23 Μαΐου 2017, Γενεύη. Τα κράτη-μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World Health Organization, WHO), εκλέγουν τον Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus, ως νέο Γενικό Διευθυντή του WHO.
Η εκλογή του νέου Γενικού Διευθυντή
Ύστερα από δύο χρόνια δημόσιας εκστρατείας, με έξι υποψήφιους, η εκλογική διαδικασία πραγματοποιήθηκε κεκλεισμένων των θυρών, με νέους, πιο ανοιχτούς και δημοκρατικούς κανόνες. Στη συνεδρίαση συμμετείχαν οι Υπουργοί Υγείας των χωρών-μελών του WHO. Η ψηφοφορία ήταν μυστική. Ο Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus, είναι ο πρώτος γενικός διευθυντής που επιλέχθηκε από τα 194 κράτη-μέλη του οργανισμού. Πρωτύτερα η επιλογή γινόταν από το εκτελεστικό συμβούλιο του WHO, μια επιτροπή 34 χωρών–μελών, με τεχνική κατάρτιση στον τομέα της υγείας και τριετή θητεία.
Ο Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus, κατάφερε να βγάλει εκτός ανταγωνισμού στον πρώτο γύρο τη Δρ Sania Nishtar, 54 ετών από το Πακιστάν, καρδιολόγο και ειδική στα μη μεταδοτικά νοσήματα. Τελικά κατάφερε να νικήσει και τον Βρετανό υποψήφιο Δρ David Nabarro, ηλικίας 67 ετών. Πιο συγκεκριμένα, μετά από δύο γύρους ψηφοφορίας, κέρδισε με 133 ψήφους έναντι των 50 ψήφων του Δρ Nabarro.
Ο Δρ Nabarro το Σεπτέμβριο του 2016 προτάθηκε από το Ηνωμένο Βασίλειο για να αναλάβει τη θέση του Γενικού Διευθυντή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Είναι γιατρός και μέχρι σήμερα υπηρετεί ως Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), για την Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και την Κλιματική Αλλαγή. Έχει ηγηθεί πολλών εκστρατειών διάφορων υπηρεσιών του ΟΗΕ, κατά της γρίπης των πτηνών και των χοίρων, της χολέρας, του ιού Ebola, της ελονοσίας, της πείνας και άλλων κρίσεων.
Πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του και κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας, ο Δρ Tedros υπέγραψε συμφωνητικό και έδωσε όρκο επικύρωσης.
Σ’ αυτήν την ετήσια συνάντηση των χωρών-μελών του WHO, ο νέος διευθυντής ανέφερε μεταξύ των άλλων, πως ο κόσμος ζητά έναν Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας πιο αποτελεσματικό, υπεύθυνο, διαφανή και εστιασμένο στις πιο ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες και φτωχότερα έθνη. «Σας ακούω και θα ενεργήσω σύμφωνα με τα μηνύματά σας», είπε. «Ας εργαστούμε για έναν πιο υγιή κόσμο».
Μεταξύ των άλλων υποσχέθηκε μεγαλύτερη πρόσβαση στον έλεγχο των γεννήσεων, την προληπτική φροντίδα των γυναικών και την καταπολέμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην υγεία.
Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus
Ο Δρ Tedros στα 52 του έτη, προτάθηκε από την κυβέρνηση της Αιθιοπίας και θα αρχίσει την πενταετή του θητεία την 1η Ιουλίου του 2017. Θα διαδεχθεί τη Δρ Margaret Chan, η οποία έχει διατελέσει Γενική Διευθύντρια του WHO από την 1η Ιανουαρίου 2007.
Ο Δρ Tedros, θα διαδεχθεί τη Δρ Margaret Chan, η οποία έχει διατελέσει Γενική Διευθύντρια του WHO από την 1η Ιανουαρίου 2007.Πρόκειται για τον πρώτο Αφρικανό και μη-γιατρό, που επιλέχθηκε να ηγηθεί της παγκόσμιας υπηρεσίας υγείας. Έχει διδακτορικό δίπλωμα στην Κοινοτική Υγεία (Community Health) και πριν από την εκλογή του, ως ο επόμενος γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, υπηρέτησε ως Υπουργός Υγείας από το 2005 έως το 2012 και ως Υπουργός Εξωτερικών από το 2012 έως το 2016 στην Αιθιοπία. Επίσης έχει διατελέσει πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου στο Παγκόσμιο Ταμείο (The Global Fund) για την καταπολέμηση του AIDS, της φυματίωσης (tuberculosis) και της ελονοσίας (malaria), Πρόεδρος του Συμβουλίου Εταιρικής Σύμπραξης για την καταπολέμηση της Ελονοσίας (Roll Back Malaria, RBM) και Πρόεδρος του Συμβουλίου Εταιρικής Σχέσης για τη μητέρα, το νεογέννητο και την παιδική υγεία.
