Αλέξης Μινωτής: «Το αρχαίο δράμα είναι ένα αιώνιο παρόν»

Ο Αλέξης Μινωτής ήταν ένας από τους σημαντικότερους ηθοποιούς και σκηνοθέτες του ελληνικού θεάτρου. Ένας σπουδαίος ερμηνευτής που σημάδεψε το ελληνικό θέατρο και σφράγισε την αρχαία τραγωδία. Από πολλούς χαρακτηρίστηκε ως μύστης της θεατρικής τέχνης και όχι άδικα. Ο Αλέξης Μινωτής είχε πει κάποια στιγμή: «Ο ηθοποιός κι αν δεν αφήνει έργο απτό, αν και χάνεται και ξεχνιέται απ’ τους κατοπινούς, αν και σβήνει μέσα στη λήθη, ζει όμως πολλαπλά μέσα σε άλλους αρίφνητους, που έρχονται και φεύγουν, γιατί ενσωματώθηκε φορές και φορές, σε μύριες όσες ποικίλες μορφές που ζωντάνεψε στη σκηνή και του έγιναν βιώματα ψυχικά και γι’ αυτό αθάνατα… Υπήρξε ατόφιος κάποτε στο χώρο και συνεχίζει τώρα στο χρόνο μυριόψυχος, ανεξάρτητο, εμπιστευόμενο πνεύμα της γονιμότητας της παγκόσμιας βούλησης και της μεγαλοσύνης του κόσμου»

Αλέξης Μινωτής: Η αρχή

Γεννήθηκε στα Χανιά στις 8 Αυγούστου 1989. Είχε μεγάλη αγάπη για την ιδιαίτερη πατρίδα του την Κρήτη. Μέτα το τέλος των Γυμνασιακών σπουδών δούλεψε στην Τράπεζα των Αθηνών στα Χανιά. Το 1921 μετακόμισε στην Αθήνα και άρχισε να εμφανίζεται ως ερασιτέχνης ηθοποιός σε διάφορες παραστάσεις. Το ίδιο έτος, έχοντας ολοκληρώσει το στρατιωτικό του καθήκον και με το ταλέντο του να γίνεται ολοένα και πιο έκδηλο, ακολούθησε σε περιοδεία το θίασο του Νέζερ και του Βεάκη στο έργο «Οιδίπους Τύραννος».  Το πραγματικό του όνομα ήταν Αλέξης Μινωτάκης.

Είμαι Κρητικός. Στην Κρήτη χρωστάω αυτό που είμαι ως προσωπικότητα, άνθρωπος και καλλιτέχνης. Στα Χανιά εκείνης της εποχής δεν υπήρχαν χώροι της τέχνης. Υπήρχε, όμως, ο απόηχος από τους αγώνες της Κρήτης για ελευθερία και οι θρύλοι για τους Ήρωες που πολέμησαν γι’ αυτή. Έτσι ο θαυμασμός μου για τον ανθρώπινο χαρακτήρα στις μεγάλες κρίσεις, δημιούργησαν μέσα μου το πόθο του ηρωικού, το αίσθημα του τραγικού, έλεγε χαρακτηριστικά σε μία συνέντευξή του.

Το 1925 γνώρισε μεγάλη επιτυχία με τη συμμετοχή του στο θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη, στο έργο του Αρτζιμπάσεφ «Πόλεμος», που υποδυόταν το ρόλο του βιολιστή. Για αρκετά χρόνια δούλεψε μαζί με τον Μήτσο Μυράτ, τον Ροντήρη και τον Λογοθετίδη. Υποδύθηκε ρόλους κωμικούς, δραματικούς, κάνοντας πραγματικότητα το όνειρο κάθε ηθοποιού. Από πολύ νωρίς, όμως, έδειξε την αγάπη του για την τραγωδία. Στο Εθνικό Θέατρο, στην Αγγλία, το 1939 στο ρόλο του «Άμλετ», απέσπασε τα καλύτερα σχόλια από Άγγλους κριτικούς, χαρακτηρίζοντάς  τον ως τον καλύτερο «Άμλετ» της 50ετίας.

Advertisements

Αλέξης Μινωτής: Η μεγάλη επιτυχία 

Το 1941, την περίοδο της κατοχής στην Ελλάδα, ο Αλέξης Μινωτής πήγε στις ΗΠΑ. Το μεγάλο ταλέντο του αυτοδίδακτου ηθοποιού Αλέξη Μινωτή δεν άργησε να φανεί. Έτσι, το 1946 συμμετέχει στην κινηματογραφική ταινία του Άλφρεντ Χίτσκοκ «Υπόθεση Νοτόριους» (Notorious) μαζί με τον Κάρι Γκραντ και την Ίνγκριντ Μπέργκμαν.Την ίδια χρονιά έλαβε μέρος στην ταινία «Chase» μαζί με την Μισέλ Μοργκάν.

Το 1952 μαζί με την Κατίνα Παξινού συμμετείχε στους «Βρυκόλακες» του Ίψεν στο Εθνικό Θέατρο στην Αθήνα. Ο Αλέξης Μινωτής και η Κατίνα Παξινού ήταν δύο από τους ηθοποιούς που άνηκαν στον πυρήνα του Εθνικού θεάτρου. Την εποχή εκείνη ο Μινωτής δέχτηκε το αίτημα της Βασίλισσας Φρειδερίκης για ένα γύρισμα χολιγουντιανής ταινίας στην Ελλάδα ονόματι«Παιδί και το Δελφίνι» με την Σοφία Λόρεν, το οποίο γυρίστηκε στην Ύδρα.

Η Κατίνα Παξινού υπήρξε για μένα ο καλύτερος εαυτός μου. Υπήρξε το υπόδειγμα του καλλιτεχνικού πάθους. Υπήρξε η εστία του ενθουσιασμού μου για την τέχνη.

