Πώς πέρασαν 12 μήνες lockdown στην ελληνική τηλεόραση και ποιος ήταν ο ρόλος της μέσα στην πανδημία;
1 χρόνος lockdown;
Ω ναι, η θλιβερή αυτή επέτειος είναι πια γεγονός. Αυτό που από τις πρώτες μέρες του περσινού lockdown λέγαμε για πλάκα κρύβοντας την ελπίδα ότι θα διαψευστούμε, έφτασε. Είμαστε 12 μήνες σε lockdown. Τώρα θα μου πεις όμως «τι εννοείς lockdown»; Προφανώς και δεν έχω απάντηση, γιατί προφανώς δεν έχω καταλάβει τι εννοούν και αυτοί που τα αποφασίζουν. Εξ όσων θυμάμαι έχουμε περάσει από σκληρό, ολικό, καθολικό και μερικό…αλλά μην μου πείτε να τα μετρήσω! Ούτε αυτό έχω καταλάβει πώς γίνεται. Ας συμφωνήσουμε λοιπόν μεταξύ μας ότι ως lockdown θα ορίσουμε την κατάσταση που ζούμε από τον περασμένο Μάρτιο. Την κατάσταση όπου σχολεία, εμπόριο και εστίαση δεν λειτουργούν καθόλου ή λειτουργούν με περιορισμούς.
Οι σύμμαχοι του lockdown
Όπως αποδείχθηκε λοιπόν από όλους αυτούς τους μήνες, η συνθήκη αυτή που μας κρατούσε πολλές ώρες στο σπίτι, είχε διάφορες εκφάνσεις, ανυπόφορες στιγμές, ανία αλλά είχε και συμμάχους. Ένας από αυτούς ήταν και η ελληνική τηλεόραση, ειδικά για τους μη έχοντες πρόσβαση σε πλατφόρμες τύπου Netflix. Και μη βιαστείτε να ρωτήσετε ποιοι είναι αυτοί. Σκεφτείτε ότι εκτός από όσους δεν ήθελαν ή δεν μπορούσαν να πληρώσουν συνδρομή, υπήρχαν και υπάρχουν άνθρωποι, συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας, που δεν είναι χρήστες ούτε καν του διαδικτύου ή που ακόμα κι αν είναι, δεν φτάνουν στο σημείο να μπορούν να χρησιμοποιήσουν το Netflix.
Οι βασικοί μας σύμμαχοι εν ολίγοις ήταν Netflix και TIK TOK για τη νεολαία, Άκης Πετρετζίκης και ελληνική τηλεόραση για όλη την οικογένεια. Σε αντίθεση με τους άλλους όμως, η ελληνική τηλεόραση δεν ήταν εξ αρχής σύμμαχος μας.
Εν αρχή ήταν…ο Τσίοδρας!
Κάθε απόγευμα στις έξι, όλοι μπροστά στις οθόνες για να ακούσουμε τον Τσίοδρα και τον Χαρδαλιά. Στο άκουσμα 30 (!) κρουσμάτων και 2 θανάτων, παγώναμε! Ήρθε το τέλος! Σήμερα απλά γελάμε. Γενικά. Αλλά και με αυτούς τους αριθμούς.
Τις πρώτες μέρες, για να μην πω μήνες, η ελληνική τηλεόραση είχε γίνει ένα ατέλειωτο δελτίο ειδήσεων. Τι σημαίνει πανδημία, τι είναι ο νέος ιός, τι πρέπει να προσέχουμε και πολλά άλλα. Ας μην τα θυμηθούμε τώρα γιατί… «θα μελαγχολήσω κι υστέρα εγώ πώς θα συνεχίσω;» που λέει και η Καιτούλα η Γαρμπή. Υπήρχαν ευτυχώς και λίγες ανάσες. Αυτές ήταν κυρίως οι εκπομπές που ήταν μπροστά στα γυρίσματα και είχαν καινούρια επεισόδια όπως το Ρουκ Ζουκ, το Masterchef και οι Άγριες Μέλισσες. Ωστόσο αυτό το «δεν έχει και τίποτα να δούμε» είχε γίνει καραμέλα στο στόμα πολλών. Κι αν προ καραντίνας, ήταν λίγο υπερβολικό ή ήταν θέμα προτιμήσεων, τώρα ήταν πιο αληθινό. Και εξηγούμαι.
