Από τους 40.000 άντρες που υπηρέτησαν στα γερμανικά υποβρύχια κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι 30.000 δεν επέστρεψαν ποτέ…
Das Boot: Το βιβλίο, η ταινία, η σειρά
Το 1973 ο Lothar-Günther Buchheim εξέδωσε το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημά του με τίτλο Das Boot, το οποίο βασίζεται στις εμπειρίες του ως πολεμικός ανταποκριτής σε υποβρύχια U-boat. Οι σημειώσεις που κράτησε από τις εμπειρίες του στο υποβρύχιο U-96 και το υποβρύχιο U-309 κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αποτέλεσαν το υλικό πάνω στο οποίο βασίστηκε η συγγραφή του βιβλίου, καθιστώντας το ένα από τα πλέον αξιόπιστα και αναλυτικά ως προς την περιγραφή των πολεμικών διαδικασιών βιβλία που μπορεί κανείς να διαβάσει.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1981, η ιστορία του γερμανικού U-boat που ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1941 την περιπολία του προς άγρα βρετανικών πλοίων ανεφοδιασμού μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη. Η ταινία Das Boot έχει έκτοτε υμνηθεί ως ένα από τα καλύτερα πολεμικά δράματα, όπου ζωντανεύει με ανατριχιαστική λεπτομέρεια η λειτουργία αυτών των πολεμικών μηχανών και των ανθρώπων που τα επάνδρωναν. Το 2018 η ιστορία του Das Boot συνεχίζεται στη μικρή οθόνη βασισμένη στο βιβλίο του Buchheim με τίτλο Die Festung, ζωντανεύοντας γεγονότα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου σε στεριά και θάλασσα μέσα σε τέσσερις (4) κύκλους που πολύ πιθανό να συνεχιστούν.
Ο αγώνας στη θάλασσα κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
Οι πολεμικές επιχειρήσεις στον Ατλαντικό ωκεανό ανάμεσα στους Συμμάχους και τις Δυνάμεις του Άξονα διήρκεσαν από το 1939 έως την κατάρρευση του ναζιστικού καθεστώτος το 1945, καθιστώντας τη «Μάχη του Ατλαντικού» τη μακροβιότερη μάχη κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σε αυτόν τον πόλεμο ξεχώρισαν κυρίως οι υποβρύχιες συγκρούσεις για την κατάκτηση και ανακατάληψη καίριων λιμανιών. Οι ναυμαχίες που έλαβαν χώρα στον Ατλαντικό ωκεανό μπορεί να μην ήταν τόσο μεγάλης εμβέλειας όσο εκείνες στον Ειρηνικό, όμως διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο. Κι αυτό γιατί κατά τη Μάχη του Ατλαντικού το Γερμανικό Πολεμικό Ναυτικό (Kriegsmarine) επιδόθηκε στην υποβρύχια (κυρίως) εξουδετέρωση νηοπομπών από τις Η.Π.Α. προς το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σοβιετική Ένωση.
Η υποβρύχια τεχνολογία του Γ΄ Ράιχ
Η Γερμανία υπό την εξουσία του Χίτλερ επένδυσε ιδιαιτέρως στην ανάπτυξη της πολεμικής τεχνολογίας. Τα U-boat (παραφθορά του γερμανικού U-boot από τη λέξη Unterseeboot που σημαίνει υποβρύχιο) διέσχιζαν τον Ατλαντικό συνιστώντας ένα ισχυρό όπλο τόσο για άμυνα όσο και επίθεση. Σε σύγκριση με εκείνα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου τα γερμανικά υποβρύχια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου διέθεταν ενισχυμένο σύστημα εκτόξευσης τορπιλών και εξελιγμένη τεχνολογία.
