Σαρλ Πιερ Μπωντλαίρ, Η ομορφιά στην οδύνη

Ένας πρωτεργάτης του Γαλλικού Συμβολισμού 

Ο Σάρλ Πιέρ Μπωντλαίρ γεννήθηκε στο Παρίσι την 9η Απριλίου τoυ 1821. Υπήρξε ποιητής, μεταφραστής και κριτικός τέχνης, ένας
πρωτεργάτης του γαλλικού συμβολισμού που σημάδεψε την παγκόσμια λογοτεχνία. Γνωστός στο ευρύ κοινό ως «καταραμένος», προσπάθησε να φωτίσει στο σκοτεινό μυαλό του τα δύσβατα μονοπάτια της ζωής μέσα από την τέχνη. Το 1857 εξέδωσε την ποιητική συλλογή Άνθη του Κακού, που όπως είπε ο Ουγκώ έφερε ένα νέο ρίγος στην γαλλική ποίηση. Σε αυτά τα ποιήματα ο Μπωντλαίρ αναζητά την τέλεια αρμονία του στίχου σε αντίθεση με την ρομαντική ποίηση της εποχής.

Ανηφορικός δρόμος ζωής και πνεύματος 

Kοντά στο τέλος του 19ου αιώνα τα μικρά περιοδικά, που δεν ήταν του κατεστημένου και κατευθυνόμενα , ξεκίνησαν να βλέπουν το έργο του πιο καθαρά και να τον απελευθερώνουν από το μύθο της απόστασης μεταξύ των άλλων ποιητών. Η καθιέρωση του Μπωντλαίρ δεν επήλθε μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα. Μέχρι το τέλος του δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου η δουλεία του ανθολογήθηκε και διδάχτηκε στα σχολεία. Η ποίηση του Μπωντλαίρ ξεπέρασε την αποδοχή του κοινού και από την άλλη τις συνηθισμένες γηραιές γραφές κατά κοινή παραδοχή. Αντιθέτως με τον Ουγκώ, που καλλιέργησε την σχέση του με το κοινό, ο Μπωντλαίρ στην καριέρα του διαχώρισε τον εαυτό του από τους υπόλοιπους ποιητές δημιουργώντας μια εκκεντρική εικόνα, ζώντας μια αντισυμβατική ζωή, γράφοντας ποίηση σε στίχο ρομαντικής χροιάς για να τους προκαλέσει , λανσάροντας μια νέα φόρμα. Παρόλο που αναζητούσε την αναγνώριση του κοινού, ο Μπωντλαίρ και η ποίηση του διακρίνεται από την ιδιαιτερότητα της.

Καθιέρωση 

Το έργο του άρχισε να αναγνωρίζεται στο εξωτερικό, ιδίως στην Μ. Βρετανία, όπου παρουσιάστηκε από τον κριτικό λογοτεχνίας Άρθουρ Σιμόν και όπου αργότερα ο Αμερικανός ποιητής Πόε τον εισήγαγε στην Αμερικανική και Αγγλική ποίηση του νεωτερισμού. Ο Μπωντλαίρ είναι σήμερα μια σημαντική φιγούρα στον λογοτεχνικό κανόνα. Κριτικά άρθρα και βιβλία αναφέρονται σε εκείνον. Το Κέντρο του W.T. Bandy- Μπωντλερικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Vanderbilt αφιέρωσε τεράστιο χρόνο στο να καταγράφει και να μελετήσει ολόκληρο το έργο του.

Advertisements

 Από τον Ρομαντισμό στον εγκεφαλικό Υπερρεαλισμό 

Ο Μπωντλαίρ θέλοντας να αποτυπώσει την απόλαυση αλλά και τη  βαναυσότητα της ζωής , άνοιξε τον δρόμο από τον ρομαντισμό στη νεότερη συναισθηματική και εγκεφαλική ποίηση. Επιπλέον o Σάρλ Πιέρ Μπωντλέρ υπήρξε μεγάλος θαυμαστής του έργου του Edgar Allan Poe στη Γηραιά Ήπειρο, το οποίο και διέδωσε σε αυτή τη μεριά του πλανήτη, χάρη στις μεταφράσεις του «καταραμένου ποιητή», όπως τον αποκαλούν. Επηρέασε σημαντικά την ευρωπαϊκή ποίηση καθώς και την ελληνική (ιδιαίτερα εμφανείς είναι οι επιδράσεις του σε ποιητές στον Καβάφη και τον Καρυωτάκη , όπως επίσης στον Ουράνη και στον Καββαδία).

Ένας σύγχρονος Δον Κιχώτης 

Εν κατακλείδι ο Γάλλος ποιητής, μεταφραστής και κριτικός τέχνης, Σάρλ Πιέρ Μπωντλέρ σημάδεψε με το έργο του την παγκόσμια λογοτεχνία και τον γαλλικό συμβολισμό. Στις 31 Αυγούστου του 1867 άφησε την τελευταία του πνοή στο Παρίσι αλλά και ένα σπουδαίο έργο πίσω του. Ο Μπωντλαίρ κατόρθωσε να κατακτήσει την θεμελιώδη αλήθεια, την κοσμική ανθρώπινη πραγματικότητα στις συμπαντικές διαστάσεις της. Μέσα από το έρεβος της κοσμικότητας δέσμευσε το φως της ζωής, μέσα από την οδύνη την ομορφιά. «Ο Σαρλ Μπωντλαίρ είναι ο πρώτος οραματιστής, ο βασιλεύς όλων των ποιητών, ένας θεός». είπε γι’ αυτόν ο νεαρός Rimbaud ενώ δικαίως χαρακτηρίστηκε «Δάντης μιας παρηκμασμένης εποχής».

SPLEEN

Εἶμαι σαν κάποιο βασιλιά σε  μια σκοτεινή χώρα,
πλούσιον, ἀλλά χωρί ς ἰσχύ, νέον, ἀλλά ἀπό τώρα
γέρο, που τους παιδαγωγούς φεύγει, περιφρονεῖ,
και την ἀνία του να διώξη ματαιοπονεῖ
μ’ ὅσες μπαλλάντες ἀπαγγέλλει ὁ γελωτοποιός του.
Τίποτε δε φαιδρύνει πια το μέτωπο τοῦ ἀρρώστου,
οὔτε οἱ κυρίες ἡμίγυμνες, που εἶν’ ἕτοιμες να ποῦν,
ἂν το θελήση, πώς πολύ  πολύ τόν ἀγαποῦν,
οὔτε ἡ ἀγέλη τῶν σκυλιῶν, οἱ ἱέρακες, τό κυνήγι,
οὔτε ὁ λαός, προστρέχοντας, ἡ πόρτα ὅταν ἀνοίγει.
Γίνεται μνῆμα τό  βαρύ κρεββάτι του, κι αὐτός,
χωρίς ἕνα χαμόγελο, σέρνεται σκελετός.
Χρυσάφι κι ἂν τοῦ φτιάνουν οἱ σοφοί, δε θα μπορέσουν
το σαπισμένο τοῦ εἶναι του στοιχεῖο ν’ ἀφαιρέσουν,
και  με τα αἱμάτινα λουτρά, τέχνη ρωμαϊκή,
ἰδιοτροπία τῶν ἰσχυρῶν τότε γεροντική,
να δόσουνε θερμότητα σ’ αὐτό το πτῶμα πού ἔχει
μόνο τῆς Λήθης το νερό στίς φλέβες του και τρέχει.