Η εμπειρία του Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus θα ωφελήσει τον WHO
Ως Υπουργός Υγείας στην Αιθιοπία, ο Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus, ηγήθηκε μιας συνολικής προσπάθειας μεταρρύθμισης του συστήματος υγείας. Επικεντρώθηκε λοιπόν στην επέκταση των υποδομών υγείας της χώρας, δημιουργώντας 3500 κέντρα υγείας και 16.000 θέσεις εργασίας. Επιπλέον επέκτεινε και το εργατικό δυναμικό στον τομέα της υγείας κατά 38.000 εργαζομένους και εισήγαγε μηχανισμούς χρηματοδότησης για την επέκταση της ασφαλιστικής κάλυψης υγείας. Εκτός όλων αυτών, εκπαίδευσε κατάλληλα 40.000 γυναίκες στις υγειονομικές μονάδες, προσέλαβε ερευνητές, αναβάθμισε το Εθνικό Εργαστήριο και οργάνωσε ένα σύστημα ασθενοφόρων. Ως Υπουργός Εξωτερικών, ανέλαβε τη διαπραγμάτευση της Ατζέντας Δράσης της Αντίς Αμπέμπα, στην οποία 193 χώρες δεσμεύτηκαν να χρηματοδοτήσουν την προσπάθεια επίτευξης των Στόχων Αειφόρου Ανάπτυξης.
Ως πρόεδρος του Παγκόσμιου Ταμείου και του Roll Back Malaria (RBM), ο Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus εξασφάλισε χρηματοδότηση ρεκόρ και για τους δύο οργανισμούς και δημιούργησε το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Δράσης για την Ελονοσία (Global Malaria Action Plan), το οποίο επέκτεινε την εμβέλεια του RBM πέρα από την Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική.
Πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν πως η εμπειρία του θα ωφελήσει τον WHO. Ιδιαίτερα ως πρώην Υπουργός Εξωτερικών και έμπειρος διπλωμάτης, θεωρείται πως κατέχει μια πολύ σημαντική δεξιότητα, σε μια εποχή που ο WHO αντιμετωπίζει ενδεχομένως βαθύτερες δημοσιονομικές προκλήσεις.
Φωνές Διαμαρτυρίας
Ενώ λοιπόν ο Δρ Tedros έχει πολλούς υποστηρικτές, έχει επίσης και ένα μεγάλο αριθμό επικριτών. Συγκεκριμένα, κατηγορήθηκε ότι συγκάλυψε επαναλαμβανόμενα κρούσματα χολέρας στην Αιθιοπία, γεγονός που ίσως καθυστέρησε τη διεθνή αντίδραση και συνεπώς τον κατάλληλο εμβολιασμό του πληθυσμού. Ο Δρ Tedros αρνήθηκε τον ισχυρισμό, αναφέροντας πως τα εν λόγω κρούσματα οφείλονταν σε «οξεία υδαρή διάρροια». Μάλιστα, αφού τα περιστατικά σημειώθηκαν σε απομακρυσμένες περιοχές, ο εργαστηριακός έλεγχος ήταν περιορισμένος.
