Οι άνθρωποι δεν ικανοποιούνται. Αν έχουν λίγα, θέλουν πολλά. Αν έχουν πολλά, θέλουν ακόμα περισσότερα. Αν τα έχουν όλα, πάλι κάτι τους λείπει για να συμπληρώσουν την ευτυχία τους. Διακρίνονται για την ακόρεστη πείνα τους… το ανικανοποίητο.
Συχνά νιώθουμε ότι δεν μας αρκεί αυτό που έχουμε, θέλουμε κάτι παραπάνω, κάτι άλλο, μια αλλαγή, αυτό που θα μας κάνει χαρούμενους. Κατακλυζόμαστε από επιθυμίες, στόχους, φαντασιώσεις για μια άλλη ζωή, έναν άλλο σύντροφο, μια άλλη δουλειά. Και όταν υλοποιήσουμε κάποια από τις προσδοκίες μας , τότε γεννιούνται άλλες, μεγαλύτερες, σαν τα κεφάλια της Λερναίας Ύδρας…ένα κόβεται, δύο δημιουργούνται. Και ξεκινά πάλι εκ νέου ένας αγώνας δρόμου για την εκπλήρωση του ονείρου, “την ικανοποίηση του ανικανοποίητου”.
“Τίποτα δεν θα είναι ποτέ αρκετό για εκείνον που το αρκετό είναι πάντα πολύ λίγο.” Washington Irving
Το ανικανοποίητο: σύμφυτο με την ανθρώπινη φύση ή επίκτητο;
Πράγματι, όλοι μας επιθυμούμε διακαώς να αποκτήσουμε περισσότερα από όσα έχουμε – ή από όσα έχει ο κοινωνικός μας περίγυρος. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, καθώς η αίσθηση του ανικανοποίητου είναι το εναρκτήριο λάκτισμα που μας ωθεί στο να εξελιχθούμε, να προοδεύσουμε και τελικά να ευτυχήσουμε. Εξάλλου, χωρίς φιλοδοξίες, όνειρα και στόχους, τόσο ο άνθρωπος όσο και οι κοινωνίες, οι επιστήμες θα έμεναν στάσιμες, στο σκοτάδι.
Το πρόβλημα, λοιπόν, προκύπτει όχι από τους ίδιους τους στόχους μας, αλλά από το τι υποδηλώνουν εκείνοι για εμάς. Ανταποκρίνονται στις πραγματικές μας ανάγκες; Μήπως κυνηγάμε συχνά το ανέφικτο; Τι σηματοδοτεί για εμάς η επίτευξη ενός στόχου; Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα που καλείται να απαντήσει ο σύγχρονος άνθρωπος, προκειμένου να κατανοήσει, γιατί η ικανοποίηση δεν έρχεται ποτέ.
Το ανικανοποίητο και η ανθρώπινη φύση
Το κυνήγι των απύθμενων φιλοδοξιών συνδέεται με την ανθρώπινη φύση. Ο άνθρωπος προσπαθεί συνεχώς να εξελίσσεται, γοητεύεται να εξερευνά σε αχαρτογράφητα νερά και να αλλάζει καθετί πολυκαιρισμένο στη ζωή του. Η πραγμάτωση κάθε στόχου που θέτει τού προσφέρει μια πρόσκαιρη χαρά, αλλά σύντομα κυριεύεται από ανία και πλήξη, που τον ωθεί στην αναζήτηση νέων προκλήσεων. Έτσι, βρίσκεται διαρκώς σε εγρήγορση και η ζωή του αποκτά νόημα, μόνο και μόνο επειδή έχει μια αποστολή να επιτελέσει. Αγνοεί όμως κάτι. Ατενίζει το μέλλον, ζει με τη φαντασίωση μιας μελλοντικής κατάστασης και ξεχνάει να απολαύσει τα ήδη κεκτημένα της παρούσας ζωής του. Μπαίνει σε ένα φαύλο κύκλο με κυρίαρχο συναίσθημα την πίεση, το άγχος και δεν αντλεί ικανοποίηση από τους καρπούς των όσων έχει κατακτήσει.
Το οικογενειακό περιβάλλον
Συνήθως το άτομο με το αίσθημα του ανικανοποίητου έχει μεγαλώσει σε ένα οικογενειακό περιβάλλον, όπου η εκδήλωση της αγάπης και του ενδιαφέροντος γινόταν με συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, επικριτικοί ή ιδιαίτερα αυστηροί γονείς τείνουν να διατηρούν υψηλές προσδοκίες για τα παιδιά τους και να επαινούν τις επιδόσεις τους με το ενδιαφέρον τους. Αντίθετα, σε περίπτωση αποτυχίας, τα κατακρίνουν που δεν ανταποκρίθηκαν στα υψηλά τους στάνταρ. Το ανικανοποίητο, λοιπόν, που βιώνει το άτομο αποτελεί ένα μέσο αναπλήρωσης συναισθημάτων μειονεκτικότητας, στέρησης και αποτυχίας. Με άλλα λόγια, θέτει ολοένα και πιο απαιτητικούς στόχους για τον εαυτό του, για να καλύψει άλλα βαθύτερα αρνητικά συναισθήματα.
Το ανικανοποίητο και η σύγκριση με τους άλλους
Ίσως το ανικανοποίητο αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα των σύγχρονων ανθρώπων. Ζούμε σε μια κοινωνία, όπου ο υλικός ευδαιμονισμός θεοποιείται ως η ύψιστη αξία και ταυτίζεται με την ανθρώπινη ευτυχία. Στο αξιακό μας σύστημα τα χρήματα, τα υλικά αγαθά και το κοινωνικό status καταλαμβάνουν υψηλή θέση. Μοιραία το άτομο υποκύπτει στον πειρασμό να συγκριθεί οικονομικά και κοινωνικά με το περίγυρό του, γεγονός που ενδεχομένως να τού δημιουργήσει συναισθήματα μειονεξίας, χαμηλής αυτοεκτίμησης ακόμα και κατάθλιψη. Στον αγώνα του να ανταγωνιστεί το περιβάλλον του, θέτει υψηλούς στόχους -ενίοτε και μη ρεαλιστικούς- η επίτευξη των οποίων τελικά δεν του φέρνει την αναμενόμενη ικανοποίηση. Γιατί; Γιατί οι φιλοδοξίες του δεν αποτελούν προσωπικές του επιλογές, ούτε καλύπτουν απαραίτητα τις βαθύτερες ανάγκες του. Δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα κατασκευασμένο προϊόν, που η κοινωνία τού υπαγορεύει υποσυνείδητα.
Η χρυσή τομή
“Το αίσθημα του ανικανοποίητου είναι η πρώτη προϋπόθεση για την πρόοδο” Τόμας Έντισον
Ο άνθρωπος θέτει διαρκώς νέους στόχους, αναζητά νέες συγκινήσεις και προκλήσεις αποβλέποντας στην προσωπική του βελτίωση και ευτυχία. Το “ανικανοποίητο” μπορεί να συμβάλει σε αυτή την προσπάθειά του και να τον βγάλει από την κατάσταση της στασιμότητας και της αδράνειας. Ωστόσο, χρειάζεται να γνωρίσει σε βάθος τον εαυτό του μετά από αυτοστοχασμό και αυτοκριτική. Έπειτα, για να αγγίξει την ευτυχία, απαιτείται πρώτα να την ορίσει με τους δικούς του όρους. Έτσι μόνο, θα κατανοήσει τι είναι αυτό που τον κάνει χαρούμενο και θα επαναπροσδιορίσει τις ανάγκες του. Τέλος, πρέπει να αναγνωρίζει το κάθε επίτευγμά του και να επιβραβεύει τον εαυτό του για αυτό, πριν βιαστεί να σχεδιάσει το επόμενο βήμα του.
Πηγές:
- Σάννα Νάνου. Το ανικανοποίητο της ανθρώπινης φύσης. Αναρτήθηκε από: www.flowmagazine.gr. Τελευταία πρόσβαση:4/11/2020
- Το αίσθημα του ανικανοποίητου. Αναρτήθηκε από: https://socialsecurity.gr/psychology. Τελευταία πρόσβαση:4/11/2020
- Ντενίζ Βεβζήογλου Ψυχολόγος. Η παγίδα του ανικανοποίητου. Αναρτήθηκε από:www.psychologynow.gr. Τελευταία πρόσβαση:4/11/2020
- Αγγελική Τσαγκαράκη. Το αίσθημα του ανικανοποίητου: Αναζητώντας διαρκώς το «κάτι άλλο». Αναρτήθηκε από:enallaktikidrasi.com. Τελευταία πρόσβαση:4/11/2020
