Θεωρία της διέγερσης: Η εξωστρέφεια και η εσωστρέφεια

Σε προηγούμενο άρθρο μιλήσαμε για τη θεωρία της διέγερσης, σύμφωνα με την οποία, οποιαδήποτε απόκλιση από το ιδανικό επίπεδο ερεθισμάτων προκαλεί δυσφορία. Η τάση των ανθρώπων να προσαρμόζουν το περιβάλλον τους ως προς το δικό τους επίπεδο ενεργοποίησης είναι φυσιολογική. Υπάρχουν όμως διαφορές; Μήπως κάποιοι άνθρωποι προτιμούν περισσότερα ερεθίσματα απ’ ό,τι άλλοι για να πετύχουν την ιδανική κατάσταση ενεργοποίησης;

Η απάντηση είναι ναι. Μολονότι γενικώς παρατηρούνται ατομικές διαφορές ως προς τον επιθυμητό αριθμό ερεθισμάτων, υπάρχει μια διάσταση της προσωπικότητας που παίζει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό του ιδανικού επίπεδου. Αυτή δεν είναι άλλη από την εσωστρέφεια/εξωστρέφεια.

Ο καλύτερος τρόπος για να περιγράψουμε αυτήν τη διάσταση είναι να φανταστούμε την εσωστρέφεια και την εξωστρέφεια ως τα δύο άκρα ενός διπόλου, πάνω στο οποίο το άτομο κινείται. Κάποιοι άνθρωποι τείνουν περισσότερο προς την εσωστρέφεια και κάποιοι άλλοι προς την εξωστρέφεια, ενώ η τάση αυτή μπορεί να μεταβάλλεται ανάλογα με τις συνθήκες. Πρέπει να θυμόμαστε πως κανένας μας δεν είναι απόλυτα εσωστρεφής ή απόλυτα εξωστρεφής. Σε μια τέτοια περίπτωση (π.χ. κάποιος που δεν μπορεί να αντέξει καμία άλλη συνθήκη πέρα από την απομόνωση του σπιτιού του), κάνουμε λόγο μάλλον για ψυχοπαθολογία παρά για χαρακτηριστικό προσωπικότητας.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Η εσωστρέφεια και η εξωστρέφεια είναι σχετικά σταθερά χαρακτηριστικά. Έχουν μάλιστα βιολογική βάση. Η έρευνα έχει επιβεβαιώσει πως το νευρικό σύστημα των εσωστρεφών διεγείρεται ευκολότερα από εκείνο των εξωστρεφών (Cervone, & Pervin, 2013). Αυτό σημαίνει πως το ίδιο ακριβώς περιβάλλον ερεθισμάτων θα διεγείρει διαφορετικά έναν εσωστρεφή από έναν εξωστρεφή. Τη στιγμή που ένα περισσότερο εξωστρεφές άτομο φτάνει στο ιδανικό του επίπεδο βρισκόμενο σε έναν χώρο με πολύ κόσμο, ένα εσωστρεφές το υπερβαίνει. Ο πρώτος βιώνει ικανοποίηση και ο δεύτερος διέγερση. Ο πρώτος δεν έχει κανένα κίνητρο να αλλάξει την επιθυμητή αυτή κατάσταση, ενώ ο δεύτερος παρακινείται να μειώσει τα ερεθίσματα και κατ’ επέκταση την ένταση που βιώνει.

Έχει σημασία να ρυθμίζουμε το περιβάλλον μας ανάλογα με την προσωπικότητά μας. Αν, για παράδειγμα, έχετε παρατηρήσει πως η συχνή έκθεση του εαυτού σας σε έντονες και θορυβώδεις καταστάσεις σας δυσανασχετεί, δοκιμάστε κάτι πιο ήσυχο. Αντίθετα, αν η απουσία ερεθισμάτων σάς προκαλεί ανία, μειώνοντας έτσι τη δημιουργικότητά σας, εμπλουτίστε το πρόγραμμά σας με επιπλέον δραστηριότητες. Οπωσδήποτε, δεν μπορούμε να πετύχουμε πάντοτε τις ιδανικές συνθήκες. Είναι σημαντικό όμως να το κάνουμε όταν μας δίνεται η δυνατότητα, επιτυγχάνοντας έτσι το καταλληλότερο για εμάς επίπεδο διέγερσης.

Βιβλιογραφία:

Advertising

Cervone, D., & Pervin, L.A. (2013). Θεωρίες προσωπικότητας: έρευνα και εφαρμογές. Αθήνα: Gutenberg.

Ευκλείδη, Α. (2012). Ψυχολογία κινήτρων. Αθήνα: Πεδίο.

Περισσότερα από τη στήλη: Ψυχολογία

Ψυχολογία

Διάγνωση σωματικής κακοποίησης παιδιού

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Διάγνωση σωματικής κακοποίησης παιδιού, αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή του πρωτότυπου…

Ψυχολογία

Tο πόσο κλαίει ένα βρέφος επηρεάζεται έντονα από τη γενετική

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Tο πόσο κλαίει ένα βρέφος επηρεάζεται έντονα από τη γενετική,…

Ψυχολογία

Γονεοποιημένο παιδί: η απώλεια της παιδικής ηλικίας

  Το γονεοποιημένο παιδί είναι εκείνο που, αντί να βιώσει την παιδική ηλικία του μέσα…

Ψυχολογία

Υπερπληροφόρηση και ημιμάθεια στην ψυχολογία

  Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία ραγδαία άνοδος του ενδιαφέροντος του κόσμου για την ψυχολογία,…

Ψυχολογία

Είναι οι αριστερόχειρες πιο δημιουργικοί; 100 χρόνια έρευνας

Είναι οι αριστερόχειρες πιο δημιουργικοί; 100 χρόνια έρευνας λένε όχι.  Το παρόν άρθρο αποτελεί μετάφραση…

Ψυχολογία

Ψυχολογία των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων

Πώς διαμορφώνονται, γιατί επιμένουν και τι μπορούμε να κάνουμε Οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα αποτελούν…

Ψυχολογία

Απωθημένες Αναμνήσεις Σεξουαλικής Κακοποίησης

Απωθημένες Αναμνήσεις Σεξουαλικής Κακοποίησης Το παρόν άρθρο, με τίτλο Απωθημένες Αναμνήσεις Σεξουαλικής Κακοποίησης, θα παρουσιάσει…