Το αυχενικό σύνδρομο, είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει ένα σύνολο εκφυλιστικών αλλαγών στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης που περιλαμβάνουν εκφύλιση των δίσκων της αυχενικής μοίρας, προοδευτική ανάπτυξη οστεοφύτων και συσσώρευση «αλάτων» στον αυχένα.Είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει ένα σύνολο εκφυλιστικών αλλαγών στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης που περιλαμβάνουν εκφύλιση των δίσκων της αυχενικής μοίρας, προοδευτική ανάπτυξη οστεοφύτων και συσσώρευση «αλάτων» στον αυχένα.
Συμπτώματα
Τα κυριότερα συμπτώματα του αυχενικού συνδρόμου είναι:
- άλγος στην περιοχή του αυχένα
• κεφαλαλγίες
• άλγος στον ώμο
• άλγος στο βραχίονα ή / και στο χέρι
• περιορισμός της κινητικότητας της αυχενικής μοίρας
• μείωση της μυϊκής ισχύος στα άνω και κάτω άκρα
• διαταραχή στη βάδιση («σπαστικό βάδισμα»)
• αιμωδίες (μουδιάσματα) στα άνω άκρα
• μυϊκή αδυναμία στα κάτω άκρα
• ζάλη, αστάθεια
• καρηβαρία (βαρύ κεφάλι)
• ίλιγγος με έμετο
Οι αιτίες του αυχενικού συνδρόμου
Οι αιτίες του αυχενικού συνδρόμου είναι πολλές και διαφορετικές. Οι ποικίλες εκδηλώσεις της αυτής κατάστασης εξηγούνται εν μέρει από την πολυπλοκότητα των δομών της σπονδυλικής στήλης στην περιοχή. Εκτός από τους τραυματισμούς και άλλα προβλήματα «μηχανικής προέλευσης» μπορούν να προκαλούν ενοχλήσεις στον αυχένα και τα άνω άκρα. Για παράδειγμα, η κακή στάση του σώματος προκαλεί μυοσυνδεσμικού τύπου αυχεναλγία, ενώ η αυχεναλγία μπορεί να οφείλεται ακόμη και σε αυχενική δισκοκήλη ή δισκοπάθεια, ριζοπάθεια, σύνδρομο οπίσθιων αρθρώσεων, αυχενική σπονδυλοαρθρίτιδα ή αλλιώς σπονδύλωση σε μηχανική αστάθεια, καθώς και σε ανεπάρκεια της σπονδυλοβασικής αρτηρίας. Η σπονδυλική στήλη αποτελεί ενιαία και πολύπλοκη δομή, της οποίας το ένα τμήμα επηρεάζει το άλλο. Έτσι, κάποιο πρόβλημα, όπως η σκολίωση, για παράδειγμα, επιβαρύνει την περιοχή του αυχένα προκαλώντας αυχεναλγία.
Σε περίπτωση που υπάρχει αυχενική σπονδυλοαρθρίτιδα, η οποία συνήθως αφορά άτομα που έχουν περάσει τη μέση ηλικία, οι σπονδυλικές αρτηρίες που διέρχονται μέσα από τους πρώτους 6 αυχενικούς σπονδύλους πιέζονται από τα οστεόφυτα ή εμφανίζουν σπασμό μετά από κινήσεις του κεφαλιού με αποτέλεσμα να μειώνεται η αιμάτωση του εγκεφάλου. Σαν συνέπεια εμφανίζονται επεισόδια ζάλης, αυχενογενούς ιλίγγου και μερικές φορές τάση για λιποθυμία. Ιδιαίτερα εμφανίζονται τα συμπτώματα αυτά όταν συνυπάρχουν και αλλοιώσεις από τις αρτηρίες (σε καπνιστές, σε άτομα με αυξημένη χοληστερόλη κ.ά).
Μπορούμε να κατατάξουμε τις αιτίες του αυχενικού συνδρόμου σε τέσσερις γενικές κατηγορίες:
- Δισκοπάθεια κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου.
- Αρθρίτιδα των αυχενικών σπονδύλων.
- Δισκοπάθειες αυχενικών μεσοσπονδύλιων δίσκων.
- Σπασμός των μυών της περιοχής του αυχένα – από κακή στάση ή ψύξη.
Ποιες είναι οι εξετάσεις που χρειάζονται για τη διάγνωση του αυχενικού συνδρόμου;
Ο εξειδικευμένος ιατρός είναι σε θέση να καταλάβει ότι πάσχετε από αυχενικό σύνδρομο από το ιστορικό του προβλήματός σας και από την κλινική εξέταση, χωρίς να χρειαστούν άλλες εξετάσεις. Ωστόσο, για να διαπιστώσει την ακριβή εντόπιση και την έκταση του προβλήματος μπορεί να χρειαστούν εξετάσεις όπως:
- απλές ακτινογραφίες
- μαγνητική και αξονική τομογραφία
- ηλεκτρομυογράφημα
- σπινθηρογράφημα οστών
- εργαστηριακές εξετάσεις.