Ο Δρ Tedros κατηγορήθηκε επίσης για συνέργεια στην φυλάκιση διαμαρτυρόμενων διαδηλωτών, το βασανισμό δημοσιογράφων και πολιτικών αντιπάλων στη χώρα του. Γι’ αυτό το λόγο δεκάδες πολίτες από την Αιθιοπία εναντιώθηκαν στην υποψηφιότητά του. Οι φωνές τους έφτασαν μέχρι έξω από το Παλάτι των Εθνών στη Γενεύη, όπου διεξήχθη η ψηφοφορία. Μάλιστα ένα άτομο διέκοψε τη διαδικασία με αποτέλεσμα να συνοδευτεί εκτός αίθουσας. Ο Δρ Tedros προέρχεται από τη φυλή Tigray, η οποία κατέχει πολιτική δύναμη στη χώρα του. Αντιθέτως, οι διαδηλωτές προέρχονται από αντίπαλες φυλές Amhara και Oromo.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO)
Αν και η θέση του Γενικού Διευθυντή στον WHO, πρόκειται για ένα ξεχωριστό τιμητικό αξίωμα στον τομέα της υγείας παγκοσμίως, ο ίδιος οργανισμός σήμερα βρίσκεται σε μία δυσμενή θέση. Η κατάσταση αυτή οφείλεται στις κατηγορίες κατά του WHO, όσον αφορά την αντιμετώπιση της επιδημίας του Έμπολα το 2014, η οποία έλαβε μεγάλες διαστάσεις. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, ο οργανισμός σήμερα να αντιμετωπίζει πρόβλημα χρηματοδότησης. Τα τέλη των χωρών-μελών αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το ένα τρίτο του προϋπολογισμού των 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Τα υπόλοιπα χρήματα προέρχονται από μεγάλους δωρητές. Σ’ αυτούς συμπεριλαμβάνονται οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βρετανία, το Ίδρυμα Bill & Melinda Gates, η μη κερδοσκοπική οργάνωση Rotary International και η Νορβηγία. Ορισμένα από αυτά τα χρήματα είναι καθορισμένο εξαρχής πως θα χρησιμοποιηθούν, κατευθύνοντας την οργάνωση σε συγκεκριμένα προγράμματα, όπως η εξάλειψη της πολιομυελίτιδας.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο μεγαλύτερος δωρητής. Ωστόσο ο Πρόεδρος Τράμπ έχει δείξει ελάχιστο ενδιαφέρον για τα Ηνωμένα Έθνη. Μάλιστα έχει αναφέρει ότι η κυβέρνησή του θα πιέσει για περικοπές χρηματοδότησης.
Ο WHO κατηγορείται για μεγάλες ταξιδιωτικές δαπάνες
Πρόσφατα ο WHO έχει κατηγορηθεί και για τις πολύ μεγάλες ταξιδιωτικές δαπάνες. Το Associated Press, δημοσίευσε μια , με βάση εσωτερικά έγγραφα του οργανισμού. Η έκθεση ανέφερε πως 200 εκατομμύρια δολάρια έχει δαπανήσει ο οργανισμός μέχρι τώρα ετησίως, για τα έξοδα μετακίνησης. Αυτό το ποσό είναι πολύ μεγαλύτερο από τα χρήματα που δαπανά για να αντιμετωπίσει μερικά από τα μεγαλύτερα προβλήματα δημόσιας υγείας. Σ’ αυτά συμπεριλαμβάνονται το AIDS, η φυματίωση και η ελονοσία.
Λόγω αυτών των δεδομένων, οι δωρητές άλλαξαν τη στάση τους, με αποτέλεσμα πολλά από τα έργα του οργανισμού πλέον να διεκπεραιώνονται από άλλους. Για παράδειγμα το Παγκόσμιο Ταμείο για την καταπολέμηση του AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας αποτελεί πλέον τον κύριο αγωγό για την αντιμετώπιση αυτών των ασθενειών και συγκεντρώνει περίπου 5 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Αντίστοιχα, το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Δεδομένων Υγείας του Σιάτλ, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Gates, πραγματοποιεί ανεξάρτητες αναλύσεις για τα ποσοστά θανάτου και ασθενειών σε παγκόσμιο επίπεδο.
H δράση του WHO είναι ουσιαστικής σημασίας
Παρ’ όλα αυτά η δράση του WHO είναι ουσιαστικής σημασίας κατά τη διάρκεια των κρίσεων. Όταν εκατοντάδες γιατροί και νοσηλευτές, μερικές φορές ακόμα και με στρατιωτικές στολές, πρέπει να εισέλθουν σε μια μικρή χώρα για να βοηθήσουν, όπως συνέβη κατά την επιδημία Ebola στη Δυτική Αφρική το 2014, τότε ο WHO παρέχει τη διπλωματική κάλυψη που είναι απαραίτητη για τους ιατρούς, ώστε να θεωρούνται από τους ντόπιους ως ιατρικές ειρηνευτικές δυνάμεις και όχι ως εισβολείς. Ο οργανισμός επίσης εποπτεύει τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών εργαστηρίων, μετατρέποντάς τα σε ένα ευρύ δίκτυο παρατήρησης για ταχεία εξελισσόμενες ασθένειες όπως η γρίπη των πτηνών. Τέλος, καθορίζει τα παγκόσμια ιατρικά πρότυπα όπως απαιτείται για τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Πηγή: W.H.O. Elects Ethiopia’s Tedros as First Director General From Africa, by Donald G. McNeil Jr. and Nick Cumming-Bruce, New York Times, May 23, 2017.
