Ο Άκης Πάνου, ένας από τους πιο σημαντικούς και αντισυμβατικούς συνθέτες της ελληνικής λαϊκής μουσικής, άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στη μουσική σκηνή με τις συνθέσεις του και τους στοχαστικούς στίχους του. Αυτοδίδακτος, με μόνο το δημοτικό ολοκληρωμένο και χωρίς ποτέ να έχει σπουδάσει μουσική, κατάφερε να γράψει ιστορία. Τα τραγούδια του περιείχαν μεγάλες αλήθειες δοσμένες με απλά λόγια, γεγονός που του χάρισε την προσωνυμία «λαϊκός φιλόσοφος».
Τα πρώιμα χρόνια του Άκη Πάνου
Γεννημένος στις 15 Δεκεμβρίου του 1933 στην Καλλιθέα, ο Άκης Πάνου, όπως έχει πει και ο ίδιος, ζούσε από μικρό παιδί μέσα στη μουσική. Μεγαλώνοντας ανάμεσα στους κεμετζέδες και τα τραγούδια των Ποντίων προσφύγων που ζούσαν στη γειτονιά του, τους ήχους της κιθάρας που έρχονταν μέσα από την ίδια του την οικογένεια και τα ρεμπέτικα που ήταν διάχυτα σε όλη την περιοχή, ήταν δύσκολο να ξεφύγει από την επίδραση της μουσικής.
Ο αδερφός του, Ευάγγελος, και ο θείος του, Περικλής Σακελλαριάδης, αδερφός της μητέρας του, τον έφεραν σε επαφή με τη μουσική από μικρή ηλικία. Φτάνοντας την ηλικία των 9 χρονών, γνωρίζει ήδη να παίζει κιθάρα και μαντολίνο, τα οποία αργότερα χρησιμοποιεί για να βγάλει ένα χαρτζιλίκι. Το 1947, στην ηλικία των 14 ετών, γνωρίζεται με τον Γιάννη Σταματίου, τον επονομαζόμενο και «Σπόρο», με τον οποίο έμενε στην ίδια γειτονιά. Οι δυο τους πραγματοποιούν την πρώτη τους επαγγελματική εμφάνιση στην ταβέρνα του Σιλιβάνι στο Κουκάκι, με αμοιβή ένα πιάτο φαγητό και τα φιλοδωρήματα των πελατών. Η εμφάνιση αυτή αποτέλεσε την αρχή για μια γεμάτη δεκαετία, κατά την οποία ο Άκης Πάνου ξεκίνησε την περιπλάνηση του σε διάφορα κέντρα και μαγαζιά, όπου γνωρίστηκε και συνεργάστηκε με τα τότε ονόματα της εποχής. Η σεζόν 1957-1958 τον βρίσκει στο μαγαζί «Απόψε Φίλα Με», δίπλα σε καλλιτέχνες όπως η Σωτηρία Μπέλλου, ο Καραπατάκης και ο Μανώλης Αγγελόπουλος.
Πέρα από τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες, καταπιάστηκε και με πολλές άλλες δουλειές ανά τα χρόνια. Στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, πωλούσε τσιγάρα στους δρόμους. Έπειτα, εργάστηκε σε εργοστάσιο με βερνίκια, σε τυπογραφείο, στις καταμετρήσεις υδρομετρήσεων και ως κατασκευαστής μουσικών οργάνων. Το τελευταίο αποτέλεσε μεγάλη αγάπη για όλα τα χρόνια της ζωής του. Του άρεσε να σκαλίζει παραστάσεις σε όστρακα, ξύλα, σίδερα και μουσικά όργανα, και είχε ταλέντο σε αυτό. Σε έναν από τους δίσκους που κυκλοφόρησε, «Άκης Πάνου – Τα Μεγάλα Τραγούδια», παρουσιάζονται εικόνες από διάφορα έργα του, με το πιο εντυπωσιακό από όλα το μπουζούκι που φέρει την εικόνα της άλλης μεγάλης αγάπης της ζωής του, της κόρης του Ελευθερίας. Δεν μπορεί να είναι τυχαίο γεγονός ότι ο μεγάλος του αδερφός, Ευάγγελος, τον οποίο έχασε πολύ νωρίς – κάτι που τον σημάδεψε – ήταν επίσης σκαλιστής στο επάγγελμα. Αυτή η ενασχόλησή του θα αποτελέσει και τον λόγο για τον οποίο θα σταματήσει το σερί των εμφανίσεών του το 1958 στο κέντρο «Ο Θείος». Σκαλίζοντας ένα μουσικό όργανο, μια λάθος κίνηση θα οδηγήσει στο να κόψει έναν τένοντα και να αναγκαστεί να σταματήσει τις εμφανίσεις του.
