Βασιλιάδες σε κάστρα, αριστοκράτες με γη και πλούτη και φυσικά ο λεγόμενος «όχλος» συνιστούν μερικά από τα βασικά στοιχεία ενός μεσαιωνικού σκηνικού. Αν όμως προσθέσουμε και μερικούς δράκους, μάγους, ξωτικά, νάνους και ένα σωρό άλλα μαγικά πλάσματα τότε το πράγμα αλλάζει.
Ο συνδυασμός αυτός φαντασίας και μεσαίωνα έδωσε ζωή σε ένα ξεχωριστό είδος φαντασίας, το οποίο ονομάστηκε «Μεσαιωνική Φαντασία». Ο ρομαντισμός και οι αντίξοες συνθήκες ζωής του Μεσαίωνα ενέπνευσαν πολλούς συγγραφείς, σκηνοθέτες αλλά και σχεδιαστές παιχνιδιών και συνεχίζουν να το κάνουν αμείωτα.
- Ποιος είναι όμως ο ακριβής ορισμός της Μεσαιωνικής Φαντασίας;
- Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της;
- Με ποια είδη φαντασίας «συγγενεύει»;
- Ποιες είναι μερικές από τις γνωστότερες σειρές Μεσαιωνικής Φαντασίας;
Αυτά είναι τα κυριότερα ερωτήματα τα οποία θα μας απασχολήσουν σε αυτό το άρθρο.
Μεσαιωνική Φαντασία: Ορισμός
Ως Μεσαιωνική Φαντασία ορίζουμε το υποείδος της Φαντασίας στο οποίο χαρακτηριστικά της ζωής κατά το Μεσαίωνα και φανταστικά στοιχεία (μαγικά πλάσματα, μάγοι, ξόρκια κλπ) διαπλέκονται. Το πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό υπόβαθρο των έργων μεσαιωνικής φαντασίας είναι παρόμοιο με αυτό που συναντάμε κατά τους Μεσαιωνικούς χρόνους και στο σκηνικό αυτό προστίθεται το στοιχείο της Φαντασίας (κυρίως επιρροές από το Ευρωπαϊκό Φολκλόρ).
Κύρια χαρακτηριστικά της Μεσαιωνικής Φαντασίας
- Ύπαρξη βασιλείων με την εξουσία να βρίσκεται συγκεντρωμένη στα χέρια ενός προσώπου και τη διαδοχή να γίνεται κυρίως βάσει συγγένειας (υπάρχουν βέβαια και σφετεριστές όπως ο Robert Baratheon στο Game of Thrones)
- Φεουδαρχικό σύστημα ιδιοκτησίας της γης
- Μεσαιωνικός πολεμικός εξοπλισμός ο οποίος στηρίζεται σε όπλα όπως σπαθιά, τόξα, τσεκούρια, πολιορκητικούς κριούς και τον ανάλογο ρουχισμό (πανοπλίες και περικεφαλαίες)
- Ισχυρό θρησκευτικό στοιχείο με επιρροή στην υλική και ηθική ζωή των ακολούθων
- Μετακινήσεις με άλογα, κάρα, άμαξες και μαγικά πλάσματα (όπως οι δράκοι)
- Λιγοστά βιβλία τα οποία είναι συγκεντρωμένα στα χέρια των κοινωνικά ισχυρών και άγνωστα για το λαό
- Περιορισμένη πρόσβαση στη μόρφωση και αυτή κυρίως για παιδιά των ισχυρών κοινωνικών τάξεων που διδάσκονται στο σπίτι
- Χαμηλή κοινωνική θέση γυναικών με ελάχιστες εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν όμως τον κανόνα
- Ιδεολογία της ιπποσύνης και του ευγενούς έρωτα με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Sansa στην αρχή του Game of Thrones
- Ισχυρές προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες
- Η μαγεία που είναι μεν υπαρκτή αλλά πολύ συχνά αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό, εχθρότητα, δυσπιστία και φόβο
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα κύρια στοιχεία που λαμβάνονται υπόψιν για τη δημιουργία ενός πολιτιστικού προϊόντος μεσαιωνικής φαντασίας. Ωστόσο, η μεσαιωνική φαντασία δεν συνιστά πιστή αναπαράσταση των συνθηκών ζωής κατά το Μεσαίωνα.
Με ποια είδη Φαντασίας «συγγενεύει» η Μεσαιωνική Φαντασία
Κάποια από τα είδη του Φανταστικού που σχετίζονται με την Μεσαιωνική Φαντασία είναι τα εξής:
Επική Φαντασία (Epic Fantasy)
Το Φανταστικό χαρακτηρίζεται από πολυάριθμες κατηγορίες και υποκατηγορίες, μία από τις οποίες είναι και η Μεσαιωνική Φαντασία. Πολύ κοντινός «συγγενής» της Μεσαιωνικής Φαντασίας είναι όμως και η Επική Φαντασία, κύριος εκπρόσωπος της οποίας έχει καταστεί με τα χρόνια ο Tolkien με τον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» του. Στην επική φαντασία οι ήρωες και οι καταστάσεις χαρακτηρίζονται από ηρωισμό και υψηλά ιδανικά, υπηρετώντας έναν ανώτερο σκοπό.
Υψηλή Φαντασία-Χαμηλή Φαντασία (High Fantasy– Low Fantasy)
Στην Υψηλή Φαντασία ανήκουν τα έργα στα οποία η υπόθεση εκτυλίσσεται σε έναν φανταστικό (δευτερεύοντα) κόσμο και όχι στον πραγματικό (πρωταρχικό) κόσμο με φανταστικές προσθήκες.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα Υψηλής Φαντασίας τα Lord of the Rings, Eragon, Warcraft και Chronicles of Narnia.
Αντίθετα, έργα Χαμηλής Φαντασίας εξελίσσονται στον πραγματικό κόσμο (ή σε έναν φανταστικό καθόλα όμοια με τον πραγματικό) προσθέτοντας φανταστικά στοιχεία (πχ Outlander).
Άλλα είδη:
Historical Fantasy (με φόντο το Μεσαίωνα εννοείται)
Dark Fantasy (εδώ υπάρχει και το στοιχείο του τρόμου)
Γνωστότερες σειρές Μεσαιωνικής Φαντασίας
Αν και έχουν ήδη αναφερθεί μερικά από τα πιο γνωστά έργα Μεσαιωνικής Φαντασίας σε προηγούμενα μέρη, υπάρχουν και άλλα που αξίζει να αναφέρουμε:
Σειρές:
Lord of the Rings (αναμένεται)
Beowulf: Return to the Shieldlands
Παρότι ήδη υπάρχουν σειρές, ταινίες και βιβλία Μεσαιωνικής Φαντασίας και η ζήτηση είναι πολύ μεγάλη, εμείς πάντα αναμένουμε την επόμενη ιστορία που θα μας καθηλώσει…
Φυσικά μπορούμε να τη δημιουργήσουμε και εμείς οι ίδιοι!