Οι «ψυχαγωγικές» εκπομπές
Οι ψυχαγωγικές εκπομπές είχαν εξαφανιστεί εντελώς στην αρχή του lockdown. Είχαν γίνει κι αυτές ενημερωτικές εξ ολοκλήρου ή είχαν διακόψει την προβολή τους. Οι παρουσιαστές ήταν αμήχανοι και ταυτόχρονα ένιωθαν μια αίσθηση ευθύνης προς το κοινό. Το πρώτο πρόσωπο της ελληνικής τηλεόρασης που προσβλήθηκε από τον κορωνοϊό ήταν η Φαίη Σκορδά. Τα πρωτόκολλα επέβαλαν όσοι είχαν έρθει σε επαφή μαζί της να μείνουν σε καραντίνα για 2 εβδομάδες. Και κάπως έτσι μπήκε σε lockdown και η ίδια η ψυχαγωγία στην ελληνική τηλεόραση.
Νομίζω το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν το Καλό Μεσημεράκι. Ακριβώς επειδή δεν μπορούσε να γίνει ενημερωτικό άλλα ούτε να διατηρήσει το χαρακτήρα του και να είναι ταιριαστό με την κατάσταση, έμεινε εκτός πάνω από ένα μήνα! Ακόμα κι όταν επέστρεψε, είχε κοινό μόνο μέσω Skype με αποτέλεσμα να ψάχνει για πολλές μέρες να βρει το ρυθμό του. Και το διαθέσιμο προς σχολιασμό υλικό προφανώς δεν ήταν πολύ. Το σκηνικό είχε αναπροσαρμοστεί για να θυμίζει σπίτι. Ο Νίκος Μουτσινάς έλυνε ερωτικά προβλήματα μέσα από μία μπανιέρα φορώντας πετσέτα στο κεφάλι και μπουρνούζι. Η Βάνια (κατά κόσμον Ματίνα Νικολάου), προκειμένου να «δώσει» τη Χρυσή τηλεόραση φορούσε ένα μεγάλο μπλε γάντι, για να μην έρθει σε άμεση επαφή με τον Νίκο που έπρεπε να την πιάσει και να την περιστρέψει. Ο καημένος ο Πέτρος, ο τραγουδιστής των Alcatrash, τραγουδούσε μέσα από έναν τηλεφωνικό θάλαμο. Ειρωνία: ο θάλαμος αυτός δύο μήνες νωρίτερα ήταν μέρος ενός παιχνιδιού στο οποίο όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούσαν να στριμωχτούν μέσα του!
Ριάλιτι παιχνίδια
Σε αντίθεση με τις περισσότερες εκπομπές, το κομμάτι της «ψυχαγωγίας» που έμεινε σχεδόν αλώβητο μέσα στο lockdown ήταν τα ριάλιτι. Τώρα θα μου πεις «ποια ψυχαγωγία;». Και θα συμφωνήσω μαζί σου. Αλλά δεν θα την ανοίξω τη συζήτηση τώρα.
Θυμάμαι λοιπόν ότι αρχικά υπήρξαν ριάλιτι όπως το Masterchef που κατάφεραν να ολοκληρωθούν έγκαιρα προσαρμόζοντας τα γυρίσματά τους στις νέες συνθήκες. Άλλα, όπως το My Style Rocks και το Your Face Sounds Familiar διεκόπησαν και πήραν χρόνο από την νέα σεζόν. Η λίστα με όσα ριάλιτι είδαμε τους 12 αυτούς μήνες είναι μεγάλη και ευτυχώς ο Δημήτρης μας την έχει έτοιμη.
Η καταλληλότερη στιγμή για να μπεις σε ριάλιτι.
΄Οπως είπα δεν θα ανοίξω τη συζήτηση για το πώς και το γιατί μονοπωλούν τα τηλεοπτικά προγράμματα. Θα σταθώ όμως σε δύο σημεία που μου είχαν κάνει εντύπωση στην αρχή του lockdown.
Αρχικά ήταν μία σκέψη που μου είχε καρφωθεί στο μυαλό. Μα πόσο “τυχεροί” ήταν πια αυτοί οι παίκτες που μπήκαν ΤΩΡΑ στα παιχνίδια; Εφόσον είχαν αποφασίσει να συμμετάσχουν σε κάτι τέτοιο (δε θα σχολιάσω την απόφασή τους), δεν υπήρχε πιο κατάλληλη στιγμή! Είχαν επιλεγεί για να ζουν σε ένα σπίτι, σε ένα προστατευμένο περιβάλλον και παράλληλα να βγάζουν χρήματα και να χτίζουν το μέλλον τους. Είτε επρόκειτο για τα μοντέλα του GNTM που έκαναν φωτογραφίσεις τη στιγμή που οι δουλειές έξω ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Είτε ήταν μάγειρες που έδειχναν δυνατότητες και χαρακτήρες που θα τους άνοιγαν πόρτες, όταν και η εστίαση ανοίξει τις δικές της. Είτε ήταν επίδοξα κορίτσια που διεκδικούσαν τον Bachelor. Είτε ήταν παίκτες που μπήκαν κάπου απλά για να γίνουν γνωστοί. Όποιος κι αν ήταν ο στόχος τους, δεν υπήρχε καλύτερη στιγμή από το lockdown για να μπουν σε ένα τέτοιο παιχνίδι! Όταν έξω όλα ήταν νεκρά, αυτοί εκμεταλλεύτηκαν το χρόνο και τις δυνατότητες της παραγωγής.