Δημιουργικό έργο
Ωστόσο, η διακοπή αυτή δε φαίνεται να ανακόπτει τη μουσική του πορεία, αντιθέτως αποτελεί την αρχή της δημιουργικής του φάσης ως συνθέτης-στιχουργός. Την ίδια κιόλας χρονιά δισκογραφεί σε στίχους Χρήστου Κολοκοτώνη τα τραγούδια «Το παιδί μου απόψε πίνει» με τη φωνή της Καίτης Γκρέυ και «Μια βραδιά καταραμένη» με τη φωνή της Δούκισσας. Το ταξίδι του στη μουσική βιομηχανία συνεχίζεται με τραγούδια γεμάτα βαρύ συναίσθημα, αυθεντικότητα και στίχους που εκφράζουν τις ανησυχίες και τα πάθη του λαού, συνοδευόμενα από τις φωνές σημαντικών ερμηνευτών της εποχής.
Αξίζει να αναφερθούν κομμάτια που πλέον έχουν καταστεί κλασικά, όπως το «Ξημέρωσε καλή μου», «Θα κλείσω τα μάτια», για το οποίο το 1967 λογοκρίθηκε και αναγκάστηκε να το επανακυκλοφορήσει με διαφορετικούς στίχους, «Ρολόι κομπολόι», «Η πιο μεγάλη ώρα», «Είδα τα μάτια σου κλαμένα», «Δε θέλω τη συμπόνια κανενός», «Δεν κλαίω για τώρα», «Κοίτα με στα μάτια», «Το θολωμένο μου μυαλό», «Η ζωή μου όλη» και πολλά άλλα που θα μπορούσαν να γεμίσουν σελίδες ολόκληρες. Σε όλη την πορεία του, κυκλοφόρησε συνολικά 240 τραγούδια με δικούς του στίχους και μουσική και συνεργάστηκε με αξιόλογες φωνές όπως ο Στέλιος Καζαντζίδης, η Βίκυ Μοσχολιού, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Μιχάλης Μενιδιάτης, η Πόλυ Πάνου, ο Γιώργος Νταλάρας, η Μαρινέλλα, ο Δημήτρης Μητροπάνος, ο Στράτος Διονυσίου και πολλοί άλλοι.
Έπειτα από μια τριακονταετή απουσία από το πάλκο, ο Άκης Πάνου ξεκινάει εμφανίσεις στο πλευρό του Μανώλη Ρασούλη στο κέντρο «Επειγόντως» στην Κυψέλη. Ακολουθεί μια σειρά εμφανίσεων και συναυλιών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Ακόμη και στις εμφανίσεις αυτές, αποφασίζει να αφήσει τη δημιουργική του πινελιά και να εντυπώσει τα πιστεύω του. Αναδιοργανώνει το στήσιμο επί σκηνής, βάζοντας τους μουσικούς καθήμενους μπροστά και τους τραγουδιστές πίσω. Πάντοτε πίστευε και δε δίσταζε να δηλώνει ότι τα τραγούδια ακολουθούν τη δική τους πορεία, ανεξαρτήτως από τον καλλιτέχνη που θα τα ερμηνεύσει. Η πεποίθηση του αυτή είναι εμφανής και στο έργο του, καθώς φαίνεται πως επέλεγε να δίνει τα κομμάτια του σε πρωτοεμφανιζόμενους και όχι σε μεγάλα ονόματα.
Ωστόσο, σημαντικός και αργότερα σημαδιακός ερμηνευτής στη ζωή του Άκη Πάνου ήταν ο Στέλιος Καζαντζίδης. Ο Άκης Πάνου είχε εκφράσει πολλές φορές τον θαυμασμό για το ταλέντο του με δηλώσεις όπως «όλοι οι τραγουδιστές σε ένα καζάνι δεν κάνουν τον Καζαντζίδη». Η καλλιτεχνική τους χημεία ήταν έκδηλη και σε όποιο τραγούδι συνεργάστηκαν έγινε πολύ γρήγορα επιτυχία. Μέχρι και σήμερα, τα τραγούδια αυτά παραμένουν ζωντανά και τραγουδιούνται. Αδιαμφισβήτητα, η φωνή του Καζαντζίδη υπήρξε πηγή έμπνευσης για τον δημιουργό.
