Σελανίκ, ένα ευεργετικό μυθιστόρημα για την πόλη

Η Θεσσαλονίκη τότε είναι το σκηνικό του βιβλίου, όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό από τον τίτλο του. Μία περίοδος πολύ παλιά για να είναι βιολογικά εφικτό να υπάρχουν στη ζωή άνθρωποι εκείνης της εποχής, αλλά σχετικά πρόσφατη για να μπορούν οι αναμνήσεις να μετασχηματιστούν σε διηγήσεις και να φτάσουν σε εμάς στο παρόν.

Η Θεσσαλονίκη τότε, στις αρχές του εικοστού αιώνα, στα πρόθυρα της κατάρρευσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ήταν ακμαία και, κυρίως, πολυεθνική. Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι και Εβραίοι συμβίωναν διαμορφώνοντας ένα μωσαϊκό δραστηριοτήτων που, πέρα από κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας μας, ενέπνευσε λογοτέχνες και ποιητές.

Σελανίκ ή Σολούν ή Σαλονίκ ήταν η Θεσσαλονίκη τότε και το ιστορικό μυθιστόρημα Σελανίκ του Βασίλη Τσιράκη ασχολείται με τις κοσμογονικές αλλαγές που πυροδότησε η κατάρρευση της Οθωμανικής κυριαρχίας. Όπως σε κάθε μυθιστόρημα που εμπνέεται από και στηρίζεται σε ιστορικά γεγονότα, έτσι και σε αυτό, ο συγγραφέας, μέσα από τη ζωή τριών οικογενειών, διηγείται γεγονότα που συγκλόνισαν την Ελλάδα αλλά και ευρύτερα την περιοχή στις αρχές του περασμένου αιώνα. Είναι εκπληκτικό πως, μέσα στα δεκαέξι χρόνια που ξετυλίγεται η ιστορία, συνέβησαν τόσα πολλά γεγονότα. Η Θεσσαλονίκη τότε μοιάζει να είναι το επίκεντρο των ιστορικών και πολιτικών εξελίξεων της ευρύτερης περιοχής.

Η Φεντερασιόν – μεγάλη και πολυεθνική οργάνωση των εργατών της πόλης – , ο ιδρυτής της Μπεναρόγια, ο Κεμάλ Ατατουρκ και η επανάσταση των νεότουρκων, τρομοκρατικές ενέργειες, επιδημίες, τοπικοί πόλεμοι. Όλα αυτά αφήνουν τα ίχνη τους στη ζωή, στο χαρακτήρα, στις αντιλήψεις των κατοίκων της Θεσσαλονίκης τότε. Μέσα στη δίνη της ιστορίας, συνυπάρχουν γεγονότα και στοιχεία της καθημερινότητας: έρωτες, φιλίες, προσδοκίες των απλών κατοίκων της πόλης με την τόσο πλούσια ιστορία. Μέσα σε ένα τόσο σημαντικό ιστορικό πλαίσιο (σημαντικό κυρίως εκ των υστέρων διότι οι πραγματικοί άνθρωποι της πόλης τότε πιθανότατα δεν είχαν συναίσθηση της ιστορικότητας της εποχής τους) ακόμη και οι καθημερινές πράξεις, άλλοτε ασήμαντες ή ανάξιες αναφοράς, αποκτούν μία άλλη διάσταση.

Advertisements

Σε όσους εξ ημών καταγόμαστε από τη Θεσσαλονίκη, η ανάγνωση του μυθιστορήματος Σελανίκ προκαλεί και έντονα συναισθήματα. Τα ιστορικά τοπωνύμια, πολλά εξ αυτών έχουν αλλάξει μαζί με την κοινωνική δομή και την πολεοδομία της πόλης, τα ονόματα καφενείων, θεάτρων, δρόμων, τα καπνομάγαζα, τα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης τότε. Συνάμα, και μία θλίψη διότι δυστυχώς πολλά εκ των κτιρίων καταστράφηκαν στο πέρασμα του χρόνου αλλά και διότι η σύνθεση του πληθυσμού αλλοιώθηκε τόσο πολύ που η πόλη απώλεσε την πολυεθνικότητα της.

Το ιστορικό μυθιστόρημα Σελανικ, από τις Εκδόσεις Τόπος, είναι ιδανικό για τους λάτρεις των ιστορικών μυθιστορημάτων, της σύγχρονης ιστορίας, για όσους και όσες αναπολούν ή επιθυμούν να μάθουν για την καθημερινότητα άλλων εποχών. Ακόμη περισσότερο, η ανάγνωση ενός μυθιστορήματος για τη Θεσσαλονίκη τότε είναι ευεργετική για τους γηραιότερους αλλά και νεότερους κατοίκους της.