Και αυτό το αποδεικνύει μια ανάρτηση που είχα κρατήσει από τις αρχές του lockdown. Ήταν ένα post του Cain (κατά κόσμον Θανάση Σαμαρά) το οποίο ανέβηκε στις 13/3/2020. «Θα βγούνε οι παίκτες του Masterchef μετά από δυο μήνες από το σπίτι, θα μας βρούνε όλους νεκρούς, θα ξαναχτίσουν τον πολιτισμό και για 2.000 χρόνια θα προσκυνάμε ένα μπλέντερ και μία προτομή του Κουτσόπουλου». Ένα post-apocalyptic σκηνικό που ήταν περισσότερο πιθανό από κάθε άλλη φορά!
Τηλε-εκπαίδευση
Και κάπου εκεί ξεπρόβαλε η τηλε-εκπαίδευση! Στην κρατική τηλεόραση και από νωρίς το πρωί. Η τηλε- εκδοχή του «Γλώσσα, Γλώσσα, Μαθηματικά», δεν ήταν τίποτα άλλο από γυρισμένα βίντεο με δασκάλους που παρέδιδαν μάθημα εξ αποστάσεως. Τα επιρρήματα της ελληνικής στη Γ’ Δημοτικού. Πράξεις με κλάσματα στην Ε’ Δημοτικού. Δευτερεύουσες προτάσεις στη ΣΤ’ Δημοτικού και πάει λέγοντας. Εννοείται πως αν άνοιγες την τηλεόραση και έπεφτες πάνω σε κάποιο μάθημα, έμενες για λίγο να χαζέψεις, και μόλις συνειδητοποιούσες ότι δεν θυμόσουν ούτε τα μισά, άλλαζες κανάλι. Εγώ θα σου βάλω ένα βίντεο Γυμναστικής Α’ και Β’ δημοτικού για να μην έχουμε τέτοια προβλήματα!
Σε αυτήν την ενότητα δεν μπορώ να μην συμπεριλάβω και τη Γυμναστική από σπίτι του Mega! Αναβιώνοντας μια παλιά τακτική της ελληνικής τηλεόρασης, το Mega αποφάσισε να σηκώσει τους τηλεθεατές από τους καναπέδες και να τους γυμνάσει! Εν καιρώ lockdown επιστράτευσε τη Ζωή Δημητράκου, για να μας γυμνάσει στο σπίτι χωρίς εξοπλισμό αλλά με κοντάρια, καρέκλες και κατσαρόλες! Γιατί δε μας έφτανε το 6… Τώρα που δεν φαίνεται να υπάρχει άνθρωπος που να μένει σπίτι, η εκπομπή ολοκληρώθηκε. Άντε να δω πως θα βγούμε στις παραλίες φέτος…
Η φετινή σεζόν
Φέτος τα πράγματα είναι λίγο καλύτερα. Ο Σεπτέμβριος βρήκε τα κανάλια περισσότερο έτοιμα. Σίγουρα περισσότερο από την κυβέρνηση. Τα προγράμματα που βγήκαν στον αέρα ήταν εξ αρχής προσαρμοσμένα σε συγκεκριμένες συνθήκες και πρωτόκολλα. Κοινό δεν υπάρχει στο στούντιο καμίας εκπομπή. Τα γυρίσματα γίνονται με το λιγότερο δυνατό προσωπικό. Οι σκηνές των σειρών γράφτηκαν έτσι ώστε να περιλαμβάνουν όσο το δυνατόν λιγότερους ηθοποιούς. Τέλος οι χειραψίες και οι πολλοί καλεσμένοι στο στούντιο. Φυσικά μάσκες και αντισηπτικά όταν δεν γράφουν οι κάμερες. Και φυσικά παρουσιαστές, ηθοποιοί και συντελεστές με έναν στυλεό (αυτή την μακριά μπατονέτα ξέρετε) στη μύτη κάθε μέρα.
