Τα πανεπιστημιακά συγγράμματα της εποχής μας

Τα πανεπιστημιακά συγγράμματα αποτελούν, ανέκαθεν, σημαντικό και αναντικατάστατο κεφάλαιο στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση των φοιτητών. Χωρίς αυτά δεν μπορεί να υπάρξει ομαλή διδασκαλία και εκμάθηση. Μπορούμε να φανταστούμε μία εκπαιδευτική διαδικασία, στα αμφιθέατρα, όπου ο καθηγητής/η καθηγήτρια θα διδάσκουν, θα αγορεύουν, θα μιλάνε δίχως κάποια αναφορά σε κάποιο βιβλίο; Ακόμη περισσότερο, θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μία εξεταστική διαδικασία, χωρίς οι φοιτητές να διαθέτουν στα χέρια τους ένα σύγγραμμα με την διδαχθείσα ύλη;

Αν και τα παραπάνω ερωτήματα είναι μάλλον ρητορικά, ωστόσο, φαίνεται ότι κάτι αλλάζει τα τελευταία χρόνια με τα πανεπιστημιακά συγγράμματα. Οι διαφορετικές παιδαγωγικές αντιλήψεις, η τεχνολογία αλλά και οι ιδιάζουσες, λόγω πανδημίας, πιο πρόσφατες συνθήκες ευθύνονται για τις αλλαγές που αντιλαμβανόμαστε όλοι όσοι έχουμε ζήσει ως φοιτητές τόσο σε παλαιότερες εποχές όσο και σήμερα.

Παλαιότερα, κάθε μάθημα διέθετε το βιβλίο του, πάντοτε ορισμένο από το υπουργείο παιδείας, δίχως να δίνεται στον καθηγητή – και πολύ λιγότερο στον φοιτητή – η δυνατότητα να έχει άποψη και συμμετοχή στην επιλογή του συγγράμματος. Η λογική “ένα και μοναδικό σύγγραμμα” ήταν η επιλογή του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Τα βιβλία μας διανέμονταν, με φυσική μας παρουσία, από τις Γραμματείες των Τμημάτων, λίγες μέρες από την έναρξη της ακαδημαϊκής χρονιάς. Τα πανεπιστημιακά συγγράμματα στοιβάζονταν στους διαδρόμους των κτιρίων αναμένοντας τους εν δυνάμει κατόχους τους.

Λίγα χρόνια αργότερα και η κατάσταση έχει σαφώς διαφοροποιηθεί. Σε αρκετές περιπτώσεις δεν υπάρχει ένα βιβλίο που υποχρεωτικά παίρνει ο φοιτητής, αλλά, ανάλογα με το μάθημα, υπάρχει η δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε δύο ή και τρία, ισότιμα πανεπιστημιακά συγγράμματα. Η επιλογή του ενός ή του άλλου ανήκει αποκλειστικά στην αρμοδιότητα, είναι δικαίωμα του κάθε φοιτητής/φοιτήτριας. Αυτός και αυτή έχουν την υποχρέωση να δηλώσουν τα βιβλία που επιθυμούν να πάρουν, μέσω συγκεκριμένης εφαρμογής, απαλλάσσοντας τις Γραμματείες των Σχολών από αυτό το βάρος. Επιπλέον, ορισμένα πανεπιστημιακά μαθήματα, για διάφορους λόγους, δεν συνοδεύονται από τα αντίστοιχα συγγράμματα. Στις περιπτώσεις αυτές, οι καθηγητές δίνουν αποσπάσματα βιβλίων και άρθρων σε μορφή pdf ή παραπέμπουν σε ιστοσελίδες όπου ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να “κατεβάσει” το συγκεκριμένο σύγγραμμα στον υπολογιστή του. Έλλειψη επιστημονικών συγγραμμάτων, έλλειψη χρημάτων, αμέλεια των υπευθύνων του υπουργείου; Όποια και αν είναι η εξήγηση, υπάρχει η τάση τα παραδοσιακά πανεπιστημιακά συγγράμματα να αντικαθίστανται από πιο σύγχρονες επιλογές, τεχνολογίας βοηθούσης.

Advertisements

Μέσα σε αυτές τις σταδιακές αλλαγές ήρθε να προστεθεί η επιβληθείσα από την πανδημία ανάγκη τα πανεπιστημιακά συγγράμματα να αποστέλλονται στους φοιτητές και τις φοιτήτριες με υπηρεσίες ταχυμεταφοράς, για να αποφευχθεί ο συνωστισμός στα συμβεβλημένα βιβλιοπωλεία διανομής. Το θετικό της εξέλιξης αυτής είναι ότι ο φοιτητής περιμένει στην οικία του τη διανομή των βιβλίων που έχει επιλέξει. Όμως, η καθυστέρηση στη διανομή είναι ανομοιόμορφη χρονικά και σίγουρα μεγάλη. Διαφορετικοί εκδοτικοί οίκοι συνεργάζονται με διαφορετικές εταιρείες διανομής και το κάθε πανεπιστημιακό βιβλίο πρέπει να φτάσει μέχρι και το πιο απομακρυσμένο χωριό της χώρας, αν εκείνο έχει δηλωθεί ως διεύθυνση κατοικίας.

Σε κάθε περίπτωση, τα πανεπιστημιακά συγγράμματα, με τη μία ή την άλλη μορφή τους είναι παρόντα στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, συνοδοιπόροι μας στο ταξίδι της μάθησης.