Η στοιχειωμένη Ιαπωνία του Λευκάδιου Χερν

Πηγή εικόνας: www.irishtimes.com

Η συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Καϊντάν» (1904) είναι ο πιο γνωστός τόμος του ελληνικής καταγωγής Λευκάδιου Χερν και ταυτόχρονα μια από τις πιο γνωστές συλλογές ιστοριών με φαντάσματα από την Ιαπωνία όλων των εποχών. Ο όρος καϊντάν περιγράφει ολόκληρο το είδος όπου ανήκουν οι υπερφυσικές αυτές ιστορίες, οι περισσότερες από τις οποίες εμπεριέχουν φαντάσματα ή μυθικά πλάσματα και είναι γραμμένες κατά την περίοδο Έντο (1603-1867). Ο Λευκάδιος Χερν γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1850, μεγάλωσε στην Ιρλανδία και την Αγγλία, ύστερα μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες και έπειτα από μια σύντομη παραμονή στη Μαρτινίκα, πήγε στην Ιαπωνία όπου και εγκαταστάθηκε ως το τέλος της ζωής του. Για τους Ιάπωνες, ο Χερν έχει μείνει στην ιστορία ως ο «ξένος» που κατανόησε σε βάθος την ιαπωνική κουλτούρα.

Χερν
Πηγή εικόνας: publicdomainreview.org

Οι ιστορίες φαντασμάτων κατέχουν σημαντική θέση στη μυθολογία των ασιατικών λαών. Στην Ιαπωνία, οι ιστορίες καϊντάν προέρχονται από μια «συνομιλία» μεταξύ της ιαπωνικής λαογραφίας, του Βουδισμού και της Σίντο. Τα φαντάσματα έχουν συνήθως δαιμονικά ή εκδικητικά χαρακτηριστικά και στις ιστορίες αυτές είναι έντονος ο δυϊσμός μεταξύ καλού και κακού. Αυτό έχει σχέση με το φεουδαρχικό καθεστώς της κοινωνίας την εποχή που γράφτηκαν, αλλά και με τη λαϊκή «δίψα» για δικαιοσύνη. Το 1808, το κράτος ψήφισε νόμο που απαγόρευε τις ιστορίες καϊντάν.

Χερν
Πηγή εικόνας: www.pinterest.com

Ο Λευκάδιος Χερν μεταφράζει πολλές φορές κατά γράμμα τις παραδοσιακές αυτές ιστορίες, αλλά φαίνεται να έχει έντονα στο νου του την αρνητική επιρροή της Δύσης επάνω στην ιαπωνική κουλτούρα. Αυτό αποτυπώνεται ξεκάθαρα στην ιστορία «Χόραϊ», όπου η ομώνυμη χώρα από τη μυθολογία, ένας τόπος στον οποίο κυριαρχεί η ομόνοια και η σύμπνοια, λόγω της ατμόσφαιράς της που αποτελείται από εκατομμύρια ψυχές, αρχίζει σιγά-σιγά να χάνει τη μαγεία της εξαιτίας κάποιων ανέμων που έρχονται από τη Δύση.

Χερν
Πηγή εικόνας: www.baxleystamps.com

Πολλές από τις ιστορίες που συμπεριλαμβάνονται στη συλλογή του Χερν είναι αξιοσημείωτες. Στην «Ιστορία του Νίμι-Νάσι-Χόιτσι» περιγράφεται η εμπειρία του χαρακτήρα, όταν αυτός βλέπει τα φαντάσματα των πεσόντων της ναυμαχίας της Νταν-Νο-Ούρα, ενώ στη «Διπλωματία» ένας σαμουράι θανατώνει έναν παραβάτη του νόμου και για να ξεφύγει από την εκδίκηση του κομμένου του κεφαλιού, τον ξεγελάει και τον βάζει να ορκιστεί πως μπορεί να επιστέψει από τον κόσμο των νεκρών, αλλά όχι ότι θα πάρει εκδίκηση για τον άδικο χαμό του. Στην ιστορία «Τζικινίκι», ένας ερημίτης φανερώνεται σε έναν ιερέα ως ένα ανθρωποφάγο στοιχειό και στη «Μούτζινα», ένας περαστικός βλέπει το κενό από χαρακτηριστικά πρόσωπο ενός δαιμονίου. Στην ιστορία «Ρόκουρο-Κούμπι», ένας μοναχός πέφτει θύμα των ομώνυμων μυθικών πλασμάτων, που μπορούν να τεντώσουν τους λαιμούς τους σε μεγάλο μήκος και τρέφονται από ανθρώπινο αίμα και στη «Γιούκι-Όννα» η «γυναίκα του χιονιού» ερωτεύεται ένα θνητό και τον παρακολουθεί σε όλη του τη ζωή, ώστε εκείνος να μην αποκαλύψει ποτέ το μυστικό της.