Προσωπική ζωή – χαρακτήρας
Όσοι έχουν μιλήσει για τον Άκη Πάνου αναφέρονται συχνά σε ένα δίπολο: έναν τρυφερό άντρα με αυστηρή προσωπική ηθική από την οποία δεν ήθελε να παρεκκλίνει ούτε ο ίδιος ούτε οι κοντινοί του άνθρωποι. Συγκεκριμένα, ο Ρασούλης είχε πει για αυτόν: «Δεν είχε πολλή διπλωματικότητα, αλλά άμα σε αγαπούσε, σε αγαπούσε». Ο τραγουδιστής Λάμπρος Κάραλης τον είχε χαρακτηρίσει ως «τον πιο αυταρχικό δημοκρατικό». Μάλιστα, όταν ρωτήθηκε αν είναι φασίστας, ο Άκης Πάνου απαντούσε: «Αν εννοείτε ότι περνάω φάση, ναι».
Φαινόταν σαν ένας άνθρωπος με απαρχαιωμένες ιδέες, που ποτέ δεν κατάφερε να ακολουθήσει τις εξελίξεις της εποχής του. Ωστόσο, αυτό δεν τον εμπόδισε από το να είναι απρόβλεπτος και να γεμίσει «η ζωή του όλη» με ανατροπές. Στα 17 του χρόνια, το έσκασε από το σπίτι για να παντρευτεί την αγαπημένη του Δήμητρα, κάτι που κατάφερε. Εκείνη ήταν ο έρωτας της ζωής του, με το μόνο σύννεφο στη σχέση τους το γεγονός ότι δεν μπορούσαν να αποκτήσουν παιδιά, κάτι που ο Άκης Πάνου ήθελε πολύ. Όταν η Δήμητρα αρρώστησε, στη ζωή του μπήκε η Άννα, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά. Παρά το γεγονός ότι είχε δημιουργήσει οικογένεια με μια άλλη γυναίκα, δε χώρισε από τη Δήμητρα. Αντιθέτως, επέλεξε να ζει σε ένα σπίτι δίπλα της, ώστε να μπορεί να είναι κοντά της. Πέρασαν είκοσι χρόνια μέχρι να χωρίσει και να παντρευτεί την Άννα.
Ο έντονος και απόλυτος χαρακτήρας του Άκη Πάνου κάποια στιγμή τον οδήγησε σε ρήξη με τις δισκογραφικές εταιρείες, καθώς θεωρούσε ότι καμία δεν μπορούσε να του προσφέρει την πραγματική αξία των τραγουδιών του. Αντί να δισκογραφείται υπό αυτούς τους όρους, προτίμησε να μην δισκογραφείται καθόλου. Το 1986 μετακόμισε στην Ξάνθη, επιδιώκοντας να απομακρυνθεί από τη μουσική βιομηχανία και την ασχήμια της πρωτεύουσας, και παρέμεινε εκεί μέχρι το 1997, οπότε και συνελήφθη για δολοφονία.
Μετά από χρόνια αποχής από τα φώτα της δημοσιότητας, ήταν μεγάλη έκπληξη όταν ο Άκης Πάνου εμφανίστηκε στην τηλεόραση από το σπίτι του στην Ξάνθη, φορώντας πιτζάμες, για να δηλώσει την απαγωγή της κόρης του, Ελευθερίας. Η 19χρονη Ελευθερία διαψεύδει γρήγορα αυτές τις δηλώσεις, αποκαλύπτοντας ότι δεν είχε απαχθεί, αλλά βρισκόταν με τον τότε σύντροφό της, Σωτήρη Γιαλαμά. Η σχέση αυτή ήταν μια μεγάλη πληγή για την υπόληψη του Άκη Πάνου, ο οποίος δεν την ενέκρινε ποτέ. Θεωρούσε τον Γιαλαμά εντελώς ακατάλληλο για την κόρη του, καθώς ήταν παντρεμένος με διάσταση, είχε παιδί και εργαζόταν σε νυχτερινό μαγαζί, γεγονός που έκανε τον Άκη Πάνου να πιστεύει ότι ήταν μπράβος.
