Το βιβλίο της Λένας Διβάνη «Ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας» είναι μια αναδρομή στην πολιτική ζωή της χώρας: από τον Όθωνα και τον Ίωνα Δραγούμη ως τον Γεώργιο Παπανδρέου, η ιστορία της Ελλάδας διαμορφώθηκε από αρκετά ηγετικά πρόσωπα αλλά όχι μόνο από αυτά. Δίπλα τους, οι γυναίκες σύντροφοί τους: η (βασίλισσα) Αμαλία, η Πηνελόπη Δέλτα, η Κυβέλη. Είτε πρόκειται για τον Χαρίλαο Τρικούπη, τον (βασιλιά) Παύλο, τον Νίκο Μπελογιάννη ή τον Δημήτρη Υψηλάντη, η προσωπική τους ζωή ήταν άρρηκτα συνυφασμένη με την παρουσία τους στην πολιτική ζωή του τόπου. Κάποιες γυναίκες όπως για παράδειγμα η Μαντώ Μαυρογένους πρωταγωνίστησαν στην απελευθέρωση της χώρας και αποτέλεσαν συναισθηματικό στήριγμα –και όχι μόνο- για τους άντρες τους.
Και μπορεί η Λένα Διβάνη να εμπλούτισε τη βιογραφία των πρωταγωνιστών με κάποια στοιχεία μυθοπλασίας, όμως η βασική υπόθεση παραμένει αναλλοίωτη. Η αμοιβαία εμπιστοσύνη, η στήριξη αλλά και οι προστριβές και η ανταγωνιστικότητα μεταξύ των ζευγαριών, όλα συνθέτουν το προσωπικό προφίλ ενός ηγέτη που όμως καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τη σύντροφό του. Η συγγραφέας ομολογεί ότι «[διάλεξα] άντρες των οποίων οι γυναίκες ήταν επίσης ενδιαφέροντα, δρώντα, φλεγόμενα, σημαντικά πρόσωπα, όχι οι βαρετές κυρίες των κυρίων» (από τον πρόλογο του βιβλίου). Ποιος θα αμφισβητούσε τον καταλυτικό ρόλο της Κυβέλης στη ζωή του Γεωργίου Παπανδρέου ή τη μεγάλη συμβολή της Έλενας Σκυλίτση (αργότερα Βενιζέλου) στη σύσταση του νέου ελληνικού κράτους;
Όσο για τον έρωτα, είναι η κινητήριος δύναμη, «η συνειδητοποίηση των απεριόριστων δυνατοτήτων της ανθρώπινης ύπαρξης» (Καραγιαννης, 2024). Το σημείο καμπής μεταξύ του έρωτα και της πολιτικής είναι η εξουσία. Αναμφισβήτητα, ο ερωτευμένος αισθάνεται πανίσχυρος και αήττητος, ο έρωτας νοηματοδοτεί την ύπαρξή του και αποτελεί πηγή έμπνευσης για δράση και δημιουργικότητα. Στον αντίποδα, η απώλεια του ελέγχου στον έρωτα και η απουσία ορίων κρατάει τον άνθρωπο δέσμιο των παθών και τον καθιστά ανίκανο να διοχετεύσει όλη αυτή την ενέργεια σε κάτι δημιουργικό. Αν τώρα, ο ανεξέλεγκτος έρωτας συνδυαστεί με το άσβεστο πάθος για εξουσία, τότε έχουμε μια ναρκισσιστική προσωπικότητα ηγέτη που, όπως γίνεται κατανοητό, λαμβάνει αποφάσεις με κύριο γνώμονα την προσωπική προβολή και ικανοποίηση.
Πέρα από οποιαδήποτε παθογένεια γεννάει η εξουσία, υπάρχει ένα αισιόδοξο μήνυμα που παίρνει ο αναγνώστης διαβάζοντας το βιβλίο «Ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας». Είναι η θεώρηση του έρωτα από την παραδοσιακή οπτική, οπτική μιας άλλης εποχής, τότε που τα συναισθήματα ήταν αγνότερα και οι άνθρωποι πιο αληθινοί. Πράγματι, τότε, στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, οι σχέσεις ήταν διαφορετικές. Στη σύγχρονη κοινωνία της υπερσεξουαλικότητας και το κενό της ματαίωσης που γεννά κάθε φορά, η θέαση των προσωπικών σχέσεων που περιγράφει το βιβλίο, δίνει μία νότα αισιοδοξίας. Ανεξάρτητα από τις ίντριγκες και τα πάθη της εξουσίας, αξίζει να αναλογιστούμε και να πορευθούμε με γνώμονα ότι : «ένας γνήσιος ερωτικός άνθρωπος ζητά συνοδοιπόρους που θα τον εμπνέουν στο συναρπαστικό μα και απαιτητικό ταξίδι της ζωής» (Καραγιάννης, 2024).
Πηγές
Καραγιάννης, Δ. (2024). Έρωτας ή τίποτα. Αθήνα: Αρμός.