Πότε να πάω στον γιατρό
Όταν οι ενοχλήσεις και οι πόνοι είναι συστηματικοί, πρέπει να συμβουλευτούμε έναν ορθοπεδικό προκειμένου να διαπιστώσει πού οφείλονται τα συμπτώματα που έχουμε. Ανάλογα με τα συμπτώματα που θα του περιγράψουμε και τα ευρήματα που θα προκύψουν από την κλινική εξέταση, θα μας υποβάλει σε συμπληρωματικές διαγνωστικές εξετάσεις (π.χ. αιματολογικές εξετάσεις, ακτινογραφίες κ.λπ.). Σε ειδικές περιπτώσεις, όπου προκύπτει ένδειξη, μπορεί να προχωρήσει στη διενέργεια αξονικής τομογραφίας ή και μαγνητικής τομογραφίας. Η τελευταία, η οποία θεωρείται η πλέον προηγμένη απεικονιστική εξέταση, είναι απολύτως ακίνδυνη και παρέχει τη δυνατότητα στον γιατρό να λαμβάνει πολύ λεπτομερή απεικόνιση τόσο του σκελετού όσο και των υπόλοιπων συνδεσμικών και μυϊκών στοιχείων, αλλά και του ίδιου του νευρικού συστήματος, δηλαδή του νωτιαίου μυελού και των νωτιαίων ριζών. Αφού, λοιπόν, ολοκληρωθεί ο διαγνωστικός έλεγχος και τεθεί η τελική διάγνωση, θα χορηγηθεί και η ανάλογη θεραπεία.
Θεραπεία-αντιμεπτώπιση αυχενικού συνδρόμου
Η αντιμετώπιση κάθε περίπτωσης αυχενικού συνδρόμου εξαρτάται πάντα από την ακριβή αιτία. Απλές μορφές, όπως αυτές που οφείλονται σε μυϊκή κόπωση ή μυϊκή θλάση και διάστρεμμα, υποχωρούν με απλή φαρμακευτική αγωγή (αναλγητικά ή και αντιφλεγμονώδη) μέσα σε διάστημα ημερών ή εβδομάδων. Είναι σημαντικό σε αυτές τις περιπτώσεις να αποφεύγεται η ακινητοποίηση του αυχένα με αυχενικό κολάρο και να ενθαρρύνεται η πλήρης κινητοποίηση, καθώς αυτό έχει αποδειχθεί ότι επιταχύνει την αποκατάσταση.
Η αντιμετώπιση των μορφών του αυχενικού συνδρόμου που οφείλονται σε εκφυλιστική νόσο της σπονδυλικής στήλης είναι πιο μακροχρόνια. Βασίζεται κυρίως στη φαρμακευτική αγωγή και στη φυσικοθεραπεία, η οποία στοχεύει τόσο στη λύση του μυϊκού σπασμού που συνυπάρχει και στην κινητοποίηση όλων των αρθρώσεων της αυχενικής σπονδυλικής στήλης όσο και στην ενδυνάμωση του μυϊκού συστήματος του αυχένα και στη βελτίωση της θέσης της αυχενικής σπονδυλικής στήλης. Θα πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγονται βίαιοι χειρισμοί και άλλες βίαιες μέθοδοι κινητοποίησης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστα αποτελέσματα. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η εκφυλιστική νόσος είναι χρόνια πάθηση, που παρουσιάζεται με εξάρσεις και υφέσεις και έτσι πολλές φορές μπορεί να εμφανιστούν υποτροπές έπειτα από επιτυχή αντιμετώπιση του προβλήματος.
Σε -λίγες σχετικά- περιπτώσεις όπου το πρόβλημα οφείλεται σε πίεση νεύρου από κάποια δισκοκήλη, τη λύση δίνει η χειρουργική θεραπεία (δισκεκτομή για αποσυμπίεση του νεύρου). Πρόκειται για επέμβαση με πολύ μεγάλα ποσοστά επιτυχίας όταν εκτελείται από εξειδικευμένο χειρουργό, η οποία σήμερα γίνεται με νοσηλεία μιας μόνο ημέρας και δεν απαιτεί περαιτέρω πρόγραμμα αποκατάστασης. Στην περίπτωση αυτή η ανακούφιση από τα συμπτώματα είναι άμεση και μόνιμη. Όταν υπάρχει και πίεση του νωτιαίου μυελού (μυελοπάθεια), η χειρουργική αντιμετώπιση είναι συνήθως επείγουσα.
ΑΥΧΕΝΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ, ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ;;;
1)Αν οδηγείτε για πολλές ώρες η πλάτη του καθίσματος πρέπει να είναι σε όρθια θέση και το κεφάλι να μη γέρνει μαζί με τους ώμους προς τα εμπρός. Επίσης, πολλοί οδηγοί λανθασμένα γέρνουν προς το πλάι, έχοντας το χέρι πάνω στις ταχύτητες ή στο παράθυρο, κάτι που επιβαρύνει τον αυχένα.
2)Προσαρμόστε την καρέκλα στο γραφείο σας, την οθόνη του υπολογιστή σας, έτσι ώστε ο αυχένας και γενικώς η σπονδυλική στήλη να είναι σε ουδέτερη θέση. Η έκταση του αυχένα (όταν γυρίζει το κεφάλι μας προς τα πάνω) είναι συνήθως η στάση που ενοχλεί. Πρέπει να διατηρείται η οσφυϊκή λόρδωση. Να ακουμπάνε οι γλουτοί στην πλάτη του καθίσματος και το κεφάλι με τον αυχένα να είναι σε μία ευθεία.
3)Διακόπτετε την καθιστή θέση κάθε μία ώρα και περπατάτε για μερικά λεπτά.
4)Αποφεύγετε να στερεώνετε το τηλέφωνο ανάμεσα στο αφτί και στον ώμο σας, όταν μιλάτε.
5)Αποφεύγετε να κοιμάστε μπρούμυτα. Να χρησιμοποιείτε το κατάλληλο για εσάς μαξιλάρι. Αν χρησιμοποιείτε απλό μαξιλάρι, θα πρέπει να προσέχετε ώστε να «γεμίζει» το κενό από το αυτί μέχρι τον ώμο, γιατί όταν το τοποθετείτε από το αυτί και πάνω ο αυχένας δεν έχει τη σωστή στήριξη.
6)Ασκηθείτε τακτικά. Γυμνάστε ιδιαίτερα τους θωρακικούς μυς. Οι ασκήσεις για τον αυχένα που θα σας υποδείξει ο ειδικός είναι πολύ σημαντικές για την πρόληψη των πόνων του αυχένα και του αυχενικού συνδρόμου.
7)Σταματήστε ή ελαττώστε το κάπνισμα.
8)Να σημειώσουμε ότι η πρόληψη καλό είναι να γίνεται με τις οδηγίες ιατρού ή φυσικοθεραπευτή.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
- Πηγούνι προς τα μέσα.
Πρόκειται για μια πολύ μικρή κίνηση, κατά την οποία ο ασθενής σπρώχνει ελαφρά το πηγούνι του προς τα μέσα. Η κίνηση αυτή ενδυναμώνει τους εν τω βάθει καμπτήρες του αυχένα. Μπορεί να γίνει είτε από καθιστή θέση, είτε από ύπτια-στην τελευταία ο ασθενής πρέπει να τοποθετήσει μια διπλωμένη πετσέτα κάτω από το κεφάλι του.
- Κάμψη κι έκταση αυχένα.
Ο ασθενής εκτελεί δυο απλές κινήσεις του αυχένα, δηλαδή κατεβάζει το κεφάλι προς τα κάτω, το επαναφέρει, και το φέρνει προς τα πίσω. Οι δύο αυτές κινήσεις πρέπει να γίνονται σε μικρή τροχιά χωρίς να πιέζουν τον αυχένα και μέχρι το σημείο που δεν υπάρχει πόνος.
- Πλάγιες κάμψεις αυχένα.
Ο ασθενής φέρνει το κεφάλι του στο πλάι δεξιά και αριστερά, πάλι χωρίς να μπαίνει στον πόνο.
- Στροφές αυχένα.
Ο ασθενής στρίβει τον αυχένα του δεξιά κι αριστερά, προφυλάσσοντας τον από τον πόνο.
- Σήκωμα ώμων.
Ο ασθενής ανασηκώνει τους ώμους και τους χαλαρώνει.
- Προσαγωγή ωμοπλατών.
Οι ωμοπλάτες κι ο θώρακας μας συνδέεται άμεσα με τον αυχένα, οπότε συμβουλεύουμε τον ασθενή να πλησιάζει τις ωμοπλάτες του μεταξύ τους και να τις χαλαρώνει.
Οι ασκήσεις προοδευτικά μπορεί να γίνονται και με ήπια αντίσταση είτε με τα ίδια τα χέρια του ασθενή, είτε με τη βοήθεια πετσέτας.
ΔΙΑΤΑΣΕΙΣ
- Διάταση τραπεζοειδή.
Ο ασθενής με το ένα του χέρι πιάνει το κεφάλι του από πάνω και το τραβά προς τον ώμο του ίδιου χεριού. Έτσι, διατείνεται ο αντίθετος τραπεζοειδής μυς.
- Διάταση ανελκτήρα της ωμοπλάτης.
Ο ασθενής με τη βοήθεια του ενός χεριού του τραβά το κεφάλι προς τα κάτω και δεξιά ή αριστερά. Με αυτόν τον τρόπο διατείνεται ο αντίθετος ανελκτήρας της ωμοπλάτης μυς.
- Διάταση εκτεινόντων του αυχένα.
Με προσοχή και πολύ ήπια ο ασθενής τραβά το κεφάλι του και με τα δυο του χέρια προς τα κάτω. Έτσι, οι μύες που βρίσκονται στην πίσω πλευρά του αυχένα διατείνονται.
Οι παραπάνω ασκήσεις και διατάσεις προτείνεται να γίνονται κάθε μέρα ( 2 ή 3 φορές τη μέρα) με προσοχή και χωρίς να μπαίνουμε στα όρια του πόνου.
Ευχαριστώ για την συνεργασία τον Dr. Λαζαρίδη Π. Στέφανο, Ορθοπαιδικό χειρουργό.