Η νέα σεζόν λοιπόν βγήκε στο αέρα με μία νότα αισιοδοξίας, τολμώ να πω. Υπήρξαν νέες εκπομπές και νέα πρόσωπα, τηλεπαιχνίδια, και συνέχεια σε αγαπημένα προγράμματα. Αν και η καραμέλα «δεν έχει και τίποτα να δούμε» συνεχίζει να αναμασάται. Ναι τα χαμηλής αισθητικής και όχι μόνο αξίας προγράμματα και η αναπαραγωγή τους μονοπωλούν τον τηλεοπτικό χρόνο. Την ίδια στιγμή όμως βλέπουμε έναν επαναπροσδιορισμό της κρατικής τηλεόρασης και νέα πρόσωπα που έχουν λόγο να βρίσκονται στην τηλεόραση όπως η αγαπημένη μου Δανάη Μπάρκα. Βλέπουμε εκπομπές όπως το Ράδιο Αρβύλα που ήρθαν ως παυσίπονο για την κατάσταση που ζούμε, χωρίς να την αγνοούν, και άλλες όπως το Καλό Μεσημεράκι που συνειδητά προσπαθούν να ξεφύγουν από την πραγματικότητα και ταυτόχρονα να στηρίξουν το μικρόκοσμο της ελληνικής τηλεόρασης και του καναλιού τους. Και φυσικά να μην ξεχνάμε τις πρωινό-μεσημεριανές εκπομπές, καθημερινών και Σαββατοκύριακου, που σήκωσαν το βάρος των καταγγελιών βίας και κακοποίησης, όπως εξηγεί σε άρθρο της η Κατερίνα Φασσέα.
Είναι όλα τόσο ρόδινα;
Φυσικά και όλα αυτά γίνονται εν μέσω ανακοινώσεων νέων μέτρων και σπανιότερα ανακοινώσεων άρσης τους. Εν μέσω διαγγελμάτων και τρομοκρατικών ρεπορτάζ. Εν μέσω συνταρακτικών κοινωνικών και πολιτικών γεγονότων. Εν μέσω ψήφισης νομοσχεδίων που καταπατούν βασικά δικαιώματα. Εν μέσω εξαφάνισης εργασιακών δικαιωμάτων και στοιχειωδών συνθηκών εργασίας. Εν μέσω… εν μέσω… εν μέσω…
Όταν κάποια στιγμή το lockdown αρθεί πλήρως, είναι κοινό μυστικό ότι θα βρεθούμε ενώπιον μίας καινούριας πραγματικότητας. Πιθανόν δύσκολης πραγματικότητας. Όμως όπως και τώρα έτσι και τότε, η προσωπική αντιμετώπιση αυτής της πραγματικότητας που θα έχει ο καθένας θα είναι θέμα οπτικής. Όπως συμβαίνει και με την αντιμετώπιση της ελληνικής τηλεόρασης που έχει ο καθένας μας ως τηλεθεατής.
Είναι θέμα του καθενός αν θα επιλέξει να φανατιστεί με τους Κόκκινους και τους Μπλε στο Survivor. Εάν παραβλέψει και ανεχτεί τον υποβιβασμό της γυναίκας στο Bachelor. Εάν αποφασίσει να κρατήσει μόνο το πώς να φτιάξει έναν σωστό πουρέ από το Masterchef και να μην εκνευριστεί με τις συμπεριφορές των παικτών. Εάν απλά θαυμάσει το χιούμορ και το ταλέντο του Μουτσινά στο σχόλιο και δεν μείνει τόσο στο συχνά παραπλανητικό περιεχόμενο. Είναι όλα θέμα οπτικής.
Εάν αυτή τη στιγμή βυθιστούμε στο ζόφος των ειδήσεων και του περιορισμού η έξοδος από αυτά θα είναι πιο δύσκολη. Αντίθετα, εάν προετοιμαστούμε ατομικά και συλλογικά για πράγματα που ΞΕΡΟΥΜΕ και όχι για πράγματα που ΕΚΤΙΜΟΥΜΕ ότι θα συμβούν, η προσαρμογή θα είναι πιο εύκολη. Ίσως βρεθούμε πιο έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις. Ίσως η ίδια η κοινωνία έχει καταφέρει να ξεπεράσει γνωστές αγκυλώσεις και βγει σοφότερη. Αυτή είναι η ελπίδα.
Μια ευχάριστη κατακλείδα
Και επειδή το βάρυνα πολύ στο τέλος θα σας αφήσω με ένα χαρούμενο τραγούδι των Alcatrash και του Fipster για τον 1 χρόνο lockdown, μιας και αναφερθήκαμε στην εκπομπή που συμμετέχουν. Ευχάριστο, χαριτωμένο και με πολύ πιασάρικο ρυθμό. Και με περιεχόμενο που μας εκφράζει σίγουρα!
