Το πιο κοινό χαρτί περιτυλίγματος ζαχαρωτών,τροφίμων,δώρων και επικαλύψεων τεχνολογίας είναι το Mylar. Μέσα από πρόσφατη επιστημονική έρευνα, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το υλικό αυτό “θυμάται” πόσο χρόνο τσαλακώθηκε!
Τι εννοούμε όταν ένα υλικό έχει μνήμη;
Συνήθως λέμε ότι ένα υλικό έχει μνήμη, μετά την πάροδο κάποιου χρονικού διαστήματος όπου το υλικό βρισκόταν σε κάποια εντατική κατάσταση. Στη μηχανική, όταν σε ένα υλικό εφαρμοστεί μια δύναμη τότε λόγω εσωτερικών δυνάμεων που αντιστέκονται σε αυτήν, το υλικό βρίσκεται σε μια εντατική κατάσταση που εκφράζεται από την τάση. Λόγω της τάσης, το σύστημα οδηγείται σε αλλαγή των διαστάσεων του που εκφράζεται ως παραμόρφωση. Για μικρές τάσεις, η παραμόρφωση δεν είναι μόνιμη και το υλικό αφηρεμεί στην αρχική του κατάσταση, δηλαδή επιστρέφει στις αρχικές του διαστάσεις. Έτσι η μνήμη σχετίζεται με την επαναφορά του υλικού σε προηγούμενη κατάσταση του. Η επαναφορά αυτή είναι αργή και μη εκθετική.
Τι είναι όμως το Mylar;
Ο όρος Mylar αποτελεί το trademark της εταιρείας Dupont Tejjin Films. Πρόκειται για ένα πολυμερικό διαξονικό φιλμ, πρακτικά ένα πλαστικό διαφανές φύλλο. Επειδή περιέχει το πιο κοινό πλαστικό υλικό το PET, συνήθως ταυτίζεται με οποιοδήποτε πλαστικό περιτύλιγμα από πολυεστέρα. Έτσι το υλικό αυτό τυλίγει σχεδόν οποιεσδήποτε συσκευασίες,από καραμέλες μέχρι…επαγγελματικές κάρτες. Επιπλέον,χρησιμοποιείται ως επικάλυψη σε οθόνες καθώς και σε μαγνητικά μέσα εγγραφής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι κασέτες,οι ταινίες των οποίων ήταν από το υλικό Mylar πάνω στο οποίο υπήρχαν μαγνητικά σωματίδια.
Το Mylar έχει μνήμη;
Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Physical Review Letters φέρνει στο φως μια νέα ιδιότητα αυτού του πολυλειτουργικού χαρτιού. Ερευνητές από το πανεπιστήμιου του Harvard κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το Mylar θυμάται πόσο καιρό βρισκόταν τσαλακωμένο. Ειδικότερα, ο Yoav Lahini και η υπόλοιπη ομάδα των επιστημών τσαλάκωσαν μερικά φύλλα από αυτό το πολυμερές. Στη συνέχεια, τα τοποθέτησαν μέσα σε πλαστικούς σωλήνες. Στην κορυφή του κάθε σωλήνα τοποθέτησαν ένα βάρος,με αποτέλεσμα να ασκείται δύναμη και άρα πίεση (=η δύναμη ανά μονάδα επιφάνειας) στο τσαλακωμένο Μylar. Έπειτα, μείωσαν την πίεση,τοποθετώντας μικρότερο βάρος και χρονομέτρησαν το διάστημα όπου το χαρτί θα έπαυε να ασκεί κάθετη αντίδραση. Επαναλαμβάνοντας το πείραμα, οι επιστήμονες είδαν ότι το χρονικό διάστημα που χρειάστηκε το Mylar για να σταματήσει να ασκεί τη δύναμη ήταν ανάλογο με το χρόνο που ήταν τσαλακωμένο.Έτσι κατά κάποιο τρόπο θεωρούν ότι το υλικό “θυμόταν” πόσο χρονικό διάστημα ήταν πιεσμένο.
Τέτοιες μελέτες μας φέρνουν μπροστά σε μη αναμενόμενες ιδιότητες των υλικών που δεν έχουν μελετηθεί σε βάθος. Κάποιοι μάλιστα θεωρούν πως οι συμπεριφορές αυτές των μηχανικών υλικών μοιάζουν με αυτές των διαταραγμένων μοριακών συστημάτων. Το βέβαιο είναι πώς υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα και πολλά ενδιαφέροντα φαινόμενα που αφορούν τη συμπεριφορά των υλικών σε συνθήκες εκτός ισορροπίας, που ίσως κατανοηθούν στο μέλλον!