Ήταν 1η Αυγούστου 1997 όταν η Ελευθερία, ύστερα από προτροπή της μητέρας της, αποφάσισε να επισκεφτεί τον πατέρα της στο σπίτι του, συνοδευόμενη από τον τότε σύντροφό της. Η έκπληξη αυτή αναστάτωσε τον Άκη Πάνου, ο οποίος, όπως περιέγραψε αργότερα, ένιωσε σαν να εισέβαλαν στον προσωπικό του χώρο. Σε μια στιγμή έντονης ταραχής, αρπάζει ένα 45άρι που είχε παράνομα στη κατοχή του και πυροβολεί δύο φορές με σκοπό να εκφοβίσει τον Γιαλαμά και να τον αναγκάσει να φύγει. Ο νεαρός άνδρας τράπηκε σε φυγή, αλλά σταμάτησε για λίγο στη σκάλα, και η τρίτη σφαίρα τον βρήκε στο πρόσωπο. Αυτή η σφαίρα αποδείχθηκε μοιραία. Ο Άκης Πάνου συνελήφθη την ίδια μέρα και οδηγήθηκε στις φυλακές, όπου αργότερα καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη, χωρίς να του αναγνωριστούν ελαφρυντικά.
Το τέλος της ζωής του Άκη Πάνου
Μετά την έκτιση λίγων χρόνων από την ποινή του, ο Άκης Πάνου διαγνώστηκε με καρκίνο στο πάγκρεας. Αυτή η εξέλιξη αποτέλεσε μια παράξενη ανακούφιση για εκείνον, καθώς πίστευε ότι η ασθένεια του έφερνε κοντά τη λύτρωση που συνήθως ακολουθεί την τραγωδία που είχε πλήξει εκείνον και την οικογένειά του. Το 1999, υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση και, λόγω της σοβαρής βλάβης της υγείας του, αποφυλακίστηκε.
Μια ευχάριστη νότα στα τελευταία χρόνια της ζωής του Άκη Πάνου υπήρξε η τελευταία του συνάντηση με τον Στέλιο Καζαντζίδη, η οποία φάνταζε σαν σενάριο μυθοπλασίας. Όταν ο Άκης Πάνου βρισκόταν στις φυλακές Κορυδαλλού, ήδη γνωρίζοντας την κακή του ασθένεια, σε μια από τις μεταφορές του από τις φυλακές στο νοσοκομείο για θεραπεία, το περιπολικό έκανε μια ενδιάμεση στάση στο ταβερνάκι του Κούμπουρα, όπου βρισκόταν ο Στέλιος Καζαντζίδης. Οι δυο καλλιτέχνες αγκαλιάστηκαν στη μέση του δρόμου, και οι διερχόμενοι επιβάτες του λεωφορείου της γραμμής, βλέποντας τη συνάντηση αυτή, αποβιβάστηκαν επί τόπου για να γλεντήσουν μαζί τους. Το γλέντι αυτό κράτησε ώρες. Λίγους μήνες αργότερα, στις 7 Απριλίου του 2000, ο Άκης Πάνου έφυγε από τη ζωή, αφήνοντας πίσω του μια τεράστια πολιτιστική κληρονομιά.
Πληροφορίες αντλήθηκαν από:
- Άκης Πάνου: «Τελικά, ο πιο καλός μου φίλος και ο πιο κακός εχθρός μου είναι ο εαυτός μου». Ανακτήθηκε από: www.in.gr. Τελευταία πρόσβαση: 29/7/2024
- Ο Άκης Πάνου που γνώρισα. Ανακτήθηκε από: www.ogdoo.gr. Τελευταία πρόσβαση: 29/7/2024
- Στέλιος Καζαντζίδης: Η ζωή του όλη και η τελευταία συνάντηση με τον Άκη Πάνου. Ανακτήθηκε από: www.iefimerida.gr. Τελευταία πρόσβαση: 29/7/2024
- Ο Άκης Πάνου που δεν ξέρεις!. Ανακτήθηκε από: www.provocateur.gr. Τελευταία πρόσβαση: 29/7/2024
- Άκης Πάνου. Ανακτήθηκε από: www.lifo.gr. Τελευταία πρόσβαση: 29/7/2024
- Άκης Πάνου. Ανακτήθηκε από: el.wikipedia.org. Τελευταία πρόσβαση: 29/7/2024
- Η σκληρή αλήθεια για τον Άκη Πάνου. Ανακτήθηκε από: www.youtube.com. Τελευταία πρόσβαση: 29/7/2024
- Εκπομπή Μηχανή του Χρόνου – Αφιέρωμα στον Άκη Πάνου. Τελευταία πρόσβαση: 29/7/2024
