Τα λιπαρά οξέα είναι η κυριότερη μορφή διατροφικού λίπους.
Δύο είναι οι κύριες κατηγορίες λιπαρών οξέων:
- Κορεσμένα
- Ακόρεστα
Τα κορεσμένα λίπη βρίσκονται συνήθως σε ζωικές πηγές, ενώ τα ακόρεστα βρίσκονται κατά πλειοψηφία σε φυτικές.
Η αναλογία κορεσμένα/ακόρεστα θεωρείται πως πρέπει να είναι 1 προς 2.
Ακόρεστα
Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν τα μονοακόρεστα και τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, ανάλογα με το αν έχουν έναν ή περισσότερους διπλούς δεσμούς, καθώς και τα cis και trans, ανάλογα με το αν το υδρογόνο δεσμεύεται στην ίδια ή στην αντίθετη πλευρά του μορίου. Ας δούμε κάποια από αυτά.
Μονοακόρεστα
Πρόκειται για καλά λιπαρά, αφού προστατεύουν από την εμφάνιση διάφορων νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά. Η κυριότερη πηγή μονοακόρεστων λιπαρών είναι το ελαιόλαδο.
Πολυακόρεστα
Τα πολυακόρεστα αποτελούν επίσης καλής ποιότητας λιπαρά, στα οποία ανήκουν μάλιστα τα τα ω-3 και ω-6 λιπαρά. Κύριες πηγές ω-3 είναι οι ξηροί καρποί, ο λιναρόσπορος και τα λιπαρά ψάρια, ενώ ω-6 φυτικές μαργαρίνες και σπορέλαια.
Trans λιπαρά
Τα περισσότερα λιπαρά οξέα στην φύση βρίσκονται στην cis μορφή. Τα trans τα συναντάμε κυρίως σε προϊόντα με φυτικά λιπαρά τα οποία έχουν δεχθεί επεξεργασία (υδρογόνωση) και είναι τα πιο βλαβερά για την υγεία λιπαρά, αφού προκαλούν αύξηση της LDL κακής χοληστερόλης και μείωση της HDL. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για υποπροϊόν θερμικής επίδρασης στα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Συστήνεται μηδενική κατανάλωσή τους ή τουλάχιστον η λιγότερη δυνατή, γι’ αυτό δώστε την απαραίτητη προσοχή όταν διαβάζετε τις τροφικές ετικέτες ώστε να αποφεύγετε τα μερικώς υδρογονωμένα λιπαρά που στην ουσία είναι trans. Κύριες πηγές είναι τα πατατάκια, τα σφολιατοειδή, τα προϊόντα fast food κ.ά.
Κορεσμένα
Θεωρούνται 《κακά》 λιπαρά οξέα γιατί έχει βρεθεί πως σχετίζονται με διάφορες μορφές καρκίνου, καρδιοπάθειες καθώς και με την αύξηση της LDL χοληστερόλης. Κύριες πηγές τους είναι τα ζωικά λίπη αλλά και προϊόντα φυτικής προέλευσης όπως το λίπος καρύδας.
Απαραίτητα λιπαρά οξέα
Απαραίτητα είναι λιπαρά τα οποία δεν μπορεί να συνθέσει μόνος του ο οργανισμός, επομένως είναι αναγκαία η πρόσληψή τους μέσω της τροφής. Τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.
