Το παιδί μου δεν έχει αυτοπεποίθηση: πώς μπορώ να την ενισχύσω

Όλο και συχνότερα γίνονται αναφορές σε περιστατικά σχολικού εκφοβισμού-το λεγόμενο bullying-, ενώ η κυριότερη αιτία προσέλευσης ενός γονέα στον παιδοψυχολόγο είναι η μειωμένη αυτοπεποίθηση ή η αυξημένη επιθετικότητα του παρουσιάζει κάποιο παιδί. Στο σημερινό άρθρο θα ασχοληθούμε με τεχνικές ενίσχυσης της αυτοπεποίθησης στα παιδιά. Καθώς η αυτοπεποίθηση του ατόμου αποτελεί την κύρια λύση, τόσο στην περίπτωση του θύματος που υπέστη εκφοβισμό, όσο και στην περίπτωση του θύτη, ο οποίος συχνά προσπαθεί μέσω της επίδειξης της δύναμης του να βρει την αναγνώριση και την αυτοεπιβεβαίωση που του λείπει.

Αιτίες χαμηλής αυτοπεποίθησης:

Οι αιτίες της χαμηλής αυτοπεποίθησης στα παιδιά είναι πολλές, με κυρίαρχες τις οικογενειακές συνθήκες: υπερπροστατευτικότητα, στενά γονεϊκά όρια, επιβολή γονεϊκής εξουσίας στο παιδί, συχνές τιμωρίες/μαλώματα, δυσχερείς συνθήκες (διαζύγιο/αντιπαλότητα γονέων/αρρώστια ή θάνατος στο στενό οικογενειακό περιβάλλον), που σε συνδυασμό με την ιδιοσυγκρασία του κάθε παιδιού, στερούν από το άτομο την αυτοαντίληψη και την αυτοεκτίμησή του, τα βασικά δηλαδή συστατικά της αυτοπεποίθησης.

Έχει το δικό σας παιδί πρόβλημα με την αυτοεκτίμηση του;

Ας δούμε, λοιπόν, κάποια κοινά χαρακτηριστικά που φανερώνουν μειωμένη αυτοπεποίθηση:

Advertisements

1. Αποφεύγει την ανάληψη κάθε αρμοδιότητας/ευθύνης/πρόκλησης ενώ το διακατέχει συνεχής φόβος αποτυχίας;
2. Αναφέρεται στον εαυτό του με αρνητικούς και άδικους χαρακτηρισμούς;
3. Δυσκολεύεται στην επίτευξη φιλικών δεσμών, ενώ αναζητά συχνά τη μοναξιά;
4. Είναι υπερβολικά υποχωρητικό στις μεταξύ σας διαφωνίες, δέχεται σιωπηλά κάθε επίπληξη προς το άτομό του;
5. Μήπως εκδηλώνεται συχνά με εκρηκτικό και απρόσμενα επιθετικό τρόπο προς εσάς ή τους συνομηλίκους του;

Αν αναγνωρίζετε κάποια από τα παραπάνω στοιχεία στο παιδί σας, καιρός να δείτε και κάποιες ενδεικτικές τεχνικές για ενίσχυση της αυτοπεποίθησης:

Για το παιδί:

1. ένα ημερολόγιο όπου μπορεί να καταγράφει την ημερήσια δράση του, αναφέροντας την εκάστοτε εμπειρία του, τα συναισθήματα που του άφησε, πώς θα ήθελε να αισθάνεται, τι το γεμίζει ευτυχία και χαρά.
2. μια λίστα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, ποια είναι τα δυνατά του σημεία, ποιες οι αδυναμίες, ποια η χρησιμότητα και των δυο, τι θα ήθελε να αλλάξει ή να επιτύχει στο άμεσο μέλλον.
3. ένα καινούριο άθλημα ή μια νέα ασχολία δίνει πάντα περιθώρια αυτοβελτίωσης και νέα πνοή στα συναισθήματα του παιδιού.
4. καθημερινός ελεύθερος χρόνος για δημιουργικές ασχολίες και ελεύθερο, ανεπιτήρητο παιχνίδι.