Το 1958 ανέβασε στην Αμερική στο Dallas Civil Opera και στο Κόβεντ Γκάρντεν στο Λονδίνο την όπερα του Κερουμπίνι «Μήδεια» με πρωταγωνίστρια τη Μαρία Κάλλας. Επίσης, εμφανίσθηκε και στο Μπροντγουέι στην «Ηλέκτρα» με την Μαρίκα Κοτοπούλη. Ο Αλέξης Μινωτής συμμετείχε αργότερα στη ξένη κινηματογραφική επιτυχία «Γη των Φαραώ» με την Τζόαν Κόλινς. Ο Αλέξης Μινωτής υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής (1964-67) και γενικός διευθυντής (1974-80) του Εθνικού Θεάτρου. Στη συνέχεια θα γράψει τα δοκίμια Εμπειρική θεατρική παιδεία.

 Στην εποχή μας ή σε όποια άλλη εποχή η αρχαία ελληνική τραγωδία δεν πρέπει να εγκαταλείπεται από τους επαΐοντες(…) Δεν είναι εφημερίδα ρετρό. Το αρχαίο δράμα είναι ένα αιώνιο, αυτόνομο και ανεξάντλητο παρόν, μία καλλιτεχνική έκφραση του μεγαλύτερου πολιτισμού όλων των αιώνων ως τα σήμερα  και ίσως κι αυτών που θα έρθουν μετά». Μόνο όταν ο καλλιτέχνης από ψυχική ανάγκη κατανοήσει αυτήν την αλήθεια, μόνον όταν νιώθει τη λαχτάρα να εισδύσει στο αιώνιο βάθος, όπως αυτή που νιώθουν οι αληθινοί ποιητές, τότε μόνο, ακολουθώντας το δημιουργό βήμα-βήμα, μπορεί να ενσαρκώσει ένα χαρακτήρα». «(…) Η απαγγελία, ο στόμφος και η λεξικρατία είναι εχθρός της τραγωδίας και του καλού θεάτρου».

«Κατίνα Παξινού»: Το μεγάλο κεφάλαιο στη ζωή του Αλέξη Μινωτή 

Ο Αλέξης Μινωτής μιλούσε πάντα με όμορφα λόγια για την Κατίνα Παξινού. Το Μάρτιο του 1940 ο Αλέξης Μινωτής παντρεύτηκε την Κατίνα Παξινού, αν και είχαν γνωριστεί από το 1928 στο θέατρο που έπαιζε η Μαρίκα Κοτοπούλη. Στη συνέχεια, εμφανίζονταν μαζί στο Βασιλικό Θέατρο. Το 1967, λόγω της δικτατορίας, η Παξινού και ο Μινωτής θα παραιτηθούν από το Εθνικό θέατρο. Τότε θα δημιουργήσουν ένα δικό τους θίασο. Η Κατίνα Παξινού έφυγε το 1973.

Εγώ πάντα περίμενα ότι θα πεθάνω πριν από την Κατίνα. Μιλάω τώρα, γιατί ήταν η πορεία μας μαζί, σαράντα πέντε χρόνια στο θέατρο, επί σκηνής δηλαδή. Εμείς ήμαστε στα σπίτια μας φιλοξενούμενοι από τις παραδουλεύτρες μας. Πηγαίναμε μόνο για ένα φαΐ και έναν ύπνο. Σπίτι μας ήταν όλα αυτά τα χρόνια το θέατρο. Εκεί ξημεροβραδιαζόμαστε, με τις πρόβες και τις παραστάσεις. Ακατάπαυστα. Κι αφού τέλειωσε αυτό κι η Κατίνα πέθανε πριν από μένα και χάθηκε για πάντα αυτή η εκπληκτική συντρόφισσά μου, πήρα μόνος μου το δρόμο.

«Κύκνειο Άσμα»

Ο «θεατράνθρωπος» Αλέξης Μινωτής έφυγε απ’ τη ζωή στις 11 Νοεμβρίου του 1990. Η τελευταία του εμφάνιση πραγματοποιήθηκε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου με τον ρόλο του Οιδίποδα, στο έργο Οιδίπους επί Κολωνώ του Σοφοκλή. Γιατί ο Αλέξης Μινωτής δεν έπαιζε τον Οιδίποδα. Ήταν ο Οιδίποδας. Ήταν και θα είναι ο πρωτομάστορας του ελληνικού θεάτρου. Ο άνθρωπος που ήξερε καλύτερα απ’ τον καθένα το μυστικό και δύσκολο κόσμο της τραγωδίας. Ταγμένος και αφοσιωμένος στο θέατρο έδωσε μαθήματα για τη μεγαλοσύνη της τέχνης του. Δάσκαλος. Αυτό που χαρακτήριζε την σπουδαία του προσφορά στο θέατρο δεν ήταν το έμφυτο ταλέντο του, αλλά η ικανότητά του να ερμηνεύει χαρακτήρες τεράστιας κλίμακας απ’ όλο το δραματολόγιο της ιστορίας του θεάτρου. Αλέξης Μινωτής! Ο σκηνοθέτης και ηθοποιός που σηματοδότησε τη θεατρική τέχνη της Ελλάδας.

Ο ήρωας είναι τραγικός, γιατί εκούσια και εσκεμμένα ακολούθησε το δρόμο της αλήθειας κι έτσι παραδόθηκε στον πόνο.

Ακολουθεί βίντεο από το έργο Οιδίπους επί Κολωνώ.

Πηγές

elculture.gr/blog/article/Αλέξης-Μινωτής/

Το μονόγραμμα Αλέξης Μινωτής/Youtube