Advertising

Advertisements
Ad 14
Στιγμιότυπο από την κινηματογραφική μεταφορά του Μ. Κομπαγιάσι, «Καϊντάν» (1964). Πηγή εικόνας: filmforum.org

Δείτε το trailer της ταινίας εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=YadApPG8W7Q

Η επιρροή των ιστοριών του Λευκάδιου Χερν έχει αφήσει το σημάδι της και στον κινηματογράφο. Από το «Καϊντάν» (1964) του Μασάκι Κομπαγιάσι και το «Κουρονέκο» (1968) του Κανετό Σιντό, ως το «Ringu» (1999) και το «Ju-On» (2002), η φήμη των ιστοριών με φαντάσματα έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο και η απήχησή τους έχει αποδειχτεί αειθαλής. Η συλλογή «Καϊντάν» είναι μια από τις καλύτερες για να έρθει κανείς σε μια πρώτη επαφή με τον πλούσιο αυτό μυθολογικό κόσμο από τη μακρινή Ιαπωνία.

Ο Γιώργος Δήμος γεννήθηκε το 1993 στην Αθήνα. Σπούδασε Δημιουργική Γραφή και Φιλοσοφία στο Pratt Institute, στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, όπου και έζησε για 8 χρόνια. Το 2019 επέστρεψε στην Ελλάδα και από τότε εκδίδει συστηματικά άρθρα σε περιοδικά, κυρίως σχετικά με τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία και τη φωτογραφία. Είναι μέλος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων για την Ανεξαρτησία και τη Διαφάνεια των ΜΜΕ.

Περισσότερα από τη στήλη: Βιβλίο

Βιβλίο

Αν Μπροντέ: Η ξεχασμένη Μπροντέ και το αριστούργημά της

  Η Αν Μπροντέ, η ξεχασμένη αδελφή της διάσημης λογοτεχνικής οικογένειας, σπάνια βρίσκεται στο προσκήνιο.…

Βιβλίο

1η Σεπτεμβρίου: Η επιστροφή στο Hogwarts και η μαγεία των 7 βιβλίων του Harry Potter

Κάθε 1η Σεπτεμβρίου, όσοι μεγαλώσαμε με τον Harry Potter νιώθουμε πως κάτι αλλάζει μέσα μας.…

Βιβλίο

Να με ξεχνάς: Ένα μυθιστόρημα μιας ιστορίας που δεν ξεχάστηκε ποτέ

  Το «να με ξεχνάς» είναι το νέο μυθιστόρημα της Ειρήνης Βαρδάκη, που κυκλοφορεί από…

Βιβλίο

Για δάκρυα και για αγίους

Ανέκαθεν χιλιοδοξασμένα τα δάκρυα των αγίων -αν και, μπροστά στα δάκρυα των ανθρώπων, πόσο μπορούν…

Βιβλίο

Βιβλία και Σεπτέμβρης: οι καλύτερες προτάσεις για τις φθινοπωρινές μέρες

  Βιβλία και Σεπτέμβρης: δυο λέξεις που φέρνουν αμέσως εικόνες ζεστασιάς και γαλήνης. Ο Σεπτέμβρης…

Βιβλίο

«Ο Αυτοκράτορας της Χαράς»: Το κατακερματισμένο Αμερικανικό Όνειρο του Ocean Vuong

Ο βιετναμέζικης καταγωγής ποιητής και συγγραφέας Ocean Vuong έσκασε σαν κομήτης στο παγκόσμιο λογοτεχνικό στερέωμα…

Βιβλίο

Λογοτεχνία και Noir Αισθητική

Μια ενοχική απόλαυση Σκοτεινή ατμόσφαιρα, μοιραίες γυναίκες, κυνικοί ήρωες, κοινωνική διαφθορά, ηθική ασάφεια, είναι λίγα…