Για τους γονείς:

1. γονεϊκή αυτοπειθαρχία: περιορίστε τις υπερπροστατευτικές ή και εξουσιαστικές τάσεις, αφήνοντας το παιδί να παίξει ελεύθερα, να συνομιλήσει μαζί σας χωρίς κριτική. Να αναλάβει πρωτοβουλίες και αρμοδιότητες, ώστε να σας εμπιστευτεί χωρίς να έχει το φόβο κάποιας τιμωρητικής συνέπειας.
2. αφήστε το παιδί να αλληλεπιδράσει επιτυχώς με συνομηλίκους -και μη-, χωρίς παρεμβάσεις και οδηγίες «καλής» συμπεριφοράς.
3. παροτρύνετε το παιδί να βρει το ίδιο λύσεις, απλά βοηθώντας το να σας περιγράψει το πρόβλημα, χωρίς να του παρουσιάζετε τη δική σας πιθανή αντίδραση ως λύση.
4. δώστε βάση περισσότερο στη θετική ενίσχυση του παιδιού και όχι στην επιβράβευση, ενώ παράλληλα επικεντρωθείτε σε αυτά που το παιδί μπορεί να καταφέρει, χωρίς να επηρεάζεστε από προσωπικές προσδοκίες.
5. αποφύγετε τις συγκρίσεις με συνομηλίκους ή/και μεταξύ αδελφών, την αρνητική κριτική και τους χαρακτηρισμούς.
6. βρείτε χρόνο για το παιδί σας, αφήνοντας κάτω το κινητό σας, για να ακούσετε κάθε πιθανή εξιστόρηση ή εκμυστήρευση του παιδιού, δίνοντας προσοχή σε κάθε νέα πληροφορία που θέλει να μοιραστεί μαζί σας.
7. επεξηγήστε τυχόν αρνητικά σχόλια ή/και συμπεριφορές άλλων προς το παιδί σας, δίνοντας βάση στο ότι δε φταίει το ίδιο και πως κάθε άνθρωπος είναι υπεύθυνος για τη δική του στάση- και όχι αυτή των άλλων.
8. μην προτρέπετε ποτέ το παιδί να ανταπαντήσει στη βία με βία, καθώς έτσι απλά διαιωνίζεται ο φαύλος κύκλος.
9. σταματήστε να κατηγορείτε τον «απαθή» ή τον «εκρηκτικό» χαρακτήρα του παιδιού σας και αναγνωρίστε τις δικές σας λανθασμένες συμπεριφορές, που συνετέλεσαν στη διαμόρφωση της παρούσας συμπεριφοράς του.

Για τους γονείς και το παιδί:

1. ενισχύστε το δεσμό σας με οικογενειακά δείπνα, κοινές ασχολίες, εκδρομές και καθημερινό εποικοδομητικό χρόνο εξολοκλήρου αφιερωμένο στην οικογένειά σας.
2. διδαχτείτε μαζί με το παιδί κάποια τεχνική χαλάρωσης (γιόγκα, εξωτερική άσκηση, αναπνοές κ.λπ), που θα μπορεί να εφαρμόσει και το ίδιο σε πιθανή κρίση άγχους.
3. μοιραστείτε σε καθημερινή βάση τις εμπειρίες σας, ξεκινώντας εσείς την εξιστόρηση της καθημερινότητάς σας και δίνοντας βήμα στο παιδί να αλληλεπιδράσει μαζί σας.
4. παρασύρετε το παιδί σε εκμυστηρεύσεις, παραδεχόμενοι δικούς σας φόβους, εμπειρίες και λάθη, γκρεμίζοντας έτσι τη εικόνα του «αλάθητου» γονέα.

Το παιδί πρέπει να αισθάνεται ελεύθερο, να εκφράζεται, να συνομιλεί και να πράττει. Η πιο σημαντική υπενθύμιση είναι πως τα παιδιά βρίσκουν το δρόμο τους μέσα από το δικό μας παράδειγμα. Η καθολική αποδοχή των συναισθημάτων και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του παιδιού αποτελεί μονόδρομο για την επίτευξη ενός ολοκληρωμένου ατόμου, στηριζόμενου στην προσωπική του αυταξία.

Τέλος:

Υποστηρίζουμε κάθε προσπάθεια αυτονόμησης και ανεξαρτησίας του παιδιού. Χωρίς να αισθανόμαστε την ανεξαρτησία τους ως απειλή για τη δική μας «παντοδυναμία» ως γονείς. Χωρίς να προβάλλουμε τους δικούς μας φόβους και τις δικές μας προσδοκίες στην πορεία που επιλέγει το παιδί μας. Καθοδηγούμε διακριτικά τα παιδιά στην προσχολική ηλικία, παραμερίζοντας στη συνέχεια αυτή την καθοδήγηση. Δίνοντάς τους έτσι την ευκαιρία να ανθίσουν και τα φτερά να πετάξουν, αγαπώντας τα πάντα στοργικά.