Das Boot: Πορείες παράλληλες που συναντώνται
Η σειρά Das Boot αποφεύγει να μας κλείσει μέσα σε ένα υποβρύχιο όπως συμβαίνει με την ταινία. Ξεκινά να αφηγείται δύο (2) ιστορίες που σε αρκετά σημεία συναντώνται. Η μία ιστορία ακολουθεί τα U-boat, όπου παρακολουθούμε τις επιχειρήσεις των γερμανικών υποβρυχίων κυρίως μέσα από τα πρόσωπα του διοικητή Klaus Hoffman και του ανώτερου υπολοχαγού Robert Ehrenberg. Οι σκηνές που εκτυλίσσονται τόσο στο εσωτερικό όσο και το εξωτερικό των υποβρυχίων είναι καλογραμμένες και κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον, χωρίς να δημιουργούν κάποια αίσθηση κλειστοφοβίας. Οι διάλογοι, όπως και στην ταινία, βρίθουν τεχνολογικών λεπτομερειών οι οποίες δίνουν αυτόν τον τόσο ξεχωριστό χαρακτήρα και δημιουργούν την αίσθηση πως εκείνη τη στιγμή βρισκόμαστε μέσα στο υποβρύχιο συμπάσχοντας με τους χαρακτήρες, με την αγωνία, το φόβο αλλά και τα όνειρά τους.
Η δεύτερη ιστορία εξελίσσεται παράλληλα και λαμβάνει χώρα στη στεριά με τη δράση προσώπων που σχετίζονται συγγενικά ή με άλλον τρόπο με τους χαρακτήρες που δρουν στα υποβρύχια. Από τον πράκτορα της Γκεστάπο Hagen Forster και το ολοκαύτωμα των Εβραίων μέχρι την οικογένεια Hoffman και τη γαλλική αντίσταση, το Das Boot ζωντανεύει ιστορίες ανθρώπων μέσα στη δίνη του πλέον καταστροφικού πολέμου. Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στην παρουσίαση της οπτικής των Γερμανών, κυρίως για να καταδειχθεί το γεγονός ότι δεν ήταν όλοι οι Γερμανοί ένθερμοι οπαδοί του ναζισμού, αλλά και στους ποικίλους τρόπους με τους οποίους επηρεάστηκε η ζωή των ανθρώπων από το διαρκή φόβο, την ανασφάλεια και (φυσικά)… την απώλεια.
Extra info και τελικές σκέψεις
Το Das Boot έρχεται να συμβάλει με τον δικό του τρόπο στην αποδόμηση του μίσους και στην ενίσχυση της θεώρησης του πολέμου ως ενός κακού που μπορεί να προβάλλεται ως «αναγκαίο» αλλά που στην πραγματικότητα εξυπηρετεί τα συμφέροντα λίγων καταστρέφοντας τις ζωές πολλών.
Η σειρά έχει προχωρήσει αρκετά πέρα από την ταινία, κρατώντας μεν τον βασικό κορμό αλλά προσθέτοντας περισσότερα πρόσωπα και αναπτύσσοντας παράλληλες ιστορίες που διαπλέκονται και συναντώνται. Ανάμεσα σε άλλα ξεχωρίσαμε τις εξής ενδιαφέρουσες πληροφορίες:
- Η παραγωγή είναι της Bavaria Film στο Μόναχο της Γερμανίας, όπως και της ταινίας του 1981.
- Το κόστος των γυρισμάτων της πρώτης σεζόν υπολογίζεται στα 33 εκατομμύρια ευρώ.
- Στους τέσσερις κύκλους της σειράς ακούμε Γερμανικά, Γαλλικά, Αγγλικά, Πορτογαλικά και Ιταλικά, με την παραγωγή να προσέχει ιδιαιτέρως τους διαλόγους.
- Το Das Boot κέρδισε το βραβείο καλύτερης μουσικής σε ξένη τηλεοπτική σειρά το 2022 για την 3η σεζόν του.
- Το σκηνικό για το εσωτερικό του υποβρυχίου κατασκευάστηκε στην Πράγα, στα στούντιο Barrandov. Έχει 45 μέτρα μήκος, 5 μέτρα πλάτος και 235 τετραγωνικά μέτρα εμβαδό. Επίσης, μιμείται την κίνηση ενός πραγματικού υποβρυχίου!
Επίλογος
Ανταρσίες, δεισιδαιμονίες, εμμονές τύπου καπετάνιος Αχαάβ, κλειστοφοβικά σκηνικά και πολλά άλλα υπόσχεται και παραδίδει το Das Boot. Λάβετε θέσεις κι ετοιμαστείτε για καταστάσεις… Συναγερμού!
