθρώπινου σώματος, ένας αριθμός, ένα μουσικό σημείωμα», Pharrell Williams στο Psychology Today.
Το φαινόμενο αυτό καλείται συναισθησία και λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα των ψυχολογικών ερευνών δεν είναι τόσο σπάνιο όσο πιστεύεται. Τα ”αισθήματα” και οι εντυπώσεις που δημιουργούνται ποικίλλουν κατά τα πρόσωπα. Αναφέρονται περιπτώσεις ανθρώπων που όταν ακούνε μουσική, οραματίζονται την ίδια στιγμή έγχρωμα σχήματα. Άλλοι αντικρίζοντας έναν πίνακα ζωγραφικής που απεικονίζει ένα θυελλώδες τοπίο, φέρνουν στον νου τους τον ήχο του ανέμου να σφυρίζει στα αυτιά τους. Συνολικά έχει παρατηρηθεί πως κάθε άνθρωπος με συναισθησία έχει διαφορετική αντίληψη. Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε πως υπάρχουν 60 διαφορετικές εκδοχές της συναισθησίας.
Ένα κατατοπιστικό κείμενο για τον θαυμαστό κόσμο της συναισθησίας: μπορείτε να διαβάσετε εδώ
Πολλοί είναι εκείνοι που έδιναν στη συναισθησία μια φυσιολογική εξήγηση. Αναλυτικότερα, θεωρούσαν πως τα ερεθίσματα που λάμβανε το άτομο από το εξωτερικό του περιβάλλον προκαλούσαν διέγερση στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Εκείνο με τη σειρά του, ενεργοποιούσε και άλλες περιοχές του οργανισμού μας έτσι ώστε να δημιουργείται το τελικό συναίσθημα. Τα εν λόγω λοιπόν αισθήματα μπορούμε να καταλάβουμε πως εξαρτώνται άμεσα από το ποιόν καθώς και τη διάθεση του ατόμου.
-
Τι ισχύει σήμερα για την συναισθησία;
Η επικρατούσα αντίληψη στις μέρες μας διαφοροποιείται. Η συναισθησία αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1812, αλλά αναγνωρίστηκε ως νευρολογική κατάσταση τη δεκαετία του ’90. Μέσα στο πέρασμα των χρόνων, οι επιστήμονες έχουν καταλήξει πως πρόκειται για συνειρμούς εντυπώσεων με παραστάσεις και έντονα γεγονότα. Ως εκ τούτου, τα άτομα με συναισθησία δε δημιουργούν ψυχικές εικόνες, αλλά εντυπώσεις που ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Γι’ αυτό τον λόγο χαρακτηρίζονται ως αισθήματα. Πρόσφατες μελέτες διαπιστώνουν πως η συναισθησία σχετίζεται με ορισμένα γονίδια, γι΄αυτό οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι είναι κληρονομική. Η ακριβής, όμως, αιτία είναι άγνωστη. Επιπροσθέτως, υπάρχουν ενδείξεις φαίνεται να μην αποκλείουν πως οι περιβαλλοντικές συσχετίσεις από την παιδική ηλικία επιδρούν στα συμπτώματα της συναισθησίας.
-
Συναισθησία ή κοινή αίσθηση;
Δε θα πρέπει όμως να συγχέουμε την συναισθησία με την κοινή αίσθηση, την ενιαία ψυχική δύναμη, του Αριστοτέλη. Ο αρχαίος φιλόσοφος δίδαξε πως εκτός από τις πέντε βασικές αισθήσεις υπάρχει σαν μια ανώτερη λειτουργία, η ”κοινή” βάσει της οποίας το άτομο αποκτά το αίσθημα ότι αισθάνεται. Η κοινή αίσθηση ενοποιεί τις εμπειρικά συλλαμβανόμενες ποιότητες των πραγμάτων, με τέτοιον τρόπο, ώστε να μπορούμε να έχουμε τη συνολική εκτίμηση της πραγματικότητας και να την αντιλαμβανόμαστε ως ένα ενοποιημένο σύνολο και όχι αποσπασματικά.
Η κοινή αίσθηση, σύμφωνα με τον Σταγειρίτη φιλόσοφο, εδράζεται στην καρδιά, όπου οι πόροι της την συνδέουν με τα υπόλοιπα αισθητήρια όργανα του σώματός μας. Στη σημερινή εποχή, η έννοια της ύπαρξης κοινής αίσθησης φαίνεται να έχει εγκαταλειφθεί από την Νεώτερη Ψυχολογία. Ωστόσο υπάρχουν μερικές εξαιρέσεις στην παραπάνω θέση. Η ικανότητα της αίσθησης, της αντίληψης, της σκέψης, της συγκίνησης, της επιθυμίας και πλήθος άλλων συνιστούν έργο της συνείδησής μας.
- Πηγές:
Ε.Π. Παπανούτσου ”Ψυχολογία” (σελ.88-89) Εκδόσεις: Δωδώνη
https://www.iefimerida.gr/
https://www.psychologynow.gr/
Πηγή εικόνας: https://www.kitchen-theory.com/synaesthesia-by-kitchen